Umowa o pracę jest uregulowana w Kodeksie pracy. To właśnie tam można znaleźć wszystkie informacje o prawach pracownika i jego obowiązkach. Więcej, ustawodawca w tym zbiorze przepisów zawarł również przepisy dotyczące powinności zatrudniającego, jak i ewentualnych wymagań, których spełnienia może oczekiwać od swojego pracownika. Właśnie z tego względu w przypadku wszelkich niejasności, warto odwołać się do Kodeksu pracy. To też sprawi, że żadna ze stron zawartej umowy nie będzie ponosiła konsekwencji swojej niewiedzy. A trzeba przyznać, że ta może być kosztowna, wystarczy, że któraś ze stron umowy o pracę postanowi dochodzić swoich praw przez sądem.
Minimum formalności
Umowa o pracę musi mieć formę pisemną i być podpisana przez obie strony, czyli zarówno pracownika, jak i pracodawcę. Dodatkowo, w dokumencie tym widnieć musi szereg informacji, które określą, w jaki sposób zatrudniony ma świadczyć pracę i jakie należy mu się wynagrodzenie. Dalej, określony powinien zostać wymiar pracy, miejsce jej wykonywania, także jej rodzaj, nazwa stanowiska oraz zakres obowiązków. W umowie należy wskazać, od jakiego dnia pracownik będzie świadczył pracę, jak i wysokość wynagrodzenia, które za nią otrzyma i to wraz ze wskazaniem jego składników.
Zasadniczo umowa o pracę może zostać zawarta na okres próbny, na czas określony, jak i na czas bezterminowy. W przypadku, gdy mowa o pierwszej formie, należy pamiętać, że taka umowa może zostać zawarta ? zgodnie z przepisami ? maksymalnie na 3 miesiące. Umowa na czas określony ? jako taka ? nie pojawia się w Kodeksie pracy, niemniej należy przyjąć, zgodnie z literaturą przedmiotu, że jest to po prostu praca świadczona przez pewien z góry wyznaczony okres.
Zestaw obowiązków pracowniczych
Pracownik ? jak wskazano powyżej ? przy umowie o pracę ma zarówno swoje prawa, jak i obowiązki. W taki przypadku należy zauważyć, że o tych drugich mówi art. 100 Kodeksu pracy. I tak: Pracownik jest zobowiązany wykonywać pracę sumiennie starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Ponadto, znaleźć można również kanon podstawowych obowiązków pracownika, do którego należą:
- przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie,
- przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
- przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,
- dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
- przestrzeganie tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
- przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
W przypadku lekceważenia powyższych zasad, pracodawca nie tylko może sięgnąć do kar porządkowych, ale również zastosować zwolnienie dyscyplinarne. W takim przypadku pracownik może ? co prawda ? odwołać się, niemniej w praktyce oznacza to walczenie o swoje dobre imię przez Temidą.
Co w zamian?
Umowa o pracę to konstrukcja, która zapewnia pracownikowi również określone prawa. W tym przypadku zbiór jest całkiem spory, zaś pracownik ma możliwość ? z rożna częstotliwością ? czerpać z dobrodziejstw, jakie niesie podpisanie tej właśnie formy umowy. I tak, każdemu zatrudnionemu należy się:
- możliwość wykonywanie pracy zgodnie z warunkami, które zostały określone w umowie o pracę,
- godziwe wynagrodzenie, przy czym ustawodawca chroni pracownika przed ewentualnymi nieuczciwymi pracownikami i osobnymi przepisami ustala minimalne wynagrodzenie (aktualnie ? od 1 stycznia 2013 roku, przy świadczeniu pracy na pełnym etacie, wynosi 1600zł brutto),
- płatny urlop wypoczynkowy w wysokości zależnej od stażu (odpowiednio 20 i 26 dni), urlop na żądanie (4 dni, które w przypadku, gdy nie zostaną wykorzystane przechodzą do puli urlopu normalnego), jak również urlop okolicznościowy,
- warunki pracy, które będą spełniać warunki bezpieczeństwa i higieny pracy,
- równe traktowanie.
Powyższy pakiet nie jest oczywiście zamknięty, niemniej warto pamiętać, że to najważniejsze prawa każdego pracownika, który świadczy pracę w oparciu właśnie o umowę o pracę. W tym też upatruje się jej przewagę na wszelkimi innymi umowami cywilnoprawnymi, które można zawierać. W przypadku bowiem umowy o dzieło lub też umowy zlecenie, pracodawca nie jest pracownikiem w znaczeniu przepisów Kodeksu pracy. Jego prawa są znacząco ograniczone ? ochronie nie podlega jego wynagrodzenie, nie ma pełnego zaplecza socjalnego, w tym przede wszystkim prawa do płatnych urlopów czy też możliwości skorzystania ze zwolnienia lekarskiego. Z tych też względów etat wciąż jest pożądaną formą zatrudnienia przez wielu naszych rodaków.
To może Cię również zainteresować
Wypowiedzenie umowy o pracę - poznaj możliwości i normy prawne