Spis treści
Umowa o pracę jest uregulowana w Kodeksie pracy. To właśnie tam można znaleźć wszystkie informacje o prawach pracownika i jego obowiązkach. Więcej, ustawodawca w tym zbiorze przepisów zawarł również przepisy dotyczące powinności zatrudniającego, jak i ewentualnych wymagań, których spełnienia może oczekiwać od swojego pracownika. Właśnie z tego względu w przypadku wszelkich niejasności, warto odwołać się do Kodeksu pracy. To też sprawi, że żadna ze stron zawartej umowy nie będzie ponosiła konsekwencji swojej niewiedzy. A trzeba przyznać, że ta może być kosztowna, wystarczy, że któraś ze stron umowy o pracę postanowi dochodzić swoich praw przez sądem.
Minimum formalności
Umowa o pracę musi mieć formę pisemną i być podpisana przez obie strony, czyli zarówno pracownika, jak i pracodawcę. Dodatkowo, w dokumencie tym widnieć musi szereg informacji, które określą, w jaki sposób zatrudniony ma świadczyć pracę i jakie należy mu się wynagrodzenie. Dalej, określony powinien zostać wymiar pracy, miejsce jej wykonywania, także jej rodzaj, nazwa stanowiska oraz zakres obowiązków. W umowie należy wskazać, od jakiego dnia pracownik będzie świadczył pracę, jak i wysokość wynagrodzenia, które za nią otrzyma i to wraz ze wskazaniem jego składników.
Zasadniczo umowa o pracę może zostać zawarta na okres próbny, na czas określony, jak i na czas bezterminowy. W przypadku, gdy mowa o pierwszej formie, należy pamiętać, że taka umowa może zostać zawarta zgodnie z przepisami maksymalnie na 3 miesiące. Umowa na czas określony jako taka nie pojawia się w Kodeksie pracy, niemniej należy przyjąć, zgodnie z literaturą przedmiotu, że jest to po prostu praca świadczona przez pewien z góry wyznaczony okres.
Zestaw obowiązków pracowniczych
Pracownik, jak wskazano powyżej przy umowie o pracę ma zarówno swoje prawa, jak i obowiązki. W taki przypadku należy zauważyć, że o tych drugich mówi art. 100 Kodeksu pracy. I tak: Pracownik jest zobowiązany wykonywać pracę sumiennie starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Ponadto, znaleźć można również kanon podstawowych obowiązków pracownika, do którego należą:
- przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie,
- przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
- przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,
- dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
- przestrzeganie tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
- przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
W przypadku lekceważenia powyższych zasad, pracodawca nie tylko może sięgnąć do kar porządkowych, ale również zastosować zwolnienie dyscyplinarne. W takim przypadku pracownik może - co prawda - odwołać się, niemniej w praktyce oznacza to walczenie o swoje dobre imię przez Temidą.
Co w zamian?
Umowa o pracę to konstrukcja, która zapewnia pracownikowi również określone prawa. W tym przypadku zbiór jest całkiem spory, zaś pracownik ma możliwość - z rożna częstotliwością - czerpać z dobrodziejstw, jakie niesie podpisanie tej właśnie formy umowy.
- możliwość wykonywanie pracy zgodnie z warunkami, które zostały określone w umowie o pracę,
- godziwe wynagrodzenie, przy czym ustawodawca chroni pracownika przed ewentualnymi nieuczciwymi pracownikami i osobnymi przepisami ustala minimalne wynagrodzenie (aktualnie - od 1 stycznia 2013 roku, przy świadczeniu pracy na pełnym etacie, wynosi 1600zł brutto),
- płatny urlop wypoczynkowy w wysokości zależnej od stażu (odpowiednio 20 i 26 dni), urlop na żądanie (4 dni, które w przypadku, gdy nie zostaną wykorzystane przechodzą do puli urlopu normalnego), jak również urlop okolicznościowy,
- warunki pracy, które będą spełniać warunki bezpieczeństwa i higieny pracy,
- równe traktowanie.
Powyższy pakiet nie jest oczywiście zamknięty, niemniej warto pamiętać, że to najważniejsze prawa każdego pracownika, który świadczy pracę w oparciu właśnie o umowę o pracę. W tym też upatruje się jej przewagę na wszelkimi innymi umowami cywilnoprawnymi, które można zawierać. W przypadku bowiem umowy o dzieło lub też umowy zlecenie, pracodawca nie jest pracownikiem w znaczeniu przepisów Kodeksu pracy. Jego prawa są znacząco ograniczone - chronie nie podlega jego wynagrodzenie, nie ma pełnego zaplecza socjalnego, w tym przede wszystkim prawa do płatnych urlopów czy też możliwości skorzystania ze zwolnienia lekarskiego. Z tych też względów etat wciąż jest pożądaną formą zatrudnienia przez wielu naszych rodaków.
Twoja firma dynamicznie się rozwija? Cieszą cię nowe zlecenia, ale coraz trudniej zrealizować ci je samodzielnie? W takim razie powinieneś pomyśleć o zatrudnieniu pary rąk do pomocy. Jeżeli przyjęty przez ciebie pracownik będzie wykonywał pracę pod twoim kierownictwem w miejscu i czasie przez ciebie wyznaczonym, to będziesz zobowiązany do wręczenie mu umowy o pracę.
Podpisanie przez strony umowy o pracę oznacza, że każda z nich ma swoje prawa i obowiązki. Jako pracodawca może zatem wymagać, ale musisz pamiętać o swoich zobowiązaniach. O jakich mowa? Co powinieneś wiedzieć, jako osoba tworząca kolejne miejsca pracy?
Obiektywna ocena pracy – od teraz to twoje zadanie
Jednym z zadań pracodawców jest ocenianie pracy podwładnych. Warto jednak pamiętać, że ocena ta musi być sprawiedliwa – konieczne jest stosowanie obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów. To ważne, bo w innym przypadku może dojść do szeregu uchybień, dodatkowo pracownicy mogą odczuwać, że są niesłusznie krytykowani. To zaś może wpłynąć na ich lojalność wobec pracodawcy czy obniżyć chęci do pracy.
Mobbing? Dyskryminacja? Nie w twoim zakładzie pracy!
Kolejnym obowiązkiem pracodawcy jest to, że powinien wykorzystać wszystkie dostępne mu środki tak, by zapobiegać niepożądanym zjawiskom. Mowa tu głównie o mobbingu i dyskryminacji. Zapobieganie jest przy tym w interesie pracodawcy. Jeżeli firma zostanie pozwana choćby o mobbing, to trzeba pamiętać, że traci wizerunkowo. W zależności od tego, jak bardzo jest znana w branży, może stracić setki tysięcy złotych.
By twoi pracownicy byli coraz lepsi
Z informacji zawartych w Kodeksie pracy wynika również, że pracodawca jest zobowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Jeżeli chcesz się wywiązać z tego obowiązku, to powinieneś elastycznie podejść do kwestii dokształcenia się pracownika (i jeżeli zachodzi taka konieczność, umożliwiać mu wcześniejsze wyjście z zakładu pracy). Możesz również sam wyjść z inicjatywą i opłacić pracownikowi studia. Wówczas twojemu podwładnemu będą przysługiwały również inne uprawnienia, np. urlop szkoleniowy.
Praca musi być wykonana poprawnie
Jako pracodawca podpisujący z pracownikiem umowę o pracę, masz również prawo wymagać od niego, by powierzone mu zadania wykonywał najlepiej jak umie. Zasadniczo bowiem pracownik powinien wykazać się starannością – zadania, jakie mu zleciłeś nie mogą być tylko wykonane – powinny być wykonane dobrze. Nie zawsze pracownicy o tym pamiętają. Właśnie dlatego powinieneś poświęcić np. dzień, by samodzielnie wdrożyć w zawodowe obowiązki osobę, która dopiero została przyjęta do zakładu pracy.
Przestrzeganie godzin pracy, przerw i innych zapisów znajdujących się w regulaminie
Od swoich pracowników możesz wymagać również tego, by przestrzegali oni ustanowionych godzin pracy czy by nie wypoczywali dłużej niż jest to przewidziane. Jeżeli zdecydowałeś się wprowadzić do swojej firmy strój firmowy, to zatrudnieni również będą zobowiązani się do niego dostosować.
Powyższe obowiązki i prawa związane z podpisaniem umowy o pracę są oczywiście przykładowe. Szczegółowych informacji powinieneś szukać w Kodeksie pracy.
Obowiązki pracodawcy
Jako pracodawca, zrozumienie Twoich obowiązków względem pracownika jest kluczowe do prowadzenia legalnej i skutecznej działalności. Obowiązki te obejmują nie tylko zapewnienie odpowiednich warunków pracy, takich jak bezpieczeństwo i higiena, ale także respektowanie praw pracownika, takich jak godziwe wynagrodzenie, urlop i dostęp do świadczeń. Stosowanie się do formalności i obowiązków pracodawcy nie tylko pomaga w zbudowaniu wzajemnego zaufania między Tobą a Twoim zespołem, ale także chroni przed potencjalnymi problemami prawnymi.
Umowa o pracę
Umowa o pracę to kluczowy dokument, który reguluje stosunki między pracodawcą a pracownikiem. Określa ona zakres obowiązków pracownika, warunki wynagrodzenia, godziny pracy, a także prawa i obowiązki obu stron. Jako pracodawca, Twoim obowiązkiem jest zapewnienie, że umowa jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa pracy i że jest ona jasna i zrozumiała dla pracownika. Regularne przeglądanie i aktualizowanie umowy o pracę, aby dostosować ją do zmieniających się potrzeb i wymogów, jest kluczowe dla utrzymania zdrowej i produktywnej relacji z pracownikiem.
Zakres obowiązków, prawa i obowiązki pracownika
Kiedy prowadzisz działalność, kluczowe jest nie tylko zrozumienie swoich obowiązków jako pracodawcy, ale także zrozumienie praw i obowiązków pracownika. To obejmuje zapewnienie, że pracownik zna i rozumie swoje obowiązki, takie jak przestrzeganie zasad firmy i wykonywanie zadań zgodnie z wytycznymi. Równie ważne jest jednak, aby pracownik był świadomy swoich praw, takich jak prawo do godziwego traktowania, odpowiedniej kompensacji i dostępu do niezbędnych zasobów do wykonania swojej pracy. Tworzenie jasnych linii komunikacji między Tobą a Twoim zespołem może prowadzić do lepszego zrozumienia i realizacji tych kluczowych aspektów stosunku pracy.
To może Cię również zainteresować
Wypowiedzenie umowy o pracę - poznaj możliwości i normy prawne