Spis treści
Umowa zlecenie to jedna z popularnych form umów cywilnoprawnych, która reguluje relację pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą. Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej lub zadania dla zleceniodawcy, przy zachowaniu pewnej niezależności w sposobie realizacji.
Umowa zlecenie stanowi elastyczną opcję zatrudnienia, szczególnie atrakcyjną dla freelancerów i osób, które preferują większą swobodę w wykonywaniu pracy. Istota umowy zlecenie obejmuje aspekty takie jak wynagrodzenie, opis zadania oraz czas realizacji. Warto dokładnie poznać zasady i regulacje związane z tą formą umowy, aby uniknąć potencjalnych nieporozumień.
Istota umowy zlecenia
Umowa zlecenie została uregulowana w kodeksie cywilnym.
Warto przy tym wskazać na ciekawy wyrok Sądu Apelacyjnego z Poznania z dnia 27 września 2012 roku (sygn. akt III AUa 447/12). Zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym w tym wyroku umowa zlecenie jest, w odróżnieniu od umowy o dzieło, umową starannego działania, nie zaś umową rezultatu. Z punktu widzenia stron, zwłaszcza zaś wykonującego zlecenie istotne jest to, że do jej spełnienia wystarczy już samo dążenie do osiągnięcia efektu, a nie efekt sam w sobie.
Osoba wykonująca zlecenie powinna dążyć do jego realizacji, nie można jej jednak obciążać ewentualnymi konsekwencjami, które wynikają z faktu, że ostatecznie nie zostało ono zrealizowane.
Zmiany oskładkowania umów zlecenie
Od pierwszego kwartału 2024 roku planowane jest pełne oskładkowanie umów zlecenia w Polsce. Zmiana ta wynika z najnowszego Krajowego Planu Reform na lata 2023/2024 i ma na celu zwiększenie ochrony socjalnej osób pracujących na podstawie umów zlecenia. Według tych planów każda umowa zlecenie będzie podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, niezależnie od wysokości osiąganych przychodów. Obecnie w przypadku umów cywilnoprawnych, pełna składka na ZUS jest płacona co najmniej do minimalnego poziomu wynagrodzenia.
Zmiany mają dotyczyć wyłącznie umów zlecenia, a nie umów o dzieło. Celem tych zmian jest ograniczenie segmentacji rynku pracy i zapewnienie większego socjalnego zabezpieczenia dla pracowników zatrudnionych na kolejnych umowach zleceń.
Wynagrodzenie na umowie zlecenie
Ciekawym elementem umowy zlecenia jest kwestia dotycząca wynagrodzenia. W sytuacji, gdy strony nie umówiły się na konkretną wypłatę przyjmuje się, że powinna ona zostać wypłacona w takiej wysokości, aby odpowiadała wykonanej przez przyjmującego zlecenie pracy. W praktyce jednak, odkąd umowy zlecenie są wykorzystywane jako elastyczna forma zatrudnienia, umowy bez określenia stawki praktycznie się nie zdarzają.
Minimalne wynagrodzenie godzinowe jest ściśle związane z najniższą krajową. W styczniu 2024 roku minimalna stawka godzinowa na umowę zlecenie w Polsce wynosi 27,70 zł brutto. Od lipca 2024 roku planowana jest podwyżka do 28,10 zł brutto.
Umowa zlecenie a składki – co trzeba wiedzieć?
Na umowie zlecenie w Polsce mogą być odprowadzane następujące rodzaje składek:
- ubezpieczenie emerytalne,
- ubezpieczenie rentowe,
- ubezpieczenie wypadkowe,
- ubezpieczenie chorobowe (jest dobrowolne, ale daje prawo do świadczeń chorobowych, np. L4),
- składka na ubezpieczenie zdrowotne – zapewnia dostęp do publicznej opieki zdrowotnej.
Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne są obowiązkowe, jeśli umowa zlecenie jest jedynym źródłem dochodu zleceniobiorcy i jego wynagrodzenie nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę. W takiej sytuacji składki są naliczane od kwoty nie niższej niż minimalne wynagrodzenie.
Jeśli zleceniobiorca ma inne źródło dochodu, na przykład umowę o pracę, składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne są odprowadzane z umowy o pracę, a umowa zlecenie może być zwolniona z tych obciążeń.
Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne i zleceniobiorca może zdecydować, czy chce z niego korzystać. Wybór ten musi być dokonany w określonym czasie od rozpoczęcia wykonywania umowy. Zasady te mogą ulec zmianie, zwłaszcza w kontekście planowanych zmian prawnych dotyczących oskładkowania umów zlecenia w Polsce od 2024 roku.
Różnice pomiędzy umową zlecenie a umową o pracę
Umowa zlecenie i umowa o pracę to dwa różne rodzaje umów stosowane w Polsce, które różnią się pewnymi kwestiami. Jakimi?
- Podstawa prawna i charakter umowy
Umowa o pracę jest regulowana przez kodeks pracy i tworzy stosunek pracy między pracownikiem a pracodawcą.
Umowa zlecenie oparta jest na przepisach kodeksu cywilnego i dotyczy wykonania określonego zadania lub zlecenia.
- Zakres obowiązków
W umowie o pracę, zakres obowiązków jest zazwyczaj bardziej sformalizowany. Pracownik podlega wytycznym pracodawcy dotyczącym sposobu, miejsca i czasu pracy.
W umowie zlecenie, zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonego zadania lub pracy. Jest większa elastyczność co do sposobu wykonania zadania, a zleceniodawca nie kieruje na co dzień sposobem pracy zleceniobiorcy.
- Czas pracy
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma określony wymiar czasu pracy (zwykle pełny etat lub część etatu), zgodnie z przepisami prawa pracy.
W przypadku umowy zlecenia nie ma sztywno ustalonego wymiaru godzinowego pracy, zleceniobiorca wykonuje pracę w zakresie potrzebnym do realizacji zadania.
- Prawa pracownicze i świadczenia
Pracownicy na umowie o pracę mają zapewnione szerokie prawa pracownicze, w tym płatny urlop wypoczynkowy, płatne zwolnienia chorobowe, ochronę przed nieuzasadnionym zwolnieniem itp.
Osoby pracujące na umowie zlecenie nie korzystają z pełnego zakresu praw pracowniczych. Ich prawa są ograniczone do tych, które zostały określone w umowie i przepisach Kodeksu cywilnego.
- Oskładkowanie i opodatkowanie
Umowa o pracę wymaga odprowadzania pełnych składek ZUS (emerytalnych, rentowych, wypadkowych, chorobowych) oraz podatku dochodowego.
W przypadku umowy zlecenia, składki ZUS są zależne od sytuacji (np. czy jest to jedyne źródło dochodu). Opodatkowanie odbywa się na zasadach ogólnych lub według skali podatkowej.
- Stabilność zatrudnienia
Umowa o pracę zapewnia większą stabilność zatrudnienia i jest trudniejsza do rozwiązania przez pracodawcę.
Umowa zlecenie jest zwykle mniej stabilna i może być łatwiej rozwiązana przez obie strony.
Podsumowanie
Umowa zlecenie to forma umowy cywilnoprawnej, która umożliwia zleceniodawcy zlecanie określonych zadań zleceniobiorcy. Charakteryzuje się większą elastycznością niż umowa o pracę, umożliwiając zleceniobiorcy samodzielne działanie i wykonywanie zleceń w sposób dostosowany do jego umiejętności i preferencji. W umowie zlecenie istotne jest precyzyjne określenie zakresu zadania, wynagrodzenia oraz terminów wykonania. Obowiązki zleceniobiorcy obejmują skuteczne i terminowe wykonanie zlecenia zgodnie z oczekiwaniami zleceniodawcy oraz przestrzeganie warunków umowy.
To może Cię również zainteresować