Rodzaje umów o pracę i wymiar czasu

Umowa zlecenie a umowa o pracę - poznaj różnice

6 stycznia 2020

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 7 głosów

7 głosów

5 komentarzy

Umowa zlecenie a umowa o pracę - poznaj różnice
Zatrudnienie na umowę o pracę wiąże się ze sporymi kosztami dla pracodawcy. Mniej uciążliwe finansowo jest podsunięcie pracownikowi umowy zlecenie, choć nie zawsze pozostaje to w zgodzie z literą prawa. Kiedy umowa o pracę nie może zostać zastąpiona umową zlecenie? Jakie są najistotniejsze różnice, na które powinno się zwrócić uwagę?

Umowa o pracę to podstawowy stosunek prawny, regulujący wzajemną współpracę pracownika i pracodawcy. Sama definicja stosunku pracy znajduje się w art. 22 Kodeksu pracy: "Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę". Nasilające się zmiany na rynku pracy spowodowały jednak powstanie alternatywnych umów zatrudnienia, zwanych umowami cywilnoprawnymi, które mają swoje plusy i minusy. Najpopularniejszą z nich jest umowa zlecenie – sprawdź, czym różni się od umowy o pracę. 

Umowa zlecenie a umowa o pracę – kluczowe różnice

Z punktu widzenia pracownika, umowa o pracę to najstabilniejsza forma zatrudnienia. Umożliwia korzystanie z pełni uprawnień, jakie wynikają z przepisów Kodeksu pracy, zapewnia znaczny stopień ochrony przed rozwiązaniem umowy oraz gwarantuje minimalne wynagrodzenie za pracę. Z perspektywy zatrudniającego natomiast, umowa o pracę wiąże się z większym kosztem utrzymania pracowników. Właśnie dlatego wielu pracodawców odchodzi od tej formy i decyduje się na mniej kosztowne rozwiązanie. Korzystając z kalkulatorów płac dla umowy zlecenie, łatwo można sprawdzić, czy i jak oskładkowana jest ta umowa, jednak równie istotne jak pensja, są prawa, jakie mają zleceniodawca i zleceniobiorca. Jakie zatem są najważniejsze różnice między umową o pracę a umową zlecenie?

Nazwa zawartej przez zainteresowane strony umowy nie wpływa na charakter zatrudnienia, ponieważ o stosunku pracy decyduje zakres czynności zawodowych pracownika i to, w jaki sposób on je wypełnia. Przy umowie zlecenie pracownik wykonuje określone czynności prawne dla innego podmiotu. Daje to możliwość wykonywania zleconej czynności w innym miejscu i czasie niż miejsce pracy i mogą być one wypełniane przez osobę trzecią – to właśnie podstawowa różnica między umową zlecenie a umową o pracę. Kolejną rozbieżnością jest kwestia wynagrodzenia – umowa zlecenie dopuszcza płatność należności w innym wymiarze niż co miesiąc, chyba że według ustaleń, umowa jest w pełni nieodpłatna lub zostały określone inne regulacje.

Przywileje na umowie o pracę
Pracownik zatrudniony na „zleceniówce”, czyli umowie cywilnoprawnej, nie otrzymuje przywilejów, o których mowa w Kodeksie pracy – m.in. urlopu macierzyńskiego czy zasiłku chorobowego, chyba że składkę opłaca dobrowolnie albo pracodawca w umowie określił inaczej.

Niemniej umowy zlecenie mają też swoje korzyści dla zleceniobiorców – może u wymienić np. brak ścisłego nadzoru przez zleceniodawcę, możliwość pracy zdalnej, nienormowany czas pracy itd.

Czy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy?

W kwestii polityki kadrowej istotnym pytaniem, które mogą zadawać sobie zarówno pracodawcy, jak i pracownicy, jest popularne zagadnienie, czy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy. W sieci znajdziesz wprawdzie kalkulatory umowy zlecenie i o pracę, jednak warto dokładnie wiedzieć, jak dokonuje się obliczeń i które okresy zatrudnienia można włączyć.

Szukasz pracy?

Wsparcie Doradcy Obsługi Klienta - Tarnów

ZoltOs.pl Agencja Pracy Tymczasowej i Pośrednictwa Pracy

  • Tarnów
Dodana

Specjalista ds. przetargów i ofert

ITURRI Poland

  • Bielsko-Biała
Dodana
Polecana

Młodszy Specjalista/Specjalistka ds. procesów - Gliwice

ZoltOs.pl Agencja Pracy Tymczasowej i Pośrednictwa Pracy

  • Gliwice
Dodana
Polecana

Pracownik wprowadzania danych do systemu - Katowice Dąb

ZoltOs.pl Agencja Pracy Tymczasowej i Pośrednictwa Pracy

  • Katowice
Dodana

Specjalista ds. Kalkulacji Usług - Gliwice

ZoltOs.pl Agencja Pracy Tymczasowej i Pośrednictwa Pracy

  • Gliwice
Dodana
Polecana

Pomagamy rozwiać wątpliwości – na staż pracy składa się łączna długość okresów pracowniczych, na podstawie której pracownik może ubiegać się o prawo do urlopu wypoczynkowego, dłuższego okresu wypowiedzenia czy też świadczeń emerytalnych. Niestety, decydując się na umowę zlecenie, należy pamiętać, że zleceniobiorcy nie korzystają z pełni praw pracowniczych i podlegają zapisom Kodeksu cywilnego, a nie pracy. Oznacza to, że wykonywanie pracy na postawie umowy zlecenia nie wlicza się do stażu pracy, ale jest brane pod uwagę przy wyliczeniach emerytalnych. To ostatnie oczywiście tylko pod warunkiem, że od pobieranego wynagrodzenia odprowadzano wcześniej składki emerytalno-rentowe.

Świadectwo pracy po zakończeniu umowy zlecenie

Po zakończeniu każdej współpracy pracodawca ma 7 dni na wystawienie byłemu pracownikowi świadectwa pracy, które dokumentuje przebieg zatrudnienia. Zatrudnienie na umowę zlecenie nie uprawnia do otrzymania rzeczonego dokumentu, jednak zleceniobiorca może zwrócić się do pracodawcy z prośbą o wydanie zaświadczenia potwierdzającego zatrudnienie. Powinno ono zawierać informację o okresie trwania umowy zlecenia, wysokości wynagrodzenia i wskazaniu opłacanych składek. Taki dokument przydać się może w poszukiwaniu pracy, a także, gdy będziemy chcieli zarejestrować się jako bezrobotny w urzędzie pracy.

Video

Znaczące obciążenia finansowe

Gdy mowa o umowie o pracę, pracodawca jest zobowiązany ponosić znaczne obciążenia podatkowo-składkowe. Część pracodawców próbuje uniknąć tych uciążliwości i sięga po cywilnoprawne formy zatrudnienia, w tym właśnie umowę zlecenie. W związku z wprowadzeniem w Polsce ograniczeń handlu w niedzielę umowy cywilnoprawne stały się sposobem na obejście tego obostrzenia. Przy takiej formie zatrudnienia, zdaniem wielu przedsiębiorców, pracowników nie obowiązuje zakaz pracy w święta.

Jest jednak nieco inaczej. Pracodawcy, którzy stosują takie praktyki, muszą liczyć się z ewentualnymi konsekwencjami swoich działań. Mowa tu o karze grzywny, która wynosić może od 1 tysiąca do nawet 30 tysięcy złotych. Wszystko dlatego, że Kodeks pracy precyzuje, czym jest zatrudnienie pracownicze i jeśli warunki są spełnione, pracodawca może ponieść konsekwencje unikania nawiązania stosunku pracy, właściwego w danej sytuacji.

Kiedy mówimy o występowaniu stosunku pracy?
Do cech charakterystycznych stosunku pracy, które zobowiązują do podpisania z pracownikiem umowy o pracę, należą:
  • wykonywanie pracy następuje pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym,
  • świadczenie pracy wykonywane jest przez pracownika osobiście,
  • pracodawca wypłaca wynagrodzenie za wykonywanie pracy określonego rodzaju.

Należy zatem stwierdzić, że jeżeli sposób wykonywania umowy odpowiada tym cechom, to zatrudnienie ma charakter pracowniczy i to bez względu na nazwę zawartej umowy. Ewentualna kontrola w zakładzie pracy i wykrycie nieprawidłowości w dokumentacji może być dla pracodawcy poważne w skutkach.

Oprócz tego trzeba liczyć się z faktem, że umowa zlecenie posiada określone zapisy formalne. Tym samym pracownik może na ich podstawie dochodzić do swoich praw i wcale nie będzie na straconej pozycji. Zazwyczaj wiąże się to ze staraniami o odszkodowanie za sposób rozwiązania umowy, niebędący zgodnym z prawem, ekwiwalent pieniężny za godziny nadliczbowe lub sabotowanie pracy ze względu na naruszanie przepisów przez przełożonego.

Nie zastąpisz umowy o pracę umową zlecenie

Wielu pracodawców decyduje się na stosowanie umowy zlecenie w celu optymalizacji kosztów zatrudnienia i utrzymania pracownika. Umowa o pracę nie może jednak zostać zastąpiona umową zlecenie, zwłaszcza jeśli spełnione są wspomniane powyżej kryteria standardowego stosunku pracy, czy też występują następujące okoliczności: stałe miejsce pracy, określone ramy czasowe, podporządkowanie organizacyjne, rozliczanie z poleceń służbowych, wykonywanie obowiązków osobiście, ciągłość świadczenia czy bezwzględna wypłata wynagrodzenia.

Bardzo często pracodawcy mylnie uważają, że mogą zatrudnić w oparciu o umowę cywilnoprawną osobę, która prowadzi własną działalność gospodarczą. Choć prawo tego nie zabrania, to wciąż trzeba pamiętać o definicji stosunku pracy. Jeżeli zatrudnienie będzie wypełniało przesłanki w niej zawarte, to i tak niezbędne będzie podpisanie umowy o pracę.  

Pamiętaj!
Zgodnie z art. 281 pkt 1 Kodeksu pracy, stosowanie umowy zlecenie przy stosunku pracy kwalifikującym się pod regulację umowy o pracę, jest kwalifikowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Inaczej rzecz ujmując – umów cywilnoprawnych nie można stosować, aby ukryć rzeczywisty stosunek o pracy i jako sposób na obniżenie kosztów pracowniczych. Oba rodzaje umów nie są tożsame, a rząd od kilku lat walczy z nadużyciami i niewłaściwym stosowaniem przez pracodawców umów cywilnoprawnych.

Spotkanie w sądzie pracy

Coraz częściej pracodawcy stosujący umowy zlecenia są krytykowani i oskarżani o wyzysk pracowników, zwłaszcza jeśli regularnie zastępują umowami zlecenie umowy o pracę. Co może zrobić pracownik, którego prawa są łamane? Zasadniczo osoby zatrudnione w oparciu o umowy cywilnoprawne mogą wnieść do sądu pracy pozew o ustalenie, czy faktycznie świadczyły pracę. Podstawą takiego żądania jest art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego, głoszący: „Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny”.

Warto przy tym wiedzieć, że sąd rozpatrujący sprawę będzie brał pod uwagę cechy stosunku prawnego, który zawarły strony. Dzięki temu udowodnienie faktycznego charakteru wykonywanych czynności nie powinno stanowić problemu. Wystarczy wskazać, gdzie wykonywano pracę, czy była ona nadzorowana oraz uzupełniania bieżącymi poleceniami służbowymi, bądź też przykładowo wykazać wymóg obecności. Jeżeli sąd stwierdzi, że strony faktycznie łączyła umowa o pracę a nie umowa cywilnoprawna, to pracodawca będzie zobowiązany ponieść konsekwencje tego wyroku. Mowa tu między innymi o wypłacie świadczeń, jakie przysługują pracownikowi, wynagrodzenia za pracę i ewentualnego wynagrodzenia czy ekwiwalentu za urlop, a dodatkowo najpewniej otrzyma on karę grzywny. Zdarza się też może, że pracownik będzie wykazywał gotowość do współpracy, a jego roszczeniem będzie prawo do zatrudnienia, tym razem na umowę o pracę.

Video

Poza pracownikiem, pozew do sądu o ustalenie zatrudnienia może wnieść również Państwowy Inspektor Pracy. Warto przy tym zaznaczyć, że nie jest on pełnomocnikiem pracownika, ale samodzielną stroną procesu. Niemniej, w takim przypadku działa on jednak w interesie osoby, której prawa zostały naruszone.

Od kilku lat trwa dyskusja na temat zasadności umów cywilnoprawnych i ich miejsca na krajowym rynku pracy.  Wybór pomiędzy umową o pracę a umową zlecenie, stanowi podstawowe zadanie każdego przedsiębiorcy. Pracodawcy, decydujący się na stosowanie umów cywilnoprawnych powinni zastanowić się, czy pasują one do profilu ich działalności oraz przeanalizować potencjalne konsekwencje.

Najczęściej zadawane pytania

Czym się różni umowa zlecenie od umowy o pracę?

Umowa o pracę jest umową w ramach stosunku pracy i Kodeksu pracy, natomiast umowa zlecenie to formalnie umowa cywilnoprawna, co oznacza, że zatrudnionemu na niej nie przysługują przywileje pracownicze takie jak: prawo do określonego wymiaru urlopu wypoczynkowego, prawo do urlopu macierzyńskiego czy zasiłku chorobowego - chyba że zatrudniony odprowadza składki ubezpieczenia dobrowolnie. Ponadto umowa zlecenie nie wskazuje jednoznacznie, gdzie i kiedy ma być wykonywana praca, a kwestia wynagrodzenia i jego terminu jest ustalana indywidualnie, podczas gdy w umowie o pracę jest to ściśle określone.

Jakie składki trzeba odprowadzać od umowy zlecenie?

Pracodawca nie musi odprowadzać składek, jeśli zatrudnia studenta lub ucznia do 26 roku życia objętego już ubezpieczeniem. W przypadku pozostałych, jeśli zlecenie jest jedyną podstawą ubezpieczenia, musi odprowadzać wszystkie składki społeczne, chyba że pracownik jest już zatrudniony na umowie o pracę i otrzymuje minimalną krajową - wówczas pracodawca zobowiązany jest do opłacania jedynie składki zdrowotnej.

Czy okres pracy na umowie zlecenie wlicza się do stażu pracy?

Ponieważ na staż pracy składają się okresy zatrudnienia na stosunku pracy, czas wykonywania zlecenia nie może się do niego wliczać. Może być natomiast włączony w przypadku wyliczania emerytury.

Podziel się

5 komentarzy

lopin70

lopin70

Co w sytuacji kiedy zleceniodawcą jest "agencja"? Czyli zleceniodawca nie jest nadzorującym, siedziba zleceniodawcy nie jest miejscem wykonywania pracy itp.
Cisiec

Cisiec

Zawarcie umowy o pracę tworzy stosunek pracy. Umowa o pracę jest podstawą do rozpoczęcia pracy. Oczywiście zasady umów c-p z umową o pracę są inne.
Tobby

Tobby

Czytelnie opisane - dobrze i przystępnie. Niby to wszystko jest oczywista oczywistość, ale jednak warto sobie te różnice uzmysłowić. Relacje oczywiście są różne, a nowe umowy to na razie zagadka.
Leon35

Leon35

Umowa zlecenie a umowa o pracę - poznaj różnice. Różnice są kolosalne. Nie będę się wymądrzał, bo wszystko opisane jest w tym artykule.
Norek

Norek

Umowy na czas określony obowiązują przez określony czas, który został ustalony i uzgodniony z wyprzedzeniem. Mimo wszystko to popularna forma dalej w pracy.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.

Dbamy o Twoją prywatność

Serwis wykorzystuje pliki cookies, czyli pliki tekstowe, które za zgodą Użytkownika są przechowywane na komputerze lub urządzeniu mobilnym Użytkownika, co może wiązać się również z przetwarzaniem danych osobowych Użytkownika. Pliki cookies przetwarzane przez Aplikuj.pl Paweł Strykowski, zarejestrowany w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej pod adresem: ul. Legionów 26/28, 43-300 Bielsko-Biała, NIP: 5471567654, REGON: 070776507, w celu umożliwienia korzystania z Serwisu, jak również na potrzeby analizy zachowań Użytkownika w Serwisie, personalizacji prezentowanych Użytkownikowi treści oraz reklam, zapewnienia działania funkcji mediów społecznościowych oraz do zarządzania Serwisem. Szczegółowe informacje dotyczące plików cookies, jak również dostęp do panelu zarządzania ustawieniami cookies znajdziesz w naszej Polityce Prywatności.

Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych osobowych zawartych w plikach cookies jest zgoda na przetwarzanie danych osobowych wyrażona poprzez akceptację wykorzystania plików cookies (art. 6 (1)(a) RODO).

Zgoda udzielona poprzez wybór opcji "Wyrażam zgodę" oznacza akceptację wszystkich wykorzystywanych w Serwisie plików cookies. Zgoda Użytkownika może być w każdym momencie zmieniona poprzez kliknięcie w link umieszczony w Polityce Prywatności.

Użytkownikom przysługują następujące prawa: prawo do żądania dostępu do swoich danych, prawo do ich sprostowania, prawo do usunięcia danych, prawo do ograniczenia przetwarzania oraz prawo do przenoszenia danych. Więcej informacji na temat przetwarzania danych osobowych, w tym przysługujących Użytkownikowi praw, można znaleźć w naszej Polityce Prywatności.

Dostosowuję swój wybór

Dokonaj szczegółowego wyboru poniższych ustawień, aby zapisać indywidualne ustawienia prywatności. Więcej szczegółowych informacji na ten temat znajdziesz w naszej Polityce Prywatności.

Pliki cookies niezbędne do świadczenia usług drogą elektroniczną Zawsze aktywne
Narzędzia statystyczne i marketingowe Google Tag Manager, Google Analytics, Google Ads, Facebook Piksel (remarketing)
Narzędzie analityczne HotJar Statystyka