Urlopy bezpłatne i ich rodzaje

Poza urlopem, który przysługuje pracownikowi w związku ze świadczeniem przez niego pracy na podstawie umowy o pracę, trzeba pamiętać również o urlopach bezpłatnych. Prawa do takiego, co prawda, pracownik nie nabywa z mocy pracy, ale może ustalić go z pracodawcą. W praktyce można jednak wymienić kilka rodzajów urlopów bezpłatnych.

Najprościej mówiąc, urlop bezpłatny to przerwa w realizacji pracowniczego obowiązku pracy. Udzielenie takiego odbywa się na pisemny wniosek pracownika, choć ? co należy wiedzieć ? pracodawca nie ma obowiązku jego udzielenia. Oznacza to, że może odmówić przyznania takiego osobie zatrudnionej i to bez konieczności tłumaczenia się ze swojej decyzji. Fakt, że pracownik korzysta z urlopu bezpłatnego ma też swoje konsekwencje. Przede wszystkim okres jego trwania nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, w tym choćby wymiar urlopu wypoczynkowego.

Dodatkowa ochrona pracodawcy przejawia się tu w możliwości ustalenia ? przy urlopie dłuższym niż 3 miesiące ? dopuszczalności odwołania pracownika z urlopu z powodu ważnych przyczyn (zgodnie z art. 174 § 3 Kodeksu pracy). Jeżeli pracownik odmówi powrotu do pracy i realizacji zadań służbowych, to ? co należy podkreślić ? pracodawca może uznać, że narusza on swoje podstawowe obowiązki pracownicze. W praktyce zaś nie każdy urlop bezpłatny może być traktowany w taki sam sposób.

Czy pracodawca może rozwiązać umowę z pracownikiem przebywającym na urlopie bezpłatnym? Odpowiedzi na to pytanie szukaj w artykule: Urlop bezpłatny a wypowiedzenie umowy.

Rodzaje urlopów bezpłatnych

Kategoria urlopów bezpłatnych jest zróżnicowana. Już tylko na gruncie Kodeksu pracy należy rozróżnić:

• typowy urlop bezpłatny (pracownik wnioskuje o niego z przyczyn osobistych),
• urlop udzielany na czas sprawowania funkcji z wyboru (ale tylko w takiej sytuacji, gdy z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika),
• urlop udzielany na czas wykonywania pracy u innego pracodawcy,
• urlop, którego pracodawca udziela pracownikowi młodocianemu na czas trwania ferii szkolnych.

Zatrudniony, który powraca z urlopu bezpłatnego powinien przy tym zostać zatrudniony na tych samych warunkach jak przed rozpoczęciem urlopu.

Na czas wykonywania pracy u innego pracodawcy

Jednym z najbardziej ciekawych urlopów bezpłatnych jest ten, który pracodawca może przyznać pracownikowi na czas wykonywania przez niego pracy na rzecz innego podmiotu. Warto wiedzieć, że taki jest udzielany przez pracodawcę zawsze z jego inicjatywy, ale za zgodą podwładnego. Sama zgoda ? dla postępowania dowodowego ? powinna być wyrażona na piśmie. Dodatkowo, zgodnie z art. 1741 § 1 Kodeksu pracy ważne jest to, że zainteresowane podmioty powinny zawrzeć w tej sprawie stosowne porozumienie.

Z punktu widzenia zarówno pracodawcy, jak i pracownika urlop taki jest sensowny zwłaszcza, gdy w zakładzie pracy nie ma możliwości wykorzystania gotowości do pracy zatrudnionego. Taki urlop bezpłatny w jednym zakładzie i wykonywanie poleceń służbowych w drugim, pozwala pracownikowi wypracować wynagrodzenie w chwilach przestoju. Możliwość skorzystania z takiego urlopu jest też ważna dla tych pracodawców, którzy współpracują ze sobą, zaś do wykonania zadania potrzebne jest okresowo wsparcie kadrowe z drugiej firmy.
W odróżnieniu od typowego urlopu bezpłatnego czas trwania takiego uwzględnia się w stażu pracy, od którego zależą poszczególne uprawniania pracownicze. Oznacza to, że pracownik liczyć może choćby na urlop.

Dla pracownika młodocianego

Choć pracodawca nie ma obowiązku udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego, to od tej zasady istnieją wyjątki. Mowa tu choćby o pracownikach młodocianych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami podmiot zatrudniający jest zobowiązany udzielić takiego każdemu pracownikowi młodocianemu, który uczęszcza do szkoły. Warto jednak wiedzieć, że o urlop taki musi zawnioskować sam zainteresowany. Co więcej, urlop taki nie powinien przekraczać ? łącznie z urlopem wypoczynkowym ? 2 miesięcy. Ten urlop bezpłatny ? podobnie jak wyżej omówiony ? również wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.