Pracodawca - prawa i obowiązki

Praca bez etatu? Uważaj na odpowiedzialność materialną

18 grudnia 2019

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 22 głosy

22 głosy

14 komentarzy
Praca bez etatu? Uważaj na odpowiedzialność materialną
Umowa o pracę w najpełniejszy sposób chroni pracowników. Dotyczy to również odpowiedzialności materialnej osoby zatrudnionej. Jak wygląda ta kwestia wówczas, gdy szef proponuje podpisanie umowy cywilnoprawnej?

Odpowiedzialność materialna pracownika

Otwierając firmę, przedsiębiorca musi liczyć się z ryzykiem. Dotyczy ono nie tylko sytuacji, w której firma nie będzie w stanie pozyskać klientów, lecz także odnosi się do szkód spowodowanych przez pracownika. Zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę sprawia, że osoba zatrudniona nie odpowiada w całości za szkodę, jaką wyrządziła. O odpowiedzialności materialnej pracownika możemy mówić w momencie powstania szkody w majątku pracodawcy.

Rodzaje odpowiedzialności materialnej pracownika:

  • odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy,
  • odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi.

Ustawodawca w momencie powstania szkody chroni słabszą stronę stosunku pracy, czyli właśnie pracownika. Od tej sytuacji istnieją wyjątki, niemniej jednak dotyczą one tylko i wyłącznie przypadków, w których do wyrządzenia szkody doszło w sposób umyślny. Właśnie dlatego, aby ograniczyć swoje ryzyko, część pracodawców rozważa możliwość podpisania z kandydatami jednej z umów cywilnoprawnych.

Umowa zlecenie a odpowiedzialność pracownika

Pracodawca, który chce ograniczyć swoje ryzyko, nie tylko może podpisać z zainteresowanymi jedną z umów cywilnoprawnych, lecz także rozpocząć współpracę z tymi osobami, które prowadzą własną działalność gospodarczą (samozatrudnienie). Ich odpowiedzialność za szkody jest bowiem niemal nieograniczona. Mowa tu o odpowiedzialności deliktowej (za czyn niedozwolony) i odpowiedzialności kontraktowej (za niezrealizowane umowy) czy za bezpodstawne wzbogacenie się. 

Odpowiedzialność deliktowa zachodzi w momencie powstania szkody z winy jednego z podmiotów wzajemnego stosunku zobowiązaniowego. Jeśli zaś chodzi o odpowiedzialność kontraktową, to dotyczy ona jedynie szkody obejmującej niewykonanie, lub nienależyte wykonanie kontraktu/zobowiązania. Wierzyciel nie może dochodzić odszkodowania za krzywdę wyrządzoną na osobie. W praktyce przywołane zasady oznaczają, że pracodawca może ubiegać się od pracowników zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych lub na zasadzie B2B nie tylko pokrycia szkody, lecz także utraconych korzyści.

Szukasz pracy?

Mechanik samochodowy

Auto Serwis Damian Leśniewski

  • Bydgoszcz
  • 5 500-7 500 zł / mc
Dodana

Magazynier - Praca od zaraz!

DSV Services Sp. z o.o.

  • Gliwice
Dodana
Dodana

KIEROWNIK PRODUKCJI (K/M)

AUDIT HR Sp. z o.o.

  • Nowa Sól
Dodana
Dodana

Odpowiedzialność porządkowa pracowników

Poruszając temat odpowiedzialności pracowników, nie sposób pominąć zagadnienia odpowiedzialności porządkowej. Dotyczy ona osób objętych stosunkiem pracy, czyli zatrudnionych na umowie o pracę. Jeżeli pracownik nie stosuje się do przepisów Kodeksu Pracy lub wewnętrznych przepisów obowiązujących w danej firmie czy przedsiębiorstwie, pracodawca ma prawo wymierzyć jedną z dostępnych kar porządkowych.

Rodzaje kar porządkowych:

  • upomnienie
  • nagana
  • kara pieniężna

Poniższy film zawiera więcej informacji na temat możliwości udzielenia kary porządkowej pracownikowi i przepisów, które regulują jej wymierzenie:

Video

Odpowiedzialność majątkowa dochodzona w sądzie

Przedsiębiorcy najczęściej nie mają czasu, aby sądzić się z osobami, które zatrudniają. Z tego też względu w sądach spraw związanych z dochodzeniem pokrycia szkody czy utraconych korzyści jest stosunkowo niewiele. Warto jednak wiedzieć, że pracodawca ma taką możliwość i powinien o tym pamiętać.

Z punktu widzenia pracodawcy, który zatrudnia w oparciu o umowę cywilnoprawną, warto się też odpowiednio zabezpieczyć. Dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie konkretnych zapisów w umowie. Jeżeli takie znajdą się w dokumencie podpisywanym przez strony, dochodzenie roszczeń jest formalnością.

Inaczej sprawa ta wygląda z punktu widzenia zleceniobiorcy. On powinien dążyć do tego, aby w umowie znalazły się zapisy korzystne dla niego. Mowa o tym, aby dokument zawierał klauzulę określającą odpowiedzialność na zasadach, jakie ustawodawca ustalił w Kodeksie pracy. Trudności mogą jednak pojawić się już na etapie przekonywania pracodawcy, że takie zapisy w umowie powinny się znaleźć. Wynika to bowiem z faktu, że w umowach cywilnoprawnych mają zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego, a nie Kodeksu Pracy.

Odpowiedzialność materialna w pracy – jak uniknąć kłopotów?

Omawiane zagadnienie rodzi pytanie, w jaki sposób osoba wykonująca zlecenia na podstawie umowy cywilnoprawnej może zabezpieczyć się przed roszczeniami pracodawcy. Okazuje się, że jest to możliwe. Dobrym rozwiązaniem, na które wskazują specjaliści, jest wykupienie odpowiedniego ubezpieczenia OC. Wówczas, w sytuacji wyrządzenia pracodawcy szkody, obowiązek wypłaty odszkodowania spoczywa na ubezpieczycielu. To on bowiem ponosi ryzyko w zamian za regularne uiszczanie składek na jego rzecz.

Inną możliwością jest wykazanie, że z pracodawcą faktycznie został nawiązany stosunek pracy. Trzeba bowiem pamiętać, że co do zasady sama nazwa umowy nie ma znaczenia. Jeżeli zleceniobiorca wykonywał pracę pod nadzorem przełożonego, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, był de facto pracownikiem. Udowadniając, że zawarł umowę o pracę, również zostanie uwolniony od odpowiedzialności finansowej, wówczas bowiem będą miały zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.

To może Cię również zainteresować

Umowa zlecenie a umowa o pracę - poznaj różnice

Najczęściej zadawane pytania

Czy pracownik na umowie cywilnoprawnej ponosi odpowiedzialność materialną?

Pracownik zatrudniony na umowie cywilnoprawnej ponosi odpowiedzialność materialną za wyrządzone pracodawcy szkody. Obowiązują go bowiem przepisy Kodeksu Cywilnego.

Jak można uniknąć odpowiedzialności finansowej wobec pracodawcy?

Warto wykupić odpowiednie ubezpieczenie OC. Drugą możliwością jest wykazanie, że zawarta między stronami umowa miała znamiona umowy o pracę, nie zaś umowy cywilnoprawnej.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Patrycja Kosek

Dziennikarz

Marketing specialist w WhitePress. Copywriter w Aplikuj.pl Dziennikarz w bielsko.biala.pl. Ponad 10 lat doświadczeń.
Moja praca kręci się wokół treści. Tworzę, przerabiam, sprawdzam, poprawiam, zlecam i weryfikuję. Planowanie i budowanie contentu sprawia mi przyjemność, tak samo jak poznawanie rozmaitych metod komunikacji i efektywne ich wykorzystanie. 

14 komentarzy

wola

wola

Jestem zaskoczony, że odpowiedzialność porządkowa dotyczy również pracowników na umowie o pracę. Dzięki temu artykułowi wiem, że mogę karać pracowników, którzy nie przestrzegają przepisów Kodeksu Pracy lub wewnętrznych przepisów firmy.
Felek

Felek

Cieszę się, że istnieją rozwiązania typu ubezpieczenie OC, które pozwalają mi uniknąć odpowiedzialności materialnej przy wyrządzeniu szkody w pracy. Warto o tym pamiętać i zabezpieczyć się, jeśli pracuję na umowę cywilnoprawną.
Ramzes

Ramzes

Mam wrażenie, że z umową cywilnoprawną jest więcej zgód i względów na zabezpieczenie tylko samego pracodawcy, a mniejszą ochronę dla pracownika. Trochę mnie to martwi.
Beso1997

Beso1997

Widzę, że warto pomyśleć nie tylko o zabezpieczeniu mojego przedsiębiorstwa, ale także o tym, jakie umowy podpisuję z pracownikami. Dziękuję za przydatne informacje!
Tala

Tala

Czy to oznacza, że jako osoba samozatrudniona mam niemal nieograniczoną odpowiedzialność za szkody w pracy? To może być problematyczne.
Pysz

Pysz

Bardzo interesujący artykuł. Chociaż mam umowę o pracę, to nie zdawałem sobie sprawy z tak wielu aspektów odpowiedzialności materialnej w pracy. Dobrze, że jestem na bieżąco i będę bardziej świadomy swoich praw i obowiązków.
ELiza

ELiza

Przyznam szczerze, że ten artykuł skłonił mnie do refleksji nad zabezpieczeniem mojego przedsiębiorstwa przed roszczeniami ze strony pracowników. Warto zawsze pamiętać o ryzyku finansowym i odpowiednio się zabezpieczyć.
majkel

majkel

Ciekawy artykuł, który zmusił mnie do przemyślenia swojego wyboru pracy. Teraz wiem, jakie ryzyko ponoszą pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę i jakie zabezpieczenia mogę względem tego podjąć, wybierając inną formę zatrudnienia.
Anna Jo25

Anna Jo25

Zastanawiam się, czy umowa cywilnoprawna nie jest dla mnie lepszą opcją, niż umowa o pracę. Może w ten sposób uniknę odpowiedzialności materialnej i będzie dla mnie łatwiej znaleźć pracę?
Albin

Albin

Cieszę się, że ustawodawca chroni mnie, jako słabszą stronę stosunku pracy. To daje mi większe poczucie bezpieczeństwa w pracy. Jednakże, przeczytanie tego artykułu skłoniło mnie do zastanowienia się nad drugą stroną medalu - jakie ryzyko ponoszą pracodawcy i jak mogą się zabezpieczyć?
Aga

Aga

A co jeśli pracowałam bez umowy a pracodawca każe mi zapłacić manko z kasy ,które powstało na skutek działań pracownika który mnie uczył? Czy ma prawo żądać zapłaty?
jarko

jarko

Pracuję w zakładzie na umowie o pracę. Odpowiadam za mienie powierzone mojej osobie - komputer, laptop, komórka, auto służbowe. Jak zgubię np. komórkę, to muszę za nią zapłacić...
Jan

Jan

Praca bez etatu? Uważaj na odpowiedzialność materialną - świetny artykuł.
Ganek

Ganek

Chociaż większość stosunków pracy ma charakter dobrowolny, pracownik, który z powodzeniem wykonuje pracę, prawdopodobnie, choć nie jest to gwarantowane, może utrzymać pracę. Warto walczyć o etat.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.