Pracownik - prawa i obowiązki

Wszystko, co powinieneś wiedzieć o przedawnieniu roszczeń

15 czerwca 2022

4 z 5

Ocena: 4 z 5 | 11 głosów

11 głosów

4 komentarze
Wszystko, co powinieneś wiedzieć o przedawnieniu roszczeń
Wszelkiego typu roszczenia, w tym główni te majątkowe, mają swój termin ważności. W tym kontekście bardzo często mówimy o tzw. przedawnieniu roszczeń, które jest szczegółowo uregulowane w polskim systemie prawnym. Wiele osób zastanawia się na czym polega ten mechanizm, jak działa w praktyce i przede wszystkim, kiedy można z niego skorzystać? Wyjaśniamy!

Zobacz także: Prawa pracownika - nawet nie wiesz ile Ci się należy 

Wszystko, co powinieneś wiedzieć o przedawnieniu roszczeń

Przedawnienie roszczeń może być związane z wieloma obszarami naszego życia. Instytucja ta bowiem nie dotyczy wbrew pozorom wyłącznie wszelkiego rodzaju zobowiązań pomiędzy osobami fizycznymi, ale również relacji na linii pracownik-pracodawca i wielu innych. Roszczenia mogą obejmować nie tylko kwestie materialne, ale również wykonania wszelkiego typu usług oraz przysługujących drugiej stronie uprawnień. Sprawdźmy, o czym dokładnie mowa! 

Przedawnienie roszczeń - czym jest?

W pierwszej kolejności warto dokładnie wyjaśnić podstawowe pojęcia. Roszczeniem nazywamy uprawnienie do żądania od określonego podmiotu zachowania się w dany sposób, w tym między innymi spełnienia jakiegoś świadczenia. Co to jest przedawnienie roszczeń - to pytanie zadaje sobie wiele osób, a najprościej rzecz ujmując, to po prostu sytuacja, w której po upłynięciu konkretnego terminu osoba przeciwko której przysługuje roszczenie, ma prawo uchylenia się od jego spełnienia. Przedawnienie nie skutkuje tym, że zobowiązanie znika, lecz sprawia, że nie można domagać się jego zaspokojenia. Wyjątek stanowi przypadek, w którym sam zainteresowany zrzeknie się prawa do skorzystania z zarzutu przedawnienia. 

Video

Szukasz pracy?

Lider linii automatycznej

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Garwolin
Dodana

Pracownik Inwentaryzacji Łódź Polesie

Work&Profit sp. z o.o.

  • Łódź
Dodana

Mechanik maszyn produkcyjnych

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Garwolin
Dodana

Pracownik Stajni - Dania

Helper Sp. z o.o.

  • Dania
Dodana

Pracownik Inwentaryzacji Nowa Sól

Work&Profit sp. z o.o.

  • Nowa Sól
Dodana

Jakie są zdefiniowane okresy przedawnień w polskim prawie?

Wszystko zależy tak naprawdę od charakteru danej sprawy i tego, o jakich dokładnie roszczeniach mówimy. Instytucja przedawnienia roszczeń jest bowiem obecna zarówno na gruncie prawa cywilnego, przepisów gospodarczych, prawa pracy itp. Okres przedawnienia jest uzależniony od typu roszczenia. Dla przykładu, roszczenie pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się po upływie 6 miesięcy, wszelkiego rodzaju roszczenia związane z najmem, użyczeniem, przekazem po roku, wynikające z umów cywilnoprawnych po 2 latach, z tytułu umowy ubezpieczeniowej - 3 latach, zobowiązania podatkowe - 5 latach. Co do zasady, większość roszczeń majątkowych, które nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą przedawnia się po 6 latach, chyba że przepisy szczegółowe wskazują inaczej. Jeśli chodzi o roszczenia o świadczenia okresowe (np. zapłata raty leasingu, czynszu itp.) oraz roszczenia dotyczące prowadzonego przedsiębiorstwa - po 3 latach. 

Video

Przedawnienie roszczeń pracowniczych

Przedawnienie roszczeń pracowniczych to osobna i bardzo szeroka kategoria jeśli chodzi o przepisy polskiego prawa pracy, w tym Kodeksu pracy. Art. 292 tego aktu prawnego stanowi, że po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku pracy ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Ponadto, terminy przedawnienia nie mogą być w tym przypadku przedłużane ani skracane poprzez czynność prawną. Roszczenia pracownicze zazwyczaj ulegają przedawnieniu po upływie 3 lat od dnia, w którym stały się wymagalne, a więc można było ubiegać się o ich zaspokojenie. Jednym z wyjątków jest sytuacja, w której roszczenie pracodawcy dotyczy naprawienia szkody wyrządzonej przez pracownika na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania przez niego swoich obowiązków. Wówczas do przedawnienia dochodzi z upływem roku od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzonej szkodzie, ale nie później niż 3 lata od jej wyrządzenia. Nieco inaczej kształtuje się również przypadek, w którym roszczenie zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu lub stwierdzone na podstawie ugody zawartej między stronami. Mamy w tych okolicznościach do czynienia z 10-letnim okresem przedawnienia, który należy liczyć od dnia uprawomocnienia się orzeczenia lub zawarcia wspomnianej ugody. 

Jak i od kiedy liczyć przedawnienie roszczenia?

Pojawia się więc pytanie, kiedy następuje przedawnienie roszczeń, jak liczyć taki okres? Chodzi tutaj nie tylko o przedawnienie roszczeń pieniężnych, ale również tych pracowniczych i wielu innych. Kluczowe znaczenie ma to, ile wynosi ustawowy okres przedawnienia. Jeśli jest krótszy niż dwa lata, przedawnienie staje się przedawnione z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. W pozostałych przypadkach, w tym głównie wówczas, gdy okres przedawnienia jest dłuższy niż 2 lata, przypada on na koniec roku kalendarzowego, w którym skończyłby się okres przedawnienia, gdybyśmy obliczali go na zasadach ogólnych. 

Video

Czy można dochodzić przedawnionych roszczeń?

Każdy pracownik, jak i pracodawca powinien doskonale znać swoje prawa oraz obowiązki. Jednym z najczęściej pojawiających się pytań związanych z przedawnienie roszczeń jest to, czy po upływie ustawowych terminów można nadal dochodzić swoich praw? Jak się okazuje, w tym przypadku roszczenie można co prawda wysunąć, lecz druga strona nie ma już obowiązku jego spełnienia. Roszczenie będzie skuteczny wyłącznie w jednej sytuacji, a mianowicie wtedy, gdy pracownik lub pracodawca, którego ono dotyczy zrzeknie się prawa do powoływania się na zarzut przedawnienia. Poza tym, jeśli dana osoba spełniła świadczenie mimo iż roszczenie było już przedawnione, nie może się już z tego wycofać.

Podsumowanie:
  • Przedawnienie roszczeń jest obecne w wielu obszarach naszego życia, dotyczy nie tylko zobowiązań między osobami fizycznymi, ale również relacji pracownik-pracodawca.
  • Okres przedawnienia roszczeń zależy od charakteru danej sprawy i typu roszczenia, może wynosić od 6 miesięcy do 10 lat.
  • Instytucja przedawnienia roszczeń pracowniczych jest szeroko uregulowana w polskim prawie pracy, a terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane.
  • Przedawnienie nie oznacza zniknięcia roszczenia, ale uniemożliwia dochodzenie jego realizacji, chyba że druga strona zrzeknie się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Najczęściej zadawane pytania

Czym jest przedawnienie roszczenia?

Pod pojęciem przedawnienia roszczeń kryje się instytucja, która umożliwia osobie zobowiązanej do spełnienia określonego świadczenia, uchylenie się od tego obowiązku. Przedawnienie dotyczy wszelkiego typu roszczeń, w tym przede wszystkim wynikających z prawa cywilnego lub stosunków pracowniczych.

Jaki jest skutek przedawnienia roszczeń?

Po upływie okresu przedawnienia danego roszczenia można co prawda domagać się od drugiej strony spełnienia świadczenia, ale żądanie to w przypadku podniesienia przez nią zarzutu przedawnienia będzie niemożliwe do wyegzekwowania. nn

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

4 komentarze

fibuś

fibuś

Bardzo przydatna wiedza dla osób prowadzących firmę. Dzięki temu artykułowi mam większą wiedzę na temat przedawnienia roszczeń pracowniczych i uniknę niepotrzebnych kłopotów związanych z ich naliczaniem.
Buhaha

Buhaha

Nie wiedziałem, że przedawnienie dotyczy również relacji między pracownikiem a pracodawcą. To ważna wiedza nie tylko dla zatrudnionych, ale także dla osiągających przychody z innych źródeł.
Magda Dobrzyńska

Magda Dobrzyńska

Bardzo przydatny artykuł dla osób szukających pracy lub mających problemy z pracodawcą. Dzięki niemu można lepiej zrozumieć zasady przedawnienia roszczeń.
Adrian

Adrian

Cieszę się, że artykuł wyjaśnił mi pojęcie przedawnienia roszczeń. Teraz mam pełniejszą wiedzę na temat swoich praw w relacji z pracodawcą.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.