Jak sprawdzić, czy jestem ubezpieczony?

Według definicji podanej przez Ministerstwo Zdrowia, ubezpieczony zdrowotnie jest każdy, kto podlega obowiązkowi bycia ubezpieczonym. Zdarza się jednak, że pewne kwestie pomijamy przez nieuwagę, a w związku z tym może okazać się, że zapomnieliśmy o tej niezwykle istotnej – własnym zdrowiu. Sprawdźmy więc, kto i kiedy powinien opłacać składkę zdrowotną ZUS i w jaki sposób możemy upewnić się, że dopełniliśmy wszelkich obowiązków, w wyniku których przysługuje nam ubezpieczenie.

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego mają pracownicy, właściciele działalności gospodarczych, emeryci, renciści, zgłoszeni bezrobotni, uczniowie, studenci, ale także członkowie rodzin tych osób, którzy mogą być pod takie ubezpieczenie „podpięci”. W związku z rozległością tej kwestii zdarza się, że tracimy pewność, czy jesteśmy ubezpieczeni, zgłoszeni do ubezpieczenia, czy też zupełnie nie. Warto więc poznać podstawowe kwestie związane ze składką zdrowotną ZUS oraz systemami, w których możliwa jest kontrola statusu ubezpieczeniowego.

Składka zdrowotna ZUS

Warunkiem przystąpienia do ubezpieczenia zdrowotnego jest odprowadzanie składek zdrowotnych. Płatnikami są: pracodawcy (opłacają składki pracowników), szkoły (uczniów), urzędy pracy (bezrobotnych), uczelnie (studentów) oraz indywidualne osoby, prowadzące działalność gospodarczą, które zgłaszają się do ubezpieczenia samodzielnie. Członkowie rodzin osób ubezpieczonych mogą nie mieć tytułu do własnego ubezpieczenia zdrowotnego, jednak możliwe jest zgłoszenie tych osób do swojego ubezpieczenia. Wówczas ZUS daje nam 7 dni na zgłoszenie, licząc od momentu utraty takiego tytułu, np. straty pracy przez współmałżonka.

Jako członka rodziny rozumie się: dziecko do 18. roku życia, jeśli kończy naukę lub do 26 lat, jeśli nadal się uczy. W przypadku osób studiujących powyżej 26 lat, za kontynuację ich ubezpieczenia odpowiedzialna jest szkoła lub uczelnia, przy czym muszą one zostać przez tego studenta o tym poinformowane. Dzieci i osoby z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności nie mają ograniczeń wiekowych, w których przysługuje im „podpięcie” pod ubezpieczenie rodzica. Zgłosić do ubezpieczenia można również swojego męża/żonę, a nawet rodziców i dziadków, jednak muszą oni pozostawać w jednym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym. Jeżeli rodzice nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu lub nie są do niego uprawnieni z tytułu wykonywania pracy, ubezpieczenia dobrowolnego lub pracy na własny rachunek, to dziadkowie mogą ubezpieczyć swojego wnuka.

Jak sprawdzić, czy jestem ubezpieczony – warto wiedzieć

1. Pierwszym sposobem jest zgłoszenie się do lekarza lub pielęgniarki w przychodni NFZ. Po podaniu numeru PESEL, możliwe jest uzyskanie natychmiastowej informacji o ubezpieczeniu (kolor zielony) lub jego braku (czerwony). Kiedy jest się przekonanym o swoim prawie do ubezpieczenia, na przykład na podstawie umowy o pracę czy posiadaniu statusu studenta, informacja o braku ubezpieczenia najpewniej jest wynikiem błędu lub niedopatrzenia. Taką sytuację można naprawić nawet wstecz. Wówczas należy zgłosić się do pracodawcy, poinformować, że nie jesteśmy ubezpieczeni, chociaż powinniśmy być. W przypadku emerytów, rencistów, uczniów czy studentów należy zgłosić się do ZUS samodzielnie i zabrać ze sobą dokumenty potwierdzające prawo do ubezpieczenia.
2. Drugim sposobem na sprawdzenie, czy jesteś ubezpieczony, jest droga online. Możesz założyć konto na stronie internetowej ZUS i tam uzyskać natychmiastową informację na ten temat. Jeśli nie chcesz się rejestrować, a masz profil zaufany ePUAP, wystarczy, że się zalogujesz. Po wejściu do systemu należy kliknąć w zakładkę u góry strony „Ubezpieczony”, następnie „Ubezpieczenia i płatnicy” i tam sprawdzić swój status.
3. Trzeci sposób weryfikacji to założenie konta online w tzw. „ZIP”, czyli Zintegrowanym Informatorze Pacjenta. Platforma ta jest bezpłatna, więc śmiało można z niej korzystać. Utrudnieniem może być jedynie konieczność złożenia wniosku o wydanie danych dostępowych w Wojewódzkim Oddziale NFZ lub przez Internet na stronie zip.nfz.gov.pl. Wówczas zajmie to nieco więcej czasu, jednak warto. W „ZIP” będziesz mieć dostęp do wszystkich swoich świadczeń z ostatnich lat, które odbyły się w ramach NFZ – wizyty lekarskie, badania, hospitalizacje, operacje, recepty czy sanatoria lub rehabilitacje, a to wszystko podliczone i odnotowane.

Wakacje a ubezpieczenie

Wybierasz się na urlop za granicę? Jeżeli jesteś ubezpieczony poprzez umowę o pracę, przysługuje Ci EKUZ, czyli Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Jest to dokument uprawniający do skorzystania ze świadczeń zdrowotnych na terenie państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz w Szwajcarii. Jednak warto pamiętać, że karta ta nie pozwoli na opłacenie wszelkich kosztów ewentualnego leczenia za granicą.

EKUZ nie zastępuje ubezpieczenia turystycznego, o czym warto pamiętać, wybierając się na wakacje. Aby zapewnić sobie pełną ochronę, najlepiej będzie mimo wszystko zakupić dodatkowe ubezpieczenie, które ma szerszy zakres i pokryje koszty nagłych, nawet skomplikowanych problemów zdrowotnych.

System „eWUŚ” – co możemy tam znaleźć?

„eWUŚ”, to skrót od „Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców”. To tam istnieje baza danych do usprawnienia weryfikacji świadczeń. W momencie uruchomienia systemu, zaprzestano wymagać wyrabiania książeczek ubezpieczeniowych.

eWUŚ aktualizowany jest codziennie na podstawie danych napływających z ZUS i KRUS, zatem możemy być pewni informacji, które są tam zapisane w danym momencie. Co można znaleźć w tym systemie? Na podstawie danych z Centralnego Wykazu Ubezpieczonych wyświetli się jedna z dwóch opcji, która wskaże, czy Fundusz potwierdza prawo do świadczeń, czy też nie. Tego typu informację można wydrukować w postaci zaświadczenia, które może okazać się przydatne na przykład wtedy, kiedy lekarz ma wątpliwości, czy wykonać usługę na NFZ, czy konieczne będzie wystawienie rachunku.

Dzięki systemowi eWUŚ, a także ZIP czy stronie ZUS łatwiej i szybciej możemy dowiedzieć się o stanie swoich praw do ubezpieczenia. Niemniej, podobnie jak w przypadku każdego oprogramowania czy systemu, tak i tutaj mogą przytrafić się błędy. Warto więc w razie wątpliwości udać się do ZUS i osobiście zweryfikować sytuację.