Spis treści
Każdy pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę może – w ciągu roku kalendarzowego – wykorzystać 4 dni urlopu na żądanie. Zasadniczo niezbędne jest wykorzystanie całego dnia – pracodawca powinien udzielić wolnego na wszystkie godziny pracy w danym dniu. Jeżeli pracownik potrzebuje tylko kilku godzin (np. 2 zamiast 8) na załatwienie osobistych spraw, znacznie lepszym rozwiązaniem może być złożenie wniosku o zwolnienie od pracy w celu załatwienia swoich prywatnych spraw. Wówczas należy tylko ustalić z przełożonym dni, w których odpracuje się te godziny. Zdarza się jednak, że najrozsądniejszym wyjściem jest skorzystanie z urlopu na żądanie.
Wytyczne w Kodeksie pracy
Informacje na temat udzielania urlopu na żądanie zainteresowane strony znajdą w Kodeksie pracy. Zgodnie z art. 1672: „Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu”. Oznacza to, że podstawą jest złożenie przez pracownika stosownego wniosku. Czy musi być on w formie pisemnej? W praktyce nie. Równie dobrze zatrudniony może zadzwonić do swojego przełożonego lub wysłać mu wiadomość w formie elektronicznej. Ważne jest jednak, by pracodawca mógł zapoznać się z treścią wniosku swojego podwładnego. Warto pamiętać, że przysługuje mu prawo do odmowy udzielenia pracownikowi dnia wolnego. Taka sytuacja musi być jednak dobrze umotywowana.
Pracodawca mówi „nie”
Kiedy pracodawca może odmówić pracownikowi skorzystania z urlopu na żądanie? Należy wskazać, że zasadniczo podmiot zatrudniający powinien przychylić się do wniosku swojego podwładnego. Jeżeli jednak pracownik akurat w tym dniu miał wykonać określone czynności służbowe i zachodzi podejrzenie, że chce w ten sposób się uchylić od ich realizacji, pracodawca może odmówić udzielenia pracownikowi dnia wolnego. Wówczas powinien on pojawić się w zakładzie pracy, gdyż w przeciwnym razie będzie to nieusprawiedliwiona nieobecność.
Sytuacja, w której pracodawca odmawia pracownikowi przyznania urlopu na żądanie może też wynikać z organizacji pracy lub tego, że w danym dniu o taki urlop wystąpiło kilku zatrudnionych. Jeżeli w zakładzie pracy nie pojawia się nikt i zaburzona zostaje organizacja pracy, pracodawca ma możliwość odwołania z urlopu kilku pracowników.
To nie dodatkowe dni urlopu
Dla pracowników istotne powinno być również to, że dni wolnego na żądanie, o których mowa, nie są dodatkowymi dniami urlopu przysługującymi zatrudnionemu. Zgodnie z przepisami, wchodzą one do ogólnej puli dni urlopu, na jakie może liczyć pracownik. Trzeba pamiętać, że zasadniczo to, ile dni pracownik będzie wypoczywał zależy od jego stażu pracy. Wymiar urlopu wynosi odpowiednio:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
W praktyce zatem wykorzystanie przez pracownika np. 4 dni urlopu na żądanie sprowadza się do tego, że jego pula dni wolnych pozostających mu do wykorzystania ulega uszczupleniu i wynosi odpowiednio 16 i 22 dni. Od powyżej zasady istnieje jednak wyjątek – dłużej wypoczywać będą pracownicy, którzy zaliczeni zostali do grupy osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Oni, na podstawie odrębnych przepisów, otrzymują dodatkową pulę dni wolnych.
Pracownik powinien też pamiętać, że niewykorzystane dni urlopu na żądanie nie podlegają kumulacji. Oznacza to, że nie może on uzbierać więcej dni urlopu na żądanie niż wspomniane wyżej 4.
Rodzaj urlopu | Liczba dni | Informacje dodatkowe |
---|---|---|
Urlop wypoczynkowy (staż poniżej 10 lat) | 20 dni | Włączając dni urlopu na żądanie |
Urlop wypoczynkowy (staż powyżej 10 lat) | 26 dni | Włączając dni urlopu na żądanie |
Urlop na żądanie | 4 dni | Jest częścią urlopu wypoczynkowego |
Urlop okolicznościowy | Zależy od okoliczności | Dodatkowe dni wolne nie wliczane do urlopu wypoczynkowego |
Rozumienie urlopu wypoczynkowego
Urlop wypoczynkowy jest jednym z najważniejszych praw pracowniczych. Jego podstawowym celem jest zapewnienie pracownikom czasu na regenerację sił fizycznych i psychicznych. W Polsce, wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy - 20 dni dla pracowników zatrudnionych krócej niż 10 lat oraz 26 dni dla tych, którzy pracują co najmniej 10 lat. Ale pamiętaj, dni urlopu na żądanie są częścią tych dni urlopu, które przysługują Ci jako pracownikowi. Przykładowo, jeśli wykorzystasz 4 dni urlopu na żądanie, liczba dni urlopu wypoczynkowego, które pozostaną Ci do wykorzystania, zmniejszy się odpowiednio o tę liczbę.
Wykorzystanie urlopu wypoczynkowego
Znalezienie odpowiedniego momentu, aby wziąć urlop wypoczynkowy, może być niekiedy wyzwaniem. Przede wszystkim, pracodawca ma obowiązek utworzenia planu urlopów na dany rok kalendarzowy, który powinien być skonsultowany z pracownikami. W praktyce, pracodawca może odmówić przyznania urlopu w wybranym przez Ciebie terminie tylko z ważnych powodów związanych z funkcjonowaniem firmy. Nie zapomnij też, że nie ma możliwości przeniesienia niewykorzystanych dni urlopu wypoczynkowego na kolejny rok.
Dodatkowe dni wolne
Czy istnieją sytuacje, w których mogą Ci przysługiwać dodatkowe dni wolne poza standardowym wymiarem urlopu wypoczynkowego? Tak, na przykład w przypadku urlopu okolicznościowego. Urlop taki przysługuje w przypadku szczególnych wydarzeń, takich jak ślub, narodziny dziecka, czy śmierć bliskiego członka rodziny. Dni urlopowe z tego tytułu nie są uwzględniane w wymiarze podstawowego urlopu wypoczynkowego, więc można je traktować jako dodatkowe dni wolne.
Niewykorzystany urlop
Warto też pamiętać, że jeśli nie wykorzystasz swojego urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym, nie oznacza to, że te dni przepadają. W przypadku niewykorzystanego urlopu, pracownik ma prawo do jego wykorzystania w ciągu kolejnych trzech lat. W niektórych okolicznościach, np. w przypadku długotrwałej choroby, okres ten może być nawet przedłużony. W każdym przypadku decyzję o dacie wykorzystania urlopu powinien podejmować pracownik, oczywiście po uzgodnieniu z pracodawcą.
To może Cię również zainteresować