Spis treści
Zobacz też: Jakie podatki płacimy w Polsce? Bezpośrednie i pośrednie, podatki PIT, CIT, VAT oraz cała reszta
Czym są nieujawnione źródła przychodu?
Obecnie w polskim prawie określa się szereg form opodatkowania, np. podatek progresywny, kartę podatkową, podatek od darowizn i wiele innych. O uzyskanych w ciągu roku podatkowego dochodach każdy podatnik bezwzględnie musi poinformować fiskusa. Wiele osób, by mieć pewność, że wszystkie należności wobec skarbówki oblicza prawidłowo, korzysta ze specjalnych internetowych kalkulatorów. Warto nadmienić, że sporo zmian w systemie podatkowym w Polsce wprowadzi także Nowy Ład.
Czym dokładnie są zatem nieujawnione źródła przychodu, tzw. lewe dochody? Są to takie przychody, które nie mają pokrycia w ujawnionych źródłach. Oznacza to, że podatnik nie poinformował skarbówki o uzyskaniu danego dochodu, a ich wykrycie przez fiskusa wiąże się np. z przeprowadzeniem kontroli skarbowej. W większości przypadków nieujawnione źródła przychodów uważa się za przestępstwo skarbowe. Gdy zostanie to wykryte, fiskus wyciąga wobec podatnika stosowne konsekwencje.
Ile wynosi podatek od dochodów z nieujawnionych źródeł?
W artykule 30 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznym czytamy, że stawka podatkowa od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub takich, które nie znajdują pokrycia w ujawnionych źródłach, wynosi 75% dochodu. Jest to zatem zdecydowanie najwyższy podatek w Polsce.
Tym samym opodatkowanie ryczałtowym podatkiem w wysokości 75% dochodu dotyczy wszystkich przychodów ze źródeł, które nie zostały ujawnione w deklaracjach podatkowych składanych przez danego podatnika. Jednocześnie istnieją określone sposoby, dzięki którym podatek od nieujawnionych źródeł przychodu można znacznie obniżyć.
Czy można uchronić się przed najwyższym podatkiem od nieujawnionych źródeł?
Gdy urząd skarbowy wszczyna postępowania w sprawie dochodów podatnika pochodzących ze źródeł nieujawnionych, musi mieć do tego określoną podstawę. Organy podatkowe porównują wartość posiadanego przez podatnika majątku i przychodów za dany okres z wartością wszystkich poniesionych przez niego wydatków. W momencie, gdy okaże się, że składniki majątku podatnika nie będą miały pokrycia w jego przychodach, wówczas urząd skarbowy może wymierzyć opodatkowanie sankcyjne zgodnie ze stawką 75%.
Najważniejsze jest posiadanie dowodów. Jeżeli kontrolerzy urzędu skarbowego będą przeprowadzać kontrolę, kontrolowany podatnik musi ze swojej strony udzielić wszystkich niezbędnych informacji, które pozwolą ustalić stan faktyczny. Gdy uda mu się udowodnić, że miał wystarczające środki na zakup wszystkich składników swojego majątku zarówno ze składników opodatkowanych jak i nieopodatkowanych, wtedy nie powinien mieć nieprzyjemności. Wynika to z wyroku WSA w Olsztynie wydanego 5 marca 2020 roku, sygn. akt I SA/Ol 45/20.
Wytyczne wobec urzędów skarbowych mówią także o tym, że wszelkie wątpliwości mają być rozstrzygane na korzyść podatników z zastrzeżeniem, że powinni oni uprawdopodobnić - nie udowodnić - pochodzenie środków, które posiadali. Orzeczenie z takim uzasadnieniem wydawał WSA w Łodzi 9 stycznia 2020 roku, sygn. akt I SA/Łd 612/19.
Okres przedawnienia w sprawie dochodów z nieujawnionych źródeł bądź nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach wynosi 5 lat. Liczy się go od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do powstania obowiązku podatkowego.
Jak Urząd Skarbowy może dowiedzieć się o nieujawnionych dochodach?
Urzędy skarbowe mają szereg możliwości na pozyskiwanie wiedzy odnośnie nieujawnionych dochodów przez podatników. Najważniejsze źródło informacji to sami podatnicy, którzy składają do skarbówki rozmaite dokumenty - chodzi tu o coroczne deklaracje podatkowe jak i pozostałe dokumenty dot. czynności podlegających opodatkowaniu.
Przykładowo: podstawą do wszczęcia kontroli przez urzędników fiskusa może być sytuacja, w której podatnik mający niewielki dochód według deklaracji podatkowych uiszcza bardzo wysoki podatek od czynności cywilnoprawnych w związku z zakupem luksusowego samochodu.
Do przekazywania informacji fiskusowi zobowiązane są również instytucje bankowe. Kontrolerzy fiskusa mogą zwrócić się do banku o informacje nt. posiadanych przez klienta rachunków bankowych i oszczędnościowych oraz o stanach finansowych i obrotach.
Jak urząd skarbowy ustala dochód z nieujawnionych źródeł?
Ustalenie podatku z tytułu dochodu z nieujawnionych źródeł może być przeprowadzone poprzez procedurę szacowania. Dzieje się tak, gdy:
- "brak jest ksiąg podatkowych lub innych danych niezbędnych do jej określenia lub
- dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania, lub
- podatnik naruszył warunki uprawniające do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania".
źródło: art. 23 Ordynacji podatkowej
Urząd skarbowy może zrezygnować z określenia dochodu poprzez oszacowanie, jeżeli dowody przekazane przez podatnika będą wystarczające do określenia podstawy opodatkowania.