Spis treści
Podatek progresywny to najczęściej stosowana w Polsce forma opodatkowania. Jej wybór pozwala na korzystanie z ulg podatkowych oraz dokonywanie rozliczeń wspólnie z małżonkiem. Znajomość zasad podatkowych dotyczących podatku progresywnego jest bardzo ważna, ponieważ w wielu przypadkach pozwala dokonać optymalizacji podatkowej.
Zobacz także artykuł: Podatek dochodowy - którą formę opodatkowania wybrać? Jak obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy?
Podatek progresywny – podstawowe informacje
Podatek progresywny zwany jest również skalą podatkową lub podatkiem na zasadach ogólnych. W jego przypadku stawka podatku uzależniona jest od wysokości osiągniętego dochodu, w odniesieniu do którego funkcjonują 2 progi podatkowe - poniżej 85 528 zł i powyżej tej kwoty. W przypadku, gdy uzyskany dochód nie przekracza kwoty 85 528 zł jest on opodatkowany stawką w wysokości 17%, natomiast powyżej tej kwoty obowiązująca stawka podatkowa wynosi 32%. Należy również pamiętać, że przy obliczaniu podatku bierze się również pod uwagę obowiązującą kwotę wolną od podatku. Dopiero jej przekroczenie sprawia, że podatnik jest zobowiązany do opłacania zaliczek na podatek dochodowy.
Jak wyliczany jest progresywny podatek dochodowy?
Schemat wyliczenia zaliczki na podatek dochodowy różni się w zależności od wysokości osiągniętego dochodu. W przypadku, gdy nie przekroczył on I progu podatkowego (85 528 zł), podatek oblicza się wykonując następujące kroki:
- przychód od początku roku - koszty jego uzyskania = dochód
- dochód - strata z lat ubiegłych (jeżeli występuje) - suma zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne (pod warunkiem, że nie zostały ujęte w KPiR) = dochód do opodatkowania
- podstawa opodatkowania (dochód zaokrąglony do pełnych złotych)
- podstawa opodatkowania * 17% - kwota zmniejszająca 525,12 zł = podatek od początku roku
- podatek - suma zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% od podstawy) = podatek od początku roku
- podatek od początku roku - zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach = zaliczka za dany miesiąc bądź kwartał
- kwota należna do urzędu skarbowego (zaliczka za dany miesiąc bądź kwartał zaokrąglona do pełnych złotych).
W przypadku, gdy uzyskany dochód przekroczył I próg podatkowy schemat wyliczenia zaliczki wygląda następująco:
- przychód od początku roku - koszty od początku roku = dochód
- dochód - strata z lat ubiegłych - suma zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne (o ile nie były zaliczane w kosztach w KPiR) = podstawa obliczenia podatku.
- podstawę obliczenia podatku (dochód) zaokrąglamy do pełnych złotych
- podstawa 85.528 zł x 17% + nadwyżka ponad 85.528 zł x 32% = podatek od początku roku
- podatek - suma odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% od podstawy) = podatek liczony od początku roku
- podatek od początku roku - zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach = zaliczka za dany miesiąc/kwartał.
- kwota należna do urzędu skarbowego (zaliczka za dany miesiąc bądź kwartał zaokrąglona do pełnych złotych).
Podatek progresywny - przykład
Jak wyliczenie podatku wygląda w praktyce? Obrazują to dwa poniższe przykłady.
Tym razem załóżmy, że podatnik w ciągu roku osiągnął dochód w wysokości 138 tys. złotych i kwota ta stanowi podstawę opodatkowania. W takim przypadku należy:
- od podstawy opodatkowania czyli 138 000zł odjąć kwotę 85 528zł, co daje 52 472zł,
- uzyskany wyniki przemnożyć przez 32%, co daje 16 791,04zł i jest to podatek dochodowy z drugiego progu,
- kwotę 85 528zł przemnożyć przez 17%, co daje 14 539,76 i jest to podatek z pierwszego progu,
- zsumować oba podatki, co daje 31 330zł i stanowi łączny podatek.
Następnie należy od tej kwoty odjąć jeszcze sumę składek na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% podstawy), która w tym przypadku wynosi 10 695zł. Otrzymany wynik to 20 635zł i stanowi on należny podatek dochodowy.
Jakie są jeszcze inne alternatywne formy opodatkowania?
Zgodnie z polskim prawem podatkowym przedsiębiorcy mają możliwość wyboru formy opodatkowania. Oprócz podatku na zasadach ogólnych (progresywnego) ich wybór może sprowadzać się do:
- podatku liniowego - w tym przypadku obowiązuje jedna, niezależna od dochodów stawka, która wynosi 19%. Decydując się na podatek liniowy podatnik traci możliwość rozliczania się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Nie może korzystać również z ulg, z wyłączeniem ulgi abolicyjnej;
- zryczałtowanego podatku od przychodów ewidencjonowanych - w tym przypadku podatek naliczany jest od przychodów, w związku z czym nie uwzględnia się poniesionych kosztów działalności. Obecnie obowiązuje 7 stawek, które odpowiadają źródłom uzyskanych przychodów. W związku z tym przedsiębiorca może płacić podatki w wysokości 17%, 15%, 10%, 8,5% (12%), 8,5%, 5,5%,3%;
- karty podatkowej - czyli jednej ze zryczałtowanych form opodatkowania, w przypadku której wysokość podatku nie jest uzależniona od wysokości uzyskiwanych przychodów. Zależy natomiast od: rodzaju i rozmiaru działalności, wielkości zatrudnienia oraz liczby mieszkańców miejscowości, w której znajduje się siedziba firmy. Z karty podatkowej mogą korzystać jedynie podmioty, które prowadzą rodzaj działalności określony w art. 23 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (np. usługi rozrywkowe, opieka domowa nad dziećmi i osobami chorymi itp.).
Wady i zalety podatku progresywnego
Wspomniano już, że podatek progresywny jest w Polsce najczęściej stosowaną formą opodatkowania. Wynika to przede wszystkim z korzyści, które wiążą się z tym rozwiązaniem, a mianowicie:
- prawa do skorzystania z ulg podatkowych,
- prawa do rozliczenia wspólnego z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
- możliwości skorzystania z kredytu podatkowego,
- prawa do pomniejszenia osiągniętych przychodów o poniesione koszty uzyskania przychodów,
- prawa do rozliczenia wszystkich przychodów opodatkowanych skalą podatkową na jednym zeznaniu rocznym.
Podatek progresywny ma również wady, do których zalicza się:
- konieczność zapłaty podatku dochodowego według stawki 32%, po przekroczeniu kwoty dochodu 85 528 zł,
- w przypadku przedsiębiorców obowiązek prowadzenia Księgi Przychodów i Rozchodów, a co za tym idzie zwiększenie formalności związanych z prowadzeniem firmy.
Jak wygląda podatek progresywny w innych krajach globu?
Warto również wiedzieć, że podatek progresywny to rozwiązanie, które jest znane na całym świecie. Przykładowo w Niemczech podatek progresywny płynnie rośnie wraz z wysokością uzyskiwanego wynagrodzenia. Stawki mieszą się w przedziale od 14 do nawet 45%. U naszych zachodnich sąsiadów funkcjonuje również kwota wolna od podatku, która uzależniona jest jednak nie od dochodu, a od obowiązujących klas podatkowych, które wynikają m.in. z sytuacji rodzinnej.
Przykładem państwa, które stosuje podatek progresywny jest Kanada. W tym przypadku ciekawy jest cały system podatkowy, ponieważ podatek dochodowy w Kanadzie składa się z podatku federalnego (15%, 20,5%, 26%, 29% lub 33%) oraz prowincjonalnego, którego wysokość ustalają poszczególne regiony.
Podatek progresywny to forma opodatkowania, która jest korzystna przede wszystkim dla osób, których dochody nie przekraczają I progu podatkowego i przysługują im różnego rodzaju ulgi podatkowe. Skorzystać na tym rozwiązaniu mogą również osoby, którym optymalizację podatków umożliwia dokonania wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
