Spis treści
Zgodnie z art. 26 Kodeksu pracy: ,,Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dzień zawarcia umowy". Każdy pracodawca musi pamiętać o szeregu elementów, które muszą pojawić się w umowie.
- strony,
- rodzaj,
- datę zawarcia,
- warunki pracy i płacy.
W szczególności zaś musi uwzględniać szczegółowe wytyczne w zakresie rodzaju pracy, wynagrodzenia za pracę, które odpowiadać będzie jej rodzajowi. Należy pamiętać o wymiarze czasu pracy, jak i dacie jej rozpoczęcia. Pozostałe elementy, które znajdą się w umowie, są zależne tylko i wyłącznie od decyzji stron.
Cechy stosunku pracy – co to oznacza?
Stosunek pracy powstaje, gdy pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w zamian za wynagrodzenie. Elementy takie jak obowiązek wykonywania pracy, zależność organizacyjna czy cykliczność wykonywanych czynności stanowią istotne cechy tego rodzaju stosunku.
Umowa o pracę to standardowy sposób nawiązywania stosunku pracy. Jednak warto również zapoznać się z umowami zlecenie i o dzieło, które różnią się od umowy o pracę pod względem charakteru i warunków zatrudnienia.
Stosunek pracy ma także określony charakter ekonomiczny, co oznacza, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie za pracę. Ponadto umowa o pracę wiąże strony na dłuższy okres, co zapewnia pracownikowi pewność zatrudnienia oraz dostępu do praw i świadczeń przewidzianych w przepisach prawa pracy.
Rodzaje stosunku pracy
Stosunek pracy nawiązuje się według przepisów prawa pracy, a w szczególności –kodeksu pracy. W umowie o pracę strony określają warunki zatrudnienia, takie jak rodzaj pracy, wynagrodzenie czy wymiar czasu pracy.
Termin powstania stosunku pracy może być określony w umowie lub na podstawie obowiązujących przepisów. Ważne jest, aby spełnić określone warunki (przede wszystkim – zawrzeć umowę na piśmie).
W Polsce istnieją różne formy stosunku pracy, które określają charakter zatrudnienia pracownika. Stosunek pracy charakteryzuje się osobistym wykonywaniem pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem, w wyznaczonym miejscu i czasie, za wynagrodzeniem.
Brygadzista
Hutchinson Poland Sp.z o.o.
- Bielsko-Biała
Kasjer/merchandiser w sklepie kosmetycznym/drogerii Niepołomice
Work&Profit sp. z o.o.
- Niepołomice
Pracownik obsługi stoiska mięso/wędliny Opole
Work&Profit sp. z o.o.
- Opole
Kasjer/sprzedawca w markecie spożywczym wraz z obsługą stoiska mięsa/wędliny Kraków
Work&Profit sp. z o.o.
- Kraków
Wykładanie towaru w sklepie kosmetycznym Mińsk Mazowiecki
Work&Profit sp. z o.o.
- Mińsk Mazowiecki
Umowa o pracę to najbardziej podstawowa i powszechna forma zatrudnienia, oparta na regulacjach kodeksu pracy. Umowy o pracę to:
- umowa na okres próbny,
- umowa na czas określony,
- umowa na czas nieokreślony,
- umowa na zastępstwo.
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma przywileje takie jak prawo do płatnego urlopu, wynagrodzenia chorobowego w czasie choroby, uregulowany czas pracy oraz szczegółowo określony sposób zatrudniania i zwalniania.
Umowy cywilnoprawne to umowy regulowane przez kodeks cywilny, obejmujące:
- umowy zlecenie,
- umowy o dzieło,
- umowy agencyjne,
- kontrakty menedżerskie.
W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowy cywilnoprawne nie oferują takich samych gwarancji i świadczeń. Na przykład w umowie o dzieło nie ma gwarantowanego minimalnego wynagrodzenia ani płatnego urlopu.
Samozatrudnienie to forma prowadzenia działalności gospodarczej, gdzie osoba fizyczna prowadzi własną działalność na własny rachunek, odpowiedzialna jest za własne ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Umowa o pracę a terminy
W kwestii dat zawartych w umowie o pracę istotne jest rozróżnienie pomiędzy różnymi terminami, które mogą się w niej pojawić. Data sporządzenia umowy to dzień, w którym dokument został przygotowany. Data zawarcia umowy wskazuje na moment, kiedy umowa zaczyna obowiązywać i tworzy stosunek prawny między stronami, ale nie oznacza automatycznie początku wykonywania pracy przez pracownika. Następnie jest data rozpoczęcia pracy, która określa, kiedy pracownik faktycznie zaczyna pracę, a także data podpisania umowy przez pracownika.
Z punktu widzenia prawnego i praktycznego, ważne jest, aby data rozpoczęcia pracy w umowie była jasno określona. W przypadku, gdy data ta nie jest wskazana w umowie, stosunek pracy jest nawiązywany w dniu jej zawarcia. Jeśli data rozpoczęcia pracy jest późniejsza niż data zawarcia umowy, to w okresie pomiędzy zawarciem umowy a rozpoczęciem pracy pracownik formalnie nie ma statusu pracownika, co ma wpływ na kwestie takie jak ubezpieczenia, uprawnienia do zasiłków chorobowych czy urlopu wypoczynkowego.
Pracodawca ma obowiązek zgłosić pracownika do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia pracy, a nie od dnia zawarcia umowy. Dla pracownika oznacza to, że ubezpieczenia zaczynają obowiązywać od daty rozpoczęcia pracy, a nie od momentu zawarcia umowy. W przypadku zasiłku chorobowego, prawo do niego pracownik nabywa po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli pomiędzy datą wygaśnięcia poprzedniego okresu ubezpieczenia a rozpoczęciem nowego ubezpieczenia jest przerwa dłuższa niż 30 dni, pracownik musi znowu podlegać ubezpieczeniu przez 30 dni, aby nabyć prawo do zasiłku chorobowego.
Warto zwrócić uwagę, że w przypadku umów na czas określony, data początkowa okresu zatrudnienia powinna być identyczna z datą rozpoczęcia pracy wskazaną w umowie. To, że data rozpoczęcia pracy w umowie o pracę może być różna od daty jej zawarcia, jest dopuszczalne i zgodne z przepisami prawa pracy w Polsce.
Wypowiedzenie przed podjęciem pracy?
Duże wątpliwości może też budzić taka sytuacja, w której to pracownik wypowie umowę o pracę i to przed jej podjęciem. Problem, podobnie jak w powyższym przykładzie, leży w fakcie, iż umowa została zawarta wcześniej niż data podjęcia pracy. Co wtedy?
- 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Dla umowy o pracę zawieranej na okres próbny, długość okresu wypowiedzenia jest zróżnicowana i zależy od czasu trwania samej umowy próbnej. Konkretne terminy przedstawiają się następująco:
- W przypadku, gdy umowa próbna trwa do dwóch tygodni, okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze.
- Gdy umowa próbna przekracza dwa tygodnie, okres wypowiedzenia wydłuża się do jednego tygodnia.
- Jeśli umowa próbna ustalona jest na okres trzech miesięcy, okres wypowiedzenia to dwa tygodnie.
Podsumowanie
Stosunek pracy jest złożonym zagadnieniem, które wymaga od pracodawców i pracowników znajomości przepisów prawnych. Znaczenie ma tu przede wszystkim precyzyjne i zgodne z przepisami określenie warunków pracy w umowie, a także świadomość skutków prawnych związanych z datą zawarcia umowy i rozpoczęcia pracy. Pracodawcy powinni być świadomi konsekwencji, jakie niesie ze sobą każdy rodzaj umowy, i jak te różnice wpływają na prawa i obowiązki obu stron stosunku pracy.
To może Cię również zainteresować
