Urlop na żądanie

Jak zgłosić urlop na żądanie? Role i obowiązki pracodawcy

3 sierpnia 2023

4 z 5

Ocena: 4 z 5 | 22 głosy

22 głosy

8 komentarzy
Jak zgłosić urlop na żądanie? Role i obowiązki pracodawcy
Zrozum rolę pracodawcy w udzielaniu urlopu na żądanie. Dowiedz się, jak należy zgłosić wniosek i kiedy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu. Sprawdź!

Większość pracodawców nie wymaga, by pracownik zgłaszał chęć skorzystania z urlopu na żądanie na piśmie. Ma to swoje uzasadnienie – taki dzień wolny pracownik wykorzystuje wówczas, gdy nie może przybyć do zakładu pracy z uwagi na niespodziewane zdarzenie, np. złe samopoczucie, awarię samochodu czy wypadek. Nie oznacza to jednak, że nie ma obowiązku poinformować o nieobecności przełożonego.

W jaki sposób pracownik powinien zakomunikować swojemu przełożonemu, że nie przybędzie do zakładu pracy? Żądanie powinien zgłosić najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu i może to zrobić w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Oznacza to, że to pracodawca ustala sposoby informowania go o nieobecności w zakładzie pracy i wymaga, by np. poinformowano go o tym telefonicznie.

Istota urlopu na żądanie

Istota urlopu na żądanie określona została w art. 167 Kodeksu pracy: ,,Pracodawca jest zobowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy". Przepis ten operuje dwoma pojęciami. Mowa tu o: pracownik zgłasza ,,żądanie" udzielenia mu urlopu, zaś pracodawca ,,udziela" mu takiego. I te, językowe wątpliwości sugerują, że pracodawca ma prawo odmówić pracownikowi wykorzystania dnia urlopu na żądanie. W praktyce tak się zdarza. W jakich okolicznościach?

Bo firma musi funkcjonować

Z punktu widzenia każdego pracodawcy urlop na żądanie, z którego pracownik może skorzystać, może być źródłem problemów. Nieobecność jednej osoby w zakładzie pracy może spowodować, że firma nie będzie funkcjonowała w sposób właściwy. Ponieważ rozdysponowanie obowiązków osoby nieobecnej może być trudne, rodzi się pytanie: kiedy pracodawca może odmówić swojemu podwładnemu dnia wolnego, kiedy zaś musi takiego udzielić?

Choć pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi dnia wolnego tytułem urlopu na żądanie, nie można zapomnieć, że są od tej zasady wyjątki. Przykładem jest sytuacja, gdy zatrudniony wnioskuje o urlop między dniami wolnymi. Wówczas szef rzeczywiście może mieć wątpliwości, czy pracownik potrzebuje dnia wolnego. Jeżeli z urlopu w ten dzień korzystają już inni zatrudnieni, a nieobecność kolejnego może spowodować, że firma przestanie działać, to pracodawca może żądać, by jego podwładny rozpoczął pracę. Stanowisko takie przedstawił także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2009 roku (sygn. akt II PK 123/09), stwierdzając, że: „Obowiązek udzielenia urlopu „na żądanie” nie jest więc bezwzględny, a pracodawca może odmówić żądaniu pracownika ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że jego zasługujący na ochronę wyjątkowy interes wymaga obecności pracownika w pracy”.

Kiedy można rozpocząć urlop?

Szukasz pracy?

( PS ) Sprzedawca / Ekspedientka

SGP APT Sp. z o.o.

  • Skwierzyna
Dodana

Operator POS

Coffee Service Sp. z o.o.

  • Sokołów
Dodana

Zatrudnimy SPECJALISTĘ / SPECJALISTKĘ DS. BHP

Southern Spars Europe Sp. z o.o.

  • Goleszów
Dodana

Młodszy Specjalista ds. Zarządzania Jakością Danych – Kraków

ZoltOs.pl Agencja Pracy Tymczasowej i Pośrednictwa Pracy

  • Kraków
Dodana
Dodana
Aplikuj bez CV

Z punktu widzenia pracownika, który chce skorzystać z urlopu bezpłatnego, istotną kwestią jest fakt, że musi on zakomunikować to swojemu pracodawcy i to nie później niż przed przewidywanym rozpoczęciem pracy w danym dniu. Odstępstwem od tej reguły mogą być ewentualne wytyczne, które pracodawca ustanowił w regulaminie pracy (możliwość późniejszego zgłaszania nieobecności w pracy). Punkt ten jest o tyle istotny, że w przeciwnym przypadku podmiot zatrudniający może uznać abstynencję pracownika za nieusprawiedliwioną. To zaś wiąże się z ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracownika i może być podstawą do dyscyplinarnego rozwiązania zawartej umowy o pracę z winy zatrudnionego.

Zagadnienie rozpoczęcia urlopu na żądanie zostało szczegółowo opisane w artykule: Skorzystaj z urlopu na żądanie.

By uniknąć nieporozumień

W jaki sposób pracodawca może uniknąć nieporozumień związanych z udzielaniem swoim podwładnym urlopu na żądanie? Jest kilka możliwości. Przykładowym rozwiązaniem jest sporządzenie listy dni, w których obecność pracowników jest niezbędna, by firma działa sprawnie. Sporządzając taką listę, pracodawca może wziąć pod uwagę zaplanowane urlopy wypoczynkowe, może również uwzględnić zaplanowane spotkania z klientami czy złożone zamówienia. 

Przygotowanie wykazu dni, w których poszczególni pracownicy są niezbędni w zakładzie pracy, pozwala zatrudnionym zaplanować czas i wyeliminować przeszkody, które mogłyby uniemożliwić im przybycie do firmy. Rozwiązanie to jest po prostu rozsądne i sprawdza się w praktyce.

Przygotowanie wykazu dni

Przygotowanie wykazu dni, w których poszczególni pracownicy są niezbędni w zakładzie pracy, pozwala zatrudnionym zaplanować czas i wyeliminować przeszkody, które mogłyby uniemożliwić im przybycie do firmy. Rozwiązanie to jest po prostu rozsądne i sprawdza się w praktyce.

Pracodawca mówi nie

Na temat odmowy udzielenia pracownikowi urlopu na żądanie wypowiadał się Sąd Najwyższy. Otóż, w wyroku z dnia 28 października 2009 roku (sygn. akt PK 123/09) stwierdził on, że obowiązek udzielenia zatrudnionemu urlopu na żądanie nie jest bezwzględny - ,,pracodawca może odmówić żądaniu pracownika ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że jego zasługujący na ochronę wyjątkowy interes wymaga obecności pracownika w pracy". O jakich okolicznościach mowa? Przede wszystkim może to być niemożność zastąpienia zatrudnionego przez inną osobę z załogi. Taka sytuacja powstaje choćby wówczas, gdy pracownik był umówiony na spotkanie z klientem i tylko on zna szczegóły projektu, jaki miał zaprezentować potencjalnemu kontrahentowi. W takim przypadku pracodawca bez wątpienia ma prawo odmówić udzielenia pracownikowi urlopu zwłaszcza, jeżeli ten znał datę spotkania z klientem.

Jako pracodawca, zawsze rozważ indywidualne okoliczności zanim odmówisz udzielenia urlopu na żądanie - to buduje zaufanie i zadowolenie w zespole.

Obejście przepisów

Inną sytuacją, w której pracodawca nie musi udzielić pracownikom urlopu na żądanie jest ewentualna próba obejścia przez wszystkich lub część zatrudnionych przepisów o prawie do strajku. Mowa tu o tym, że z żądaniem udzielenia urlopu wystąpi znaczna część pracowników i z uwagi na ten fakt niemożliwe będzie prawidłowe funkcjonowanie zakładu pracy. W takim przypadku podmiot zatrudniający może poinformować swoich podwładnych, że nie udziela im urlopu, oczekując tym samym, że pojawią się oni w zakładzie pracy. Jeżeli nie, pracodawca może - jak wspomniano powyżej - abstynencję uznać za nieusprawiedliwioną i wyciągnąć z tego faktu konsekwencje.

Etapy zgłoszenia urlopu na żądanie Rola pracownika Rola pracodawcy Prawo odmowy
Zgłoszenie wniosku o urlop na żądanie Zgłosić żądanie nie później niż w dniu rozpoczęcia urlopu. Przyjąć zgłoszenie i rozważyć jego realizację. Nie, chyba że występują szczególne okoliczności.
Udzielenie urlopu na żądanie Oczekiwanie na decyzję pracodawcy. Udzielić urlopu, chyba że występują szczególne okoliczności. Tak, ale powinien to być wyjątek, a nie reguła.
Odmowa udzielenia urlopu na żądanie Zrozumienie powodów odmowy i dostosowanie się do decyzji pracodawcy. Podanie uzasadnionych powodów odmowy. Nie, chyba że pracodawca nadużywa prawa odmowy.
Przygotowanie na czas nieobecności Zorganizowanie pracy tak, aby nie zakłócić działania firmy. Udzielić informacji o nieobecności pracownika innym członkom zespołu. Nie ma prawo odmowy, chyba że powstała sytuacja kryzysowa.

Jak rozumieć przepis?

Ponieważ, jak uznał Sąd Najwyższy, pracodawca ma prawo odmówić pracownikowi przyznania mu urlopu na żądanie, trzeba podkreślić, że pracownicy powinni pamiętać, że urlop na żądanie nie jest jednostronnym prawem. Złożenie oświadczenia jeszcze nie gwarantuje, że rzeczywiście będzie można zostać w domu. Z drugiej strony oczywistym jest, że prawo do odwołania urlopu na żądanie nie powinno być nadużywane przez podmioty zatrudniające. Ważnym jest tu, aby pracodawca dokładnie przyjrzał się okolicznościom, w jakich pracownik zgłasza żądanie. Jeżeli istnieje możliwość rozdzielenia jego obowiązków wśród pozostałych zatrudnionych lub też nie ma on pilnych i ważnych spotkań zaplanowanych na ten dzień, to powinien otrzymać od swojego pracodawcy zgodę.

To może Cię również zainteresować

Urlop na żądanie ile dni

Najczęściej zadawane pytania

Czy pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu na żądanie?

Pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu na żądanie, ale istnieją okoliczności, kiedy może odmówić. Przykładem jest sytuacja, kiedy obecność pracownika jest niezbędna w pracy.

Ile dni wynosi urlop na żądanie?

Urlop na żądanie wynosi maksymalnie 4 dni w ciągu roku kalendarzowego.

Kiedy pracownik powinien zgłosić wniosek o urlop na żądanie?

Pracownik powinien zgłosić wniosek o urlop na żądanie najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.

Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?

Tak, pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie w przypadku, kiedy obecność pracownika jest niezbędna w pracy.

Jak powinien wyglądać wniosek o urlop na żądanie?

Wniosek o urlop na żądanie powinien zawierać dane pracownika, datę rozpoczęcia urlopu, ilość dni urlopu oraz prośbę o udzielenie urlopu na żądanie (jeżeli pracodawca wymaga prośby o urlop na żądanie na piśmie).

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Julia Gryglak

Stażysta

Autorka artykułów dla Aplikuj.pl, copywriter

8 komentarzy

Zenon

Zenon

Dobrze napisane, trzeba tylko zawsze uaktualniać artykuły. Warto chyba także dodać, że w wielu firmach może zupełnie to inaczej przebiegać.
Iga

Iga

Nie każdy może skorzystać z urlopu na żądanie. Moja siostra jest nauczycielką i jeśli potrzebuje taki dzień- wy nazywacie go urlopem na żądanie- prosi kogoś o zastępstwa koleżeńskie, albo bierze na ten dzień urlop bezpłatny lub udaje się z rana do lekarza i mówi, że ją żołądek boli( wiem, że okłamuje lekarza- ale dostaje L4 na ten dzień).
Paweł Urbańczyk

Paweł Urbańczyk

Panie Zygmuncie. Macie tyle przywilejów. Tyle wolnych dni. Teraz poważnie. Zazwyczaj pracodawca daje zgodę na urlop na żądanie. W końcu pracownik o tyle dni będzie miał miej urlopu wypoczynkowego.
Zygmunt Nowacki

Zygmunt Nowacki

U nas w pracy z urlopu na żądanie nie można skorzystać. Jestem nauczycielem dyplomowanym i mam urlop w określonym czasie. Mogę skorzystać z urlopu okolicznościowego, ale nie w ciągu roku szkolnego z urlopu na żądanie. Jeśli by mi coś nagłego wyskoczyło, to pozostają zastępstwa koleżeńskie lub muszę wziąć urlop bezpłatny. Żona moja może wziąć urlop na żądanie - te 4 dni w roku kalendarzowym, ale u nich w zakładzie są ustalone pewne dni w roku, w których takiego urlopu nie może wziąć.
Firma

Firma

Każdy w firmie musi wiedzieć, że takie coś ma miejsce. To normalna rzecz jednak takie urlopy i tak można sobie dokładnie poustalać by nie było żadnych problemów.
Woeldrom

Woeldrom

W dobre działającej firmie kilka dni urlopu na żądanie jest dobrą praktyką jaka wlicza się w codzienność. Absencja pracownika te kilka dni w roku nie jest przecież straszna.
Łukasz

Łukasz

Jeżeli nie ma jakichś ściemniań i sytuacja nie jest kuriozalna to raczej każdy pracodawca wie, że musi raczej dać zgodę i przychyla się takiej prośbie jaka powstał u osoby.
Pania

Pania

Urlop na żądanie w praktyce jednak związany jest z relacjami z szefostwem. Wiele firm przychylnie patrzy na takie rzeczy. Faktem jest jednak, że w korporacjach różnie bywa.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.