Kwoty wolne od zajęcia w 2015 r.

O kwotach wolnych o zajęć mowa głównie w kontekście zajęć dokonywanych przez komornika sądowego czy organ administracyjny. Pracownicy powinni jednak wiedzieć, że nie tylko w tych dwóch przypadkach można mówić o kwotach wolnych od zajęcia.

Wynagrodzenie za pracę otrzymywane przez pracownika na podstawie umowy o pracę jest chronione przez ustawodawcę w szczególny sposób. Widać to zwłaszcza porównując stopień ochrony umów o pracę z umowami cywilnoprawnymi. Te drugie są go pozbawione – w praktyce pracodawca może dokonać potrącenia całej kwoty przypadającej do wypłaty pracownikowi.

Ustanowienie kwoty wolnej od potrąceń to jeden z instrumentów ochrony wynagrodzenia przed jego nadmiernym uszczupleniem spowodowanym np. zadłużeniem. Dotyczy to przede wszystkim należności niealimentacyjnych, kar porządkowych nałożonych przez pracodawcę czy potrąceń zaliczek, jakie zostały wypłacone pracownikowi.

Od czego zależy kwota wolna od zajęcia?

Kwota wolna od zajęcia jest równa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. W 2015 r. jego wysokość to 1750 zł brutto. Zgodnie z art. 871 § 1 Kodeksu pracy wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• 75% wynagrodzenia minimalnego – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
• 90% wynagrodzenia minimalnego – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.

Pracownik może też wyrazić zgodę na dokonywanie potrąceń z wypracowanego przez niego wynagrodzenia. W takim przypadku mowa o tzw. potrąceniach dobrowolnych, dokonywanych na podstawie pisemnie wyrażonej zgody zatrudnionego. I tu ustawodawca określił kwotę wolną od zajęcia (warto pamiętać, że pracownik nie może zgodzić się na potrącenie całego wynagrodzenia). Zgodnie z przepisami mowa o kwocie:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę – gdy potrącenia dokonywane są na rzecz pracodawcy,
• 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli potrącenia dokonywane są na poczet innych należności.

Należności potrącane z wynagrodzenia

Pracodawca musi pamiętać również o tym, że nie wszystkie należności mogą być potrącane z wynagrodzenia. Zgodnie z art. 87 § 1 Kodeksu pracy z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – potrąceniu podlegają wyłącznie:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
• kary pieniężne przewidziane w art. 108.

O tym należy pamiętać

Podane wyżej kwoty wolne od zajęcia dotyczą wyłącznie pracowników świadczących pracę w pełnym wymiarze godzin na podstawie umowy o pracę. Jeżeli zajęcie np. wynagrodzenia dotyczy osoby zatrudnionej w niepełnym wymiarze czasu pracy, podane wyżej kwoty wolne od zajęcia pracodawca powinien proporcjonalnie zmniejszyć.

Jeszcze inaczej kształtuje się wysokość kwot wolnych od zajęcia wówczas, gdy mowa o pracowniku, który na podstawie umowy o pracę pracuje pierwszy rok. Takiemu zatrudnionemu przysługuje 80% wynagrodzenia minimalnego. W 2015 r. kwota ta wynosi 1400 zł brutto. W praktyce zatem i tu pracodawca jest zobowiązany wyliczyć kwoty wolne od zwolnienia na podstawie podanej wysokości wynagrodzenia minimalnego.