Spis treści
Warunki korzystania przez pracowników z urlopu macierzyńskiego regulują artykuły 176 - 189 Kodeksu pracy. To kwestie dotyczące nie tylko tego, komu przysługuje czy jaki jest jego wymiar, ale też odnośnie zagwarantowania pracownikowi powrotu do pracy po długotrwałej nieobecności z powodu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Dowiedz się więcej na ten temat!
Urlop macierzyński i powrót do pracy
Na urlop macierzyński pracownice przechodzą zwykle już przed porodem (mogą wówczas wykorzystać maksymalnie 6 tygodni z tego urlopu) i kontynuują go po urodzeniu dziecka. W przypadku jednego dziecka matce przysługuje łącznie 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, przy czym może zrezygnować z jego części (po wykorzystaniu 14 tygodni) na rzecz pracującego ojca.
Czy świeżo upieczona matka musi wykorzystać urlop macierzyński? Rzadko się nad tym zastanawiamy, bo zdecydowana większość kobiet przedkłada w tym okresie opiekę nad dzieckiem nad sprawy zawodowe. Jednak bywa i tak, że praca stanowi istotną część życia i związane z nią plany mają spore znaczenie dla zatrudnionej. Co, jeśli zależy nam na szybkim powrocie do pracy po porodzie? Zasadniczo według prawa nie można zrzec się urlopu macierzyńskiego, a jest to podyktowane tym, w jakim celu ów przysługuje: regeneracja psychiczna i fizyczna po porodzie, ochrona pracownicy przed presją zawodową, ochrona rodziny w kontekście społecznym.
Źródło: https://www.blogksiegowy.pl/urlop-rodzicielski-2017/
A zatem urlop macierzyński jest obowiązkowy – pracodawca musi go udzielić nawet, jeśli nie otrzymał o to wniosku – a każda zatrudniona matka powinna go wykorzystać w minimalnym wymiarze 14 tygodni. Po tym okresie może wrócić do pracy, przekazać prawo do pozostałego urlopu ojcu dziecka, bądź kontynuować urlop i odbyć go w pełnym wymiarze. Oczywiście bez względu na to, jaką podejmie decyzję, po zakończeniu urlopu pracodawca musi mieć dla niej posadę, wynika to z przepisów Kodeksu pracy. Jak dokładnie w kwestii powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim funkcjonuje ochrona przed zwolnieniem?
Okres ochronny po macierzyńskim
Matka na urlopie macierzyńskim nie może być zwolniona, chyba że zajdą wyjątkowe okoliczności. Zgodnie z prawem pracy, wskazanie likwidacji stanowiska czy zaistniałych zmian organizacyjnych w firmie jako przyczyny zwolnienia może nie wystarczyć. Tym samym, kiedy kobieta skończy już swój urlop macierzyński, ma zagwarantowane prawo powrotu do pracy, a pracodawca zobowiązany jest dopełnić tego obowiązku.
Obowiązek dopuszczenia do pracy jest niepodważalny – pracodawca musi go dopełnić, w przeciwnym wypadku pracownica może wnieść pozew do sądu. Może się jednak zdarzyć sytuacja, że w firmie zajdą zmiany, w związku z którymi nie będzie możliwości zagwarantowania tego samego stanowiska pracy. Wówczas pracodawca zobowiązany jest do stworzenia miejsca pracy na stanowisku równorzędnym lub na innym, odpowiadającym kwalifikacjom pracownicy, za wynagrodzeniem identycznym, jakie otrzymywałaby, gdyby nie korzystała z urlopu macierzyńskiego.
Co ważne, gdy pracownica zostaje przyjęta po powrocie z urlopu macierzyńskiego na zgodnych z prawem warunkach, na tym się kończy jej ochrona pracy. Oznacza to, że teoretycznie pracodawca może zwolnić zatrudnioną matkę zaraz po jej ponownym rozpoczęciu pracy. Niestety to zjawisko nadal jest częste, omawiamy to szerzej w dalszej części artykułu.
Wartą uwagi praktyką jest także obniżenie wymiaru etatu. Po powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim ochrona przed zwolnieniem ponownie może zacząć funkcjonować. W tej sytuacji pracownica uprawniona do urlopu wychowawczego (sprawująca opiekę nad dzieckiem do 5 lat oraz legitymująca się przynajmniej 6-miesięcznym stażem pracy) może złożyć do pracodawcy wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy maksymalnie do ½ wymiaru etatu. Dzięki temu zyska dodatkową ochronę przed zwolnieniem lub rozwiązaniem ochrony na maksymalnie 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
Prównanie wymiarów płatnego urlopu macierzyńskiego w państwach UE. Źródło: https://babygo.pl/atrakcje-krakow/urlop-macierzynski-w-polsce-jednym-z-najdluzszych-w-ue
Należy pamiętać, że wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy musi zostać złożony do pracodawcy na dwa tygodnie przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze i nie może zostać przez niego odrzucony. Dotyczy to również ojca wychowującego dziecko, który po urlopie macierzyńskim (tzw. tacierzyńskim) może obniżyć swój etat i zyskać dodatkową ochronę na okres 12 miesięcy.
Istotne jest jednak, że osoby, które przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego były zatrudnione w wymiarze ½ etatu, nie mają już możliwości redukcji etatu, a zatem tracą możliwość zyskania ochrony. Utracą także tę możliwość wówczas, gdy pracodawca uprzedzi rodzica i przed złożeniem wniosku wręczy mu wypowiedzenie zmieniające, obniżając wymiar czasu pracy do ½ pełnego wymiaru.
Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim a wypowiedzenie
Zwolnienia po powrocie z urlopu macierzyńskiego nadal stanowią jedno z najbardziej emocjonujących i kontrowersyjnych zagadnień na polskim rynku pracy. Skąd te wątpliwości, skoro Kodeks pracy jasno stanowi, iż kobieta w ciąży, a także w trakcie urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego jest chroniona przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę?
Okazuje się bowiem, że w przypadku powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim ochrona przed zwolnieniem traci swoją moc. Pracodawca może złożyć pracownicy wypowiedzenie, jednak musi mieć ku temu solidne podstawy. W przeciwnym razie jego działanie mogłoby zostać podważone i uznane przez sąd jako przejaw dyskryminacji.
Powyższe dotyczy w szczególności umów na czas nieokreślony, gdzie pracodawca winien jest wskazać konkretną przyczynę rozwiązania umowy. O tę może być trudno, kiedy kobieta wraca po długiej nieobecności – chyba, że naruszy poważnie obowiązki służbowe i np. nie stawi się w pracy bez powiadomienia przełożonego czy przedłożenia L4.
Oświadczenie o powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim wzór
W związku z tym, że wiele kobiet decyduje się na skrócenie urlopu macierzyńskiego albo jego wydłużenie poprzez skorzystanie z urlopu rodzicielskiego, wypoczynkowego lub wychowawczego, oświadczenie o powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim jest niezwykle istotne. Za sprawą takiego dokumentu możemy poinformować pracodawcę o swoich planach powrotu do firmy, dzięki czemu ten będzie miał możliwość zorganizowania pracy w zespołach bądź stworzenia stanowiska dla pracownicy, jeśli jej dotychczasowe zostało zlikwidowane.
Jak więc powinien wyglądać wzór oświadczenia o powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim? Jego treść przypomina wszelkie inne dokumenty, podania i wnioski, ale zawiera też dodatkowe informacje. Oto, jakie elementy powinny znaleźć się w takim piśmie:
- Data i miejscowość sporządzenia dokumentu
- Dane pracownika
- Dane pracodawcy
- Nagłówek „Oświadczenie o powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim”
- Formułkę: „Niniejszym deklaruję powrót do pracy po urlopie macierzyńskim, od dnia … na stanowisko …, ze względu na to:
Opcja 1: „iż wykorzystałam cały przysługujący mi urlop macierzyński i nie zamierzam korzystać z urlopu rodzicielskiego ani wychowawczego.”
Opcja 2: „iż część urlopu macierzyńskiego w wymiarze … przekazałam ojcu dziecka i nie zamierzam korzystać z jego kontynuacji ani również nie zamierzam korzystać z urlopu rodzicielskiego czy wychowawczego.”
- Odręczny podpis.
Podsumowując, powrót do pracy po macierzyńskim jest prawem każdej kobiety, która zatrudniona była na podstawie umowy o pracę. Warto też pamiętać, że istnieje możliwość wydłużenia okresu ochrony po powrocie do pracy z macierzyńskiego, poprzez zmniejszenie wymiaru czasu pracy, co dotyczy zarówno matki, jak i ojca dziecka. Dobrze jest znać swoje przywileje pracownicze i z nich korzystać, kiedy zaistnieje taka okoliczność.
To może Cię również zainteresować
