L4 i choroby zawodowe

Pracoholizm - skutki, diagnoza, fazy, leczenie i konsekwencje

5 marca 2024

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 15 głosów

15 głosów

8 komentarzy
Pracoholizm - skutki, diagnoza, fazy, leczenie i konsekwencje
Poznaj skutki pracoholizmu, dowiedz się, jak go diagnozować oraz jakie są jego fazy. Poznaj skuteczne metody leczenia.

Szukając informacji dotyczących pracoholizmu, można znaleźć wiele definicji tego zjawiska. Jedna z nich dotyczy pojmowania pracoholizmu jako specyficznego sposobu funkcjonowania, który jest spowodowany uzależnieniem od pracy. Patrząc przez pryzmat pracodawcy i faktu, że pracownik jest niezwykle zaangażowany w wykonywane obowiązki i jednocześnie poświęca się pracy, zjawisko to może być oceniane jako pozytywne. To jednak pozory — w dłuższej perspektywie pracoholizm jest zawsze oceniany negatywnie, gdyż prowadzi do poważnych i szkodliwych skutków, które obejmują nie tylko pracownika, ale również zatrudniającą go organizację. W jaki sposób rozpoznać, że podwładny ma problem? Jakie rodzaje pracoholizmu można wyróżnić?

Diagnoza pracoholizmu

Diagnoza pracoholizmu jest kluczowym krokiem w procesie leczenia. W tym celu terapeuci korzystają z różnych narzędzi diagnostycznych, które pomagają zidentyfikować objawy i symptomy pracoholizmu. Do najczęstszych symptomów pracoholizmu należy między innymi: nadmierne angażowanie się w pracę, ciągłe myślenie o niej poza godzinami pracy, narastający stres związany z pracą, zaniedbywanie innych aspektów życia na rzecz pracy, czy problemy ze zdrowiem wynikające z przepracowania.

Diagnoza pracoholizmu jest trudna, ponieważ wiele osób z tym problemem nie zdaje sobie sprawy z jego skali. Dlatego ważna jest edukacja i podnoszenie świadomości na temat pracoholizmu i jego konsekwencji, aby osoby potrzebujące pomocy mogły ją otrzymać na czas.

Pracoholizm to poważne uzależnienie, które wymaga profesjonalnego leczenia. Pamiętaj, że zrozumienie i akceptacja problemu jest pierwszym krokiem do zdrowia.

Zmiany społeczne, polityczne i ekonomiczne

Omawiając problem pracoholizmu, nie można pominąć kwestii zmian, jakie miały miejsce w naszym kraju na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Od momentu, w którym polska gospodarka zaczęła funkcjonować w warunkach wolnorynkowych, pojawiło się przynajmniej kilkanaście problemów, które sprawiają, że praca jest nie tylko stresująca, ale również jej wykonywanie może dosyć łatwo prowadzić do zjawiska pracoholizmu.

O czym mowa? Aktualne zmiany w zakresie świadczenia pracy to przede wszystkim:

  • wprowadzenie nowych sposobów wykonywania pracy, w tym między innymi pracy zdalnej czy umów cywilnoprawnych (te ostatnie w żaden sposób nie chronią pracownika przed zwolnieniem, odbierają mu też przywileje pracownicze, na które mógłby liczyć, wykonując pracę na umowę o pracę);
  • konieczność większego zaangażowania się pracowników w pracę. Standardem w wielu firmach stała się praca w nadgodzinach czy wykonywanie zadań służbowych w sobotę i niedzielę;
  • zwiększona rywalizacja między pracodawcami w efekcie czego każdy z nich dąży do optymalizacji kosztów zatrudnienia (choćby wspomniane wyżej zastąpienie umów o pracę bardziej elastycznymi umowami cywilnoprawnymi, czy kontraktami).
Szukasz pracy?

Asystent/ka ds. Biurowych

4mobility SA

  • Warszawa
Dodana
Dodana

Operator POS

Coffee Service Sp. z o.o.

  • Sokołów
Dodana

Pracownik magazynowy

LAMINTEX sp. z o.o.

  • Nowy Sącz
Dodana

Regionalny specjalista ds. rekrutacji

Interkadra Spółka z o.o.

  • Kraków
Dodana

Wszystko to sprawia, że pracownicy mogą czuć presję i nadmiernie angażować się w wykonywane przez siebie zadania. Jednak przesadna ambicja to nie jest coś pozytywnego — w skrajnych przypadkach może bowiem wyeliminować zupełnie życie prywatne.

Pracoholizm infografika

Źródło: www.monsterpolska.pl

Typologie pracoholizmu

Przeprowadzone przez naukowców badania pozwoliły na wyodrębnienie kilku grup pracoholików. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy osoby zdiagnozowane można podzielić według szeregu kryteriów. W efekcie ich zastosowania mówić można między innymi o:

  • pracoholikach „do szpiku kości” - to osoby głęboko zaangażowane w wykonywane zadania, które stawiają sobie zawsze ambitne cele i drażni je brak kompetencji współpracowników,
  • pracoholikach sytuacyjnych — to osoby, które pracują po to, aby mieć poczucie bezpieczeństwa,
  • pracoholikach eskapistach — traktują pracę jako ucieczkę przed kłopotami (przede wszystkim rodzinnymi).

Niezależnie od rodzaju pracoholizmu, jaki dotyka pracownika, problemu nie można lekceważyć, gdyż prowadzi on do szeregu niepożądanych skutków.

Fazy pracoholizmu

Pracoholizm, podobnie jak inne uzależnienia, rozwija się stopniowo. Fazy pracoholizmu można zidentyfikować i opisać na podstawie obserwacji zachowań pracoholika. W fazie początkowej pracownik zaczyna poświęcać coraz więcej czasu pracy, zaniedbując inne obszary swojego życia. W fazie środkowej pracoholik pracuje tak dużo, że to zaczyna wpływać na jego zdrowie i dobrostan. W fazie zaawansowanej pracoholik jest całkowicie pochłonięty pracą, co prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych.

Rozpoznanie, w której fazie pracoholizmu znajduje się dana osoba, jest kluczowe dla odpowiedniego leczenia i pomocy. Terapeuci i specjaliści ds. uzależnień dysponują narzędziami i technikami, które pomagają w identyfikacji objawów i skutków pracoholizmu na różnych etapach.

Video

Skutki pracoholizmu

Jak wspomniano powyżej, pracoholizm — zwłaszcza w początkowej fazie — może być pozytywnie postrzegany przez pracodawcę. Jest jednak cienka linia, której przekroczenie grozi określonymi konsekwencjami. Z wielu badań, które podejmowały tę tematykę, płynęły niepokojące wnioski dotyczące tego, że pracoholizm to negatywne zjawisko, a jego skutki dotyczą nie tylko samego pracownika, ale również jego najbliższego otoczenia. Mowa tu o:

  • funkcjonowaniu zawodowym — pracoholicy doznają silniejszego stresu, wymagają od siebie znacznie więcej niż od innych, często przejmują obowiązki swoich kolegów;
  • funkcjonowaniu rodzinnym — powstaje konflikt, który jest ściśle związany z tym, że pracoholik więcej czasu spędza w zakładzie pracy niż w domu, a nawet jeśli fizycznie spędza czas z rodziną, to myślami jest w pracy;
  • tworzeniu się niewłaściwych relacji interpersonalnych — znacząca część pracoholików próbuje kontrolować również swoich współpracowników, w efekcie czego często dochodzi do napiętych sytuacji.

Trzeba przy tym pamiętać o zdrowiu pracoholików — najczęściej spędzają oni w pracy większość swojego dnia. W ten sposób zaburzona zostaje równowaga pomiędzy pracą a wypoczynkiem. Konsekwencje są takie, że ambitny i oddany pracownik jest nerwowy, rozdrażniony, nie potrafi porozumieć się ze współpracownikami, zaś firma traci na wizerunku. 

Zagadnienie Opis
Leczenie pracoholizmu Zaleca się przede wszystkim terapię poznawczo-behawioralną z możliwością terapii grupowej.
Pracoholizm a inne uzależnienia Pracoholicy są bardziej podatni na rozwój innych form uzależnienia, takich jak alkoholizm, narkomania czy hazard.
Fazy pracoholizmu Pracoholizm rozwija się stopniowo przez fazy: początkową, środkową i zaawansowaną.
Diagnoza pracoholizmu Przy użyciu narzędzi diagnostycznych, terapeuci mogą zidentyfikować objawy i symptomy pracoholizmu.

Leczenie pracoholizmu

Pracoholizm, podobnie jak inne formy uzależnień, wymaga profesjonalnej interwencji terapeutycznej. Proces leczenia pracoholizmu jest złożony i składa się z kilku etapów. Początkowo konieczne jest uświadomienie osobie dotkniętej tym problemem, że praca staje się jej nałogiem. To kluczowy krok, który pozwala pracoholikowi zrozumieć, że jego zachowanie jest szkodliwe i wymaga zmian.

Terapia pracoholizmu zazwyczaj opiera się na terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), która pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić szkodliwe wzorce myślenia i zachowań. Innym podejściem jest terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, która pomaga pracoholikom znaleźć nowe sposoby na radzenie sobie z presją i stresem, bez uciekania się do nadmiernego angażowania się w pracę. W wielu przypadkach również terapia grupowa może być pomocna, umożliwiając pracoholikom dzielenie się doświadczeniami i strategiami radzenia sobie.

Pracoholizm prowadzi do innych uzależnień

Pracoholizm, podobnie jak inne uzależnienia, może prowadzić do rozwinięcia innych form uzależnienia. Pracoholicy często doświadczają konsekwencji zdrowotnych pracoholizmu, takich jak zaburzenia snu, problemy z układem krążenia czy zaburzenia psychiczne. Równie często mogą jednak sięgać po substancje psychoaktywne — alkohol czy narkotyki — aby radzić sobie ze stresem lub zmęczeniem.

Dlatego tak ważne jest, aby podejść do leczenia pracoholizmu w sposób kompleksowy, biorąc pod uwagę potencjalne skłonności do innych form uzależnienia.

5 ciekawostek i dodatkowych informacji o pracoholizmie

  • Termin „pracoholizm” po raz pierwszy został użyty w 1971 roku przez psychologa Wayne'a Oatesa, który sam borykał się z tym problemem.
  • Pracoholizm nie jest formalnie uznawany jako zaburzenie psychiczne przez Międzynarodową Klasyfikację Chorób (ICD-10), choć jest powszechnie uznawany za problem zdrowotny w wielu krajach.
  • Pracoholik często nie zdaje sobie sprawy z problemu — utwierdzony w przekonaniu, że praca to najważniejsza część życia, neguje fakt, że praca dominuje nad innymi aspektami jego codzienności.
  • Badania przeprowadzone przez Harvard Business Review pokazują, że aż 94% profesjonalistów pracuje ponad 50 godzin tygodniowo, a prawie połowa przekracza 65 godzin tygodniowo — dane te wskazują na znaczny wzrost tendencji do pracoholizmu.
  • Według badań opublikowanych przez American Journal of Drug and Alcohol Abuse, osoby uzależnione od pracy są dwukrotnie bardziej narażone na rozwój zaburzeń depresyjnych i lękowych.

To może Cię również zainteresować

Choroba zawodowa - czym jest i jak wygląda zgłoszenie?

Najczęściej zadawane pytania

Jakie są fazy pracoholizmu?

Pracoholizm rozwija się stopniowo przez trzy fazy: początkową, środkową i zaawansowaną.

Czy pracoholizm prowadzi do innych uzależnień?

Tak, pracoholicy są bardziej podatni na rozwój innych form uzależnienia, takich jak alkoholizm, narkomania czy hazard.

Jak diagnozowany jest pracoholizm?

Przy użyciu narzędzi diagnostycznych, terapeuci mogą zidentyfikować objawy i symptomy pracoholizmu.

Czym jest pracoholizm?

Pracoholizm to uzależnienie od pracy, które charakteryzuje się nadmiernym angażowaniem się w pracę, kosztem innych aspektów życia.

Jakie są skutki pracoholizmu?

Pracoholizm ma wiele skutków, zarówno dla pracownika jak i jego otoczenia. Skutki te obejmują problemy zdrowotne, stres, konflikty rodzinne i zawodowe oraz potencjalne inne uzależnienia.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

8 komentarzy

bartek

bartek

Pracoholizm to straszna choroba. Jak widać człowiek w każdej sytuacji może w paść w nałóg. Zakupoholicy, uzależnieni od komputera, nie licząc narkotykó, alkoholu czy jedzenia.
Wala

Wala

Sporo jak widać ludzi jest podatnych na takie skutki uboczne pracy. Dlatego dobrze poznać symptomy i wiedzieć jak na nie reagować.
Rahmi

Rahmi

To choroba jak każda inna. Z zakupami, obżarstwem czy robieniem zakupów także jest, a nawet z graniem w gry komputerowe. Jedni jednak dobrze się czują w takim stanie, ale najważniejsze by to nie wpływało nie wiem na jakieś skutki zdrowotne.
Wacek

Wacek

Mi pracoholizm nie grozi. W pracy na luzie wykonam sumiennie swoje obowiązki. Kolega w pracy pozostaje dłużej, to co zrobi na planach w 8-miu godzinach, potem sprawdza z 2 godziny każdego dnia - pozostaje w pracy. Ale to chyba nie pracoholizm, tylko jest niepewny, czy zrobił pracę dobrze..........
Izabvela

Izabvela

To niestety może przerodzić się w stan chorobowy. Trzeba wiedzieć kiedy następuje ten moment gdy jest jakiś problem. Warto szybko z tym przeciwdziałać. To wtedy lepiej jest.
Ula

Ula

Jak w każdym systemie w cywilizacji są skrajne rzeczy. Pracoholizm bywa jak choroba. Niestety może on łączyć się z innymi groźnymi w skutkach rzeczami jak choroba zawodowa.
Laura I.

Laura I.

Różni są ludzie i pracoholików nie brakuje także. Są skrajne przypadki zarówno w jedną jak i w drugą stronę. Ogólnie to jest także sprawa związana z chorobami zawodowymi.
Muna

Muna

Znam wielu pracoholików, to niestety chyba jest także pewna forma choroby. Niektórzy bez pracy się źle czują. Tak cywilizacja stworzyła takie sytuacje. Masakra być pracoholikiem.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.