Spis treści
Z tego artykułu dowiesz się:
- jak wygląda diagram Ishikawy;
- jak utworzyć taki diagram;
- w przypadku jakich przedsiębiorstw tworzenie diagramu Ishikawy ma sens;
- jakie wady i zalety ma diagram Ishikawy.
Zapoznaj się również z artykułem: Kryzys w firmie? Są sposoby, by złagodzić jego skutki.
Czym jest diagram Ishikawy? Jak jest inaczej nazywany?
Diagram Ishikawy nazwę zawdzięcza swojemu pomysłodawcy – profesorowi Ishikawie, który był wybitnym znawcą teorii zarządzania wykładającym na najbardziej prestiżowym uniwersytecie w Japonii, czyli Uniwersytecie Tokijskim. Z uwagi na charakterystyczny kształt diagramu, często nazywa się go diagramem rybiej ości lub diagramem ryby. Jego celem jest odkrycie przyczyny niepowodzenia danego przedsięwzięcia, poprzez wyjście od zbadania skutków. Tworzony i analizowany jest więc ciąg przyczynowo-skutkowy (dlatego często mówi się, że jest to diagram przyczynowo-skutkowy Ishikawy). Analizowanie możliwych przyczyn – szczególnie w dużym zespole – nie jest łatwe, jednak ustalenie ich daje możliwość wdrożenia lepszych rozwiązań przy następnym podejściu. Najczęściej tworzeniem takiego diagramu na potrzeby danego problemu w przedsiębiorstwie nie zajmuje się jedna osoba. Ewentualne przyczyny najlepiej ustalić za pomocą burzy mózgów, podczas której mają okazję wypowiedzieć się osoby z różnych działów, które dobrze znają realia panujące wewnątrz każdego z nich.
Samodzielna księgowa/księgowy
KRAKBAU Spółka Akcyjna
- Kraków
Magazynier
Alpla Opakowania z Tworzyw Sztucznych Spółka z o.o.
- Radomsko
Elektromechanik
Plastipak Polska Sp. z o.o.
- Tychy
Monter/Monterka-praca produkcyjna-Katowice
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Sosnowiec
Specjalista Działu Rekrutacji
Wszechnica Polska Akademia Nauk Stosowanych w Warszawie
- Mazowieckie
Jakie zastosowanie ma diagram Ishikawy?
- projektowanie produktów;
- kontrola jakości;
- zarządzanie większymi projektami;
- kontrola jakości.
Jak już wspomniano, diagram Ishikawy sprawdza się nie tylko w przypadku zakończenia przedsięwzięcia w sposób niekorzystny lub niewystarczająco korzystny dla firmy, ale i w trakcie jego trwania. Jego wyjątkową zaletą jest fakt, że pozwala on na odkrycie nie tylko tego jednego składnika, która przyczynia się do błędów lub niepowodzeń, ale i innych, które mogą pociągnąć projekt na dno w przyszłości. Dzięki opracowaniu takiego diagramu firma ma szansę na wdrożenie odpowiednich zmian, co zapewni projektowi większą szansę powodzenia. Być może problem lezy w produkcie, a może po stronie pracowników, którym nie zostały zapewnione odpowiednie instruktaże i szkolenia.
Specjaliści od zarządzania radzą, by podczas analizowania przyczyn i doszukiwania się problemów, dodatkowo wspierać się innymi przydatnymi narzędziami np. diagramem Pareta lub też diagramem 5 Why.
Czy diagram Ishikawy sprawdzi się dla każdego przedsiębiorstwa?
W jakich przedsiębiorstwach najczęściej podejmuje się decyzję o stworzeniu takiego diagramu? Świetnie się on sprawdzi w niemal każdej firmie, która sprzedaje swój produkt lub świadczy jakąś usługę. Często wykorzystuje się go również w medycynie oraz pielęgniarstwie. Czy sprawdzi się w przypadku każdego problemu? Niestety nie. W niektórych przypadkach może być trudno dopasować dane przyczyny do wyróżnionych kategorii. Co więcej, bardzo złożone problemy mogą również, po rozrysowaniu w formie diagramu Ishikawy, stracić swoją przejrzystość, co mija się z głównym celem twórcy.
Tworzenie wykresu przyczynowo-skutkowego krok po kroku
Jak wygląda tworzenie diagramu Ishikawy? Aby zacząć pracę nad diagramem, trzeba wiedzieć, gdzie umieścić poszczególne dane. Jak już wspomniano, wykres przypomina rybę. To porównanie pomoże nam zorientować się mniej więcej w tym, od czego zacząć pracę i gdzie umieścić poszczególne elementy. Zaczynamy od głowy naszej ryby i to właśnie w tym miejscu umieszczamy problem – coś, co poszło źle lub idzie źle. Ości ryby to kategorie wspomnianych już przyczyn. Najmniejsze ości, które odchodzą od większych, to już poszczególne, możliwe przyczyny. Jak widać, to całkiem prosty schemat. Oczywiście warto pamiętać, że każda firma jest inna, więc może zdarzyć się, że nie wszystkie kategorie zostaną wykorzystane, a może trzeba będzie stworzyć dodatkowe.
Aby stworzyć dobrej jakości diagram Ishikawy, dobrze jest najpierw zerknąć na jakiś przykład. Gotowe diagramy wraz ze wskazówkami znaleźć można w Internecie lub w książkach na temat zarządzania. Przy tworzeniu wysokiej jakości diagramu Ishikawy, który okaże się pomocny, trzeba nie tylko postępować według wskazówek specjalistów, ale i pamiętać o tym, że należy dostosować diagram do specyfiki własnej firmy. Być może przydatne okaże się znalezienie opracowanego już diagramu, który został stworzony przez firmę podobną do naszej lub zmagającej się z podobnym problemem. Jeśli chcemy stworzyć dobry diagram Ishikawy, ponieważ problemem wydaje się być produkcja, to warto rozejrzeć się wśród gotowych wykresów, które zwracają uwagę właśnie na ten aspekt.
Zalety i wady diagramu Ishikawy
Analiza przyczyn nawet prostego problemu w głowie może być trudna. W takich sytuacjach bardzo pomocne okazać się może rozrysowanie problemu w sposób jak najbardziej przejrzysty. W taki sposób działa właśnie diagram Ishikawy, który pozwala ująć wszelkie możliwe przyczyny, usystematyzować je i dzięki temu odkryć tą, która miała największy wpływ na niepowodzenie danego przedsięwzięcia. To główna zaleta tego rozwiązania. Czy ma ono jakieś wady? Przyczyny na diagramie dopasowujemy do poszczególnych kategorii, takich jak: człowiek (czyli pracownicy), użyty materiał, maszyna, zastosowana metoda, zarządzanie czy warunki środowiskowe. Niestety, nie każde przedsiębiorstwo działa w podobny sposób, dlatego niekiedy dopasowanie danej przyczyny do kategorii może być trudne albo nawet niemożliwe.
Co więcej, głównym założeniem diagramu Ishikawy miała być przejrzystość, która ułatwiłaby zrozumienie i dojrzenie głównej przyczyny odpowiedzialnej za niepowodzenie. Niestety, przy nieco bardziej skomplikowanych strukturach i problemach, tworzenie i czytanie takiego diagramu może sprawiać niemałe trudności.
- Diagram Ishikawy to narzędzie umożliwiające analizę przyczyn niepowodzeń oraz szukanie najlepszych rozwiązań przy następnym podejściu
- Jest to szczególnie przydatne narzędzie dla firm i organizacji, które sprzedają swoje produkty lub świadczą usługi, ale także dla medycyny czy pielęgniarstwa
- Tworzenie diagramu Ishikawy nie zawsze sprawdzi się w przypadku skomplikowanych problemów oraz w przedsiębiorstwach, gdzie trudno dopasować dane przyczyny do wyróżnionych kategorii
- Analiza przyczyn przy pomocy diagramu Ishikawy ma na celu odkrycie przyczyn niepowodzeń poprzez wyjście od badań skutków, co pozwala na wdrożenie odpowiednich zmian i zwiększenie szans powodzenia projektu
