Spis treści
Dobry kierownik – cechy jakie powinien posiadać?
Doskonale wiemy, że o cechach dobrego kierownika lub lidera zespołu, o jego wymaganych kompetencjach, powstają całe książki, a zagadnienie to jest badane przez psychologów i racjonalizatorów pracy, ponieważ kierownik jest osobą szczególną w firmie i to właśnie od niego najczęściej zależy sukces powodzenia projektów przedsiębiorstwa. Ponieważ nie mamy tu zbyt wiele miejsca, ujmiemy sprawę syntetycznie i streścimy najważniejsze aspekty profilu dobrego kierownika z kompetencjami.
Jedną z cech dobrego kierownika jest umiejętność podejmowania decyzji i wyborów, które przyniosą korzyści zarządzanemu przez niego zespołowi i przybliżą realizację celów strategicznych firmy. Ta kompetencja ściśle wiąże się z wysokim poziomem odpowiedzialności, ponieważ zazwyczaj kierownicy podejmują decyzje na własną rękę, ich stanowiska pracy są samodzielne. A ponieważ zawsze chodzi o praktyczne zrealizowanie jakiegoś celu projektowego, więc cechami dobrego kierownika będą również pragmatyzm, zdrowy rozsądek i racjonalność. To z kolei pozwala na doskonałe zorganizowanie pracy własnej oraz całego zespołu pracowników, których kierownik jest przełożonym. Jeśli zaś chodzi o organizację pracy zespołowej, to wymaganymi kompetencjami kierownika będą otwartość, gotowość do uczenia się od innych i przyswajania nowych informacji, czyli duże zdolności adaptacyjne, ale nade wszystko wysoko rozwinięte zdolności komunikacyjne. Chodzi przecież także o to, aby każdy w zespole robił, co do niego należy i czuł się z tym dobrze, na swoim miejscu.
Kierownik w wielu sprawach powinien zasięgać rady swoich zaufanych podwładnych, ale ostatecznie to on firmuje decyzje i od niego ostatecznie zależy strategia realizacji celów projektu przedsiębiorstwa, więc musi także posiadać specjalistyczną wiedzę o sprawach związanych z wykonywaną działalnością. Jedną z najlepiej widocznych gołym okiem cech dobrego kierownika są także jego zdolności przywódcze, czyli umiejętność przekonywania, przewodzenia, nadawania tempa pracy oraz pewność siebie, ponieważ dobry kierownik zawsze powinien móc ręczyć za swoje działania.
Jak wybrać dobrego kierownika?
No właśnie, gdzie szukać ludzi z takimi kompetencjami? Czy istnieje jakiś sprawdzony sposób na weryfikację kompetencji kierownika? Stanowiska kierownicze w firmach są obsadzane zwykle po dłuższym okresie poznawania kandydata, który musi udowodnić swoje doświadczenie i kompetencje. Należy to sobie powiedzieć wyraźnie, że nie każdy może zostać kierownikiem. Potrzebne są do tego specyficzne cechy charakteru, umiejętności, często również drobiazgowe przedstawienie swoich dotychczasowych osiągnięć zawodowych. Jeżeli już komuś powierza się stanowisko kierownicze, to nie może być to osoba przypadkowa, gdyż od decyzji kierownika często zależy powodzenie lub porażka projektu. Duże korporacje mają w zwyczaju sprawdzać bardzo szczegółowo osoby zatrudniane na stanowiskach kierowniczych. Wyspecjalizowane działy HR przy rekrutacji na pozycje kierownicze zwykle spotykają się zaledwie z kilkoma lub co najwyżej kilkunastoma osobami, które już na samym początku procesu rekrutacji wyróżniają się osiągnięciami, dyplomami, posiadają certyfikaty, których kariera zawodowa przebiegała pomyślnie, i o których można sądzić, że powierzenie im zadań do samodzielnego zarządzania nie przyniesie firmie strat, lecz zyski.
Jaki typ osobowości najlepiej nadaje się do zarządzania zespołem?
Tutaj także zadbamy o maksymalną zwięzłość i skrótowość. Fakty są takie: dziś zdecydowana większość psychologów biznesu i specjalistów od zarządzania procesami pracy zgadza się co do tego, że ze wszech miar najlepszy i najskuteczniejszy jest tzw. “styl demokratyczny” przywództwa i w większości przypadków ta teza się sprawdza. Czym jest “styl demokratyczny” w zarządzaniu i kierownictwie? Najprościej można tę formę scharakteryzować jako otwartą na głosy podległych pracowników, którym udziela się możliwości realnego wpływu na prowadzone sprawy (ma to dobre skutki w postaci poczucia uczestnictwa pracownika w projekcie, więc odczuwa on satysfakcję z pracy, a to z kolei skutkuje większą wydajnością). Styl demokratyczny wiąże się także z gotowością szefa do równego rozdziału zadań, dóbr, traktowania wszystkich członków zespołu po partnersku, stosowaniu zasad koncyliacyjności i sprawiedliwości. Demokratyczne cechy osobowości lidera (ponieważ tylko ktoś o osobowości demokratycznej może organizować i decydować demokratycznie) to już teren psychologii.
Odróżnia się bowiem osobowości demokratyczne od osobowości autorytarnych. Wprawdzie na krótką metę kierownik posiadający cechy autorytarne i taki właśnie program wdrażający w swojej firmie, może odnosić sukcesy, szczególnie w trakcie wykonywania pewnych zadań, które nie wymagają wielkiego zaangażowania zespołu, więc wszystkie decyzje mogą być narzucane z góry jednoosobowo i sumiennie wykonywane przez podwładnych - to przyniesie rezultaty w pewnych warunkach. Jednakże większość znawców tematu nie ma wątpliwości, że cechą dobrego kierownika powinna być jednak demokratyczność, ponieważ demokratyczna organizacja pracy zawsze przynosi lepsze efekty, synergię w zespole (która może się np. opierać na relacjach wzajemnego szacunku i odpowiedzialności za powierzane zadania), wpływa pozytywnie na morale, a więc także na skuteczność działań zespołowych. W modelu demokratycznym lider zespołu posiada takie cechy, które czynią go autorytetem bez używania przymusu, wyłącznie na tej zasadzie, że kierownik uzyskuje autorytet poprzez dobre traktowanie swoich pracowników, z których każdy wie, że w swoim kierowniku znajdzie sprzymierzeńca i osobę życzliwą, która zechce słuchać i rozmawiać.
Czy wiek kierownika ma znaczenie?
Odpowiedź na to pytanie nie może być ani silnie twierdząca, ani silnie przecząca. Wiek kierownika, a więc również jego doświadczenie, może okazać się nieocenione w pewnych sytuacjach. Wiek bowiem jest stałą socjologiczną, którą respektują wszyscy członkowie społeczeństwa, zatem jest czymś oczywistym, że np. na spotkaniu biznesowym inaczej będzie traktowany dystyngowany pan w wieku lat 60, a inaczej młody kierownik zaraz po studiach. Ale młodzi też mają coś do powiedzenia. Zdarza się, że młody wiek kierownika jest zaletą, ponieważ bardzo zdolny absolwent kierunku zarządzanie lub pokrewnych kierunków może wnieść do firmy wiele energii, nowej wiedzy, innowacyjność, wprowadzić nowy, lepszy styl pracy.