Gdy mowa o dyżurze, należy wskazać, kiedy pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy, czyli kiedy może wykonywać polecenia służbowe. Zasadniczo, zgodnie z art. 128 § 1 Kodeksu pracy czasem pracy jest czas, w którym pracownik ?pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy?. Teoretycznie zaś Czas pracy nie powinien przekraczać 40 godzin w przeciętnym pięciodniowym tygodniu pracy (8 godzin na dobę). Od tej zasady są jednak odstępstwa. Czas pracy w danym zakładzie pracy może zostać ustalony w sposób odrębny, czyli zgodnie z potrzebami pracodawcy. Ponadto, trzeba pamiętać o nieprzewidzianych sytuacjach, które dotyczą m.in. pracy w ochronie osób czy mienia. Wówczas też, gdy pracodawca zobowiązuje swojego podwładnego do pozostania w jego dyspozycji poza normalnymi godzinami pracy, mowa o dyżurze.
Czym jest dyżur?
Definicję dyżuru znaleźć można w Kodeksie pracy. Zgodnie z art. 1515 § 1 przez pojęcie ?dyżuru? rozumie się sytuację, w której pracodawca zobowiązuje swojego pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez podmiot zatrudniający. Warto zwrócić uwagę na zwrot pozostaje ?w gotowości do wykonywania pracy?. Wynika z tego, że istotą dyżuru nie jest świadczenie pracy, ale pozostawanie w dyspozycji pracodawcy i możliwość podjęcia się wykonywania pracy po otrzymaniu stosownej informacji od przełożonego. Z tego też względu podczas pełnienia dyżuru pracownik nie powinien zapomnieć, że w każdej chwili może przystąpić do wykonywania tych zadań. Jasno wynika z tego zatem konieczność wyeliminowania wszelkich czynników, które mogłyby uniemożliwić wykonywanie zadań służbowych (np. picie alkoholu).
Ile może trwać dyżur?
Zasadniczo to pracodawca powinien wskazać, ile czasu będzie trwać dyżur. Z drugiej strony, o czym koniecznie należy pamiętać, fakt pełnienia dyżuru nie może negatywnie wpłynąć na uprawnienia pracownika do odpoczynku. Bo choć dyżuru nie wlicza się do czasu pracy (jeżeli pracownik nie wykonywał pracy), to jednak nie może on naruszyć prawa osoby zatrudnionej do 11 godzin nieprzerwanego wypoczynku dobowego i jednocześnie 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego (zgodnie z art. 132 i 133 Kodeksu pracy). Powyższe zasady nie mają jednak zastosowania do pracowników, którzy mają obowiązek zarządzania zakładem pracy w imieniu właściciela.
Miejsce pełnienia dyżuru
Z kodeksowego punktu widzenia dyżur pełniony może być zarówno w miejscu wykonywania pracy, jak i każdym innym, które wyznaczy pracodawca. Faktycznie zatem pracownik może pełnić dyżur w zaciszu własnego domu (tzw. dyżur telefoniczny). W takiej sytuacji nie przysługuje mu jednak wynagrodzenie ? to będzie przysługiwało dopiero wówczas, gdy rzeczywiście zacznie świadczyć pracę na rzecz swojego pracodawcy. Niezależnie też od miejsca pełnienia dyżuru, pracownikowi będzie przysługiwać dodatek za nadgodziny, jeżeli podejmie się on wykonywania czynności zawodowych poza ustalonymi wcześniej godzinami.
Lekarze pracują inaczej
Nieco inaczej jest w przypadku lekarzy, którzy również mogą pełnić dyżur. W tym przypadku, aby mówić o dyżurze, konieczne jest odwołanie się do przepisów uregulowanych poza Kodeksem pracy. Dokładniej mówiąc, chodzi o ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej. Zgodnie z tym aktem, dyżur medyczny mogą pełnić wyłącznie osoby z medycznym wykształceniem i jest on wliczany do czasu pracy. Oznacza to, że w każdym przypadku lekarzowi należeć będzie się wynagrodzenie, gdyż czas dyżuru wlicza się do czasu pracy. W kolejnych odrębnych przepisach znaleźć można ustalenia dotyczące lekarzy stażystów.
To może Cię również zainteresować
