Spis treści
Pracownik na zwolnieniu lekarskim powinien przestrzegać zaleceń lekarza i nie wykorzystywać tego czasu na świadczenie pracy zarobkowej dla innego podmiotu. Jeżeli pracownik zostanie przyłapany na nieprawidłowościach, takich jak świadczenie pracy dla innego podmiotu czy nieobecność w domu bez uzasadnionej przyczyny, może to mieć poważne konsekwencje, takie jak np. utrata prawa do świadczenia. Jak wygląda kontrola pracownika i kto może ją przeprowadzić?
Kto jest uprawniony do przeprowadzenia kontroli?
Pracownik, który korzysta ze zwolnienia lekarskiego powinien mieć świadomość, że może zostać skontrolowany pod kątem tego, czy w prawidłowy sposób wykorzystuje otrzymane zwolnienie i jednocześnie stosuje się do zaleceń lekarza. Warto wiedzieć, że kontrola przeprowadzana może być przez różne podmioty. Uprawniony jest zarówno pracodawca, jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Podstawą prawną jest przy tym ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Zasady kontroli zwolnień lekarskich
Malarz proszkowy
OTTO Special Staffing
- Holandia
MISTRZ WARSZTATU BLACHARSKO-LAKIERNICZEGO
Stawowy Group Sp. z o.o. Sp. k.
- Bielsko-Biała
Pracownik montażu
OTTO Special Staffing
- Holandia
Monter sprężarek mechanicznych
OTTO Special Staffing
- Holandia
Pracownik załadunku/rozładunku
OTTO Special Staffing
- Holandia
Zasady kontroli zwolnień lekarskich są jasno określone w przepisach i powinny być przestrzegane zarówno przez pracodawcę, jak i orzeczników ZUS. Kontrola powinna skupić się na sprawdzeniu, czy pracownik nie wykorzystuje zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem oraz czy pracownik na zwolnieniu lekarskim nie świadczy pracy zarobkowej. Przy przeprowadzaniu kontroli zwolnienia lekarskiego istotne jest, aby pamiętać o prawach pracownika i przestrzegać przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.
Gdy kontrolę przeprowadza ZUS
Jeżeli kontrola przeprowadzana jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to oddelegowani zostają orzecznicy. Ich uprawnienia są - w tej materii - dość szerokie. Mogą oni przeprowadzić badanie lekarskie ubezpieczonego w miejscu jego zamieszkania lub pobytu, mogą również - gdy uznają to za konieczne - skierować go na badanie specjalistyczne, które wykonane zostanie przez lekarza konsultanta ZUS. Każdą kontrolę zaczynają jednak od żądania przedstawienia zaświadczenia lekarskiego i jego konfrontacji z dokumentacją medyczną. Takie działanie ma potwierdzić, czy zwolnienie zostało wystawione przez lekarza, który ma do tego uprawnienia i jest poprawne.
Orzecznicy Zakładu Ubezpieczeniowego mają też prawo do kontrolowania prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. W tym zakresie sprawdza się głównie to, czy pacjent wykonuje zalecenia lekarza, na przykład czy rzeczywiście leży. Uchybienia w tym zakresie, co potwierdzają statystyki, są bardzo duże. To właśnie nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego przez chorego pracownika jest najczęściej podnoszonym przez orzeczników zaniedbaniem.
Uprawnienia pracodawcy
Również pracodawca jest upoważniony do przeprowadzenia kontroli swojego pracownika w zakresie tego, czy prawidłowo wykorzystuje on zwolnienie lekarskie. W tym wypadku chodzi jednak o te podmioty, które zatrudniają powyżej 20 osób. Warto przy tym wskazać, że przepisy nie precyzują, ile osób powinno przeprowadzać kontrolę. W praktyce najczęściej dokonują tego dwie osoby - w przypadku pracodawców może to być on sam i jego zastępca lub kierownik działu.
Każda kontrola przeprowadzana przez podmiot zatrudniający, jak i orzeczników zatrudnianych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych dotyczy dwóch kwestii. Zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich dotyczyć powinna ona zawsze dwóch aspektów, czyli sprawdzenia:
- czy pracownik nie wykorzystuje zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem,
- czy w czasie pozostawania na zwolnieniu nie świadczy pracy zarobkowej (na przykład dla innego podmiotu).
W przypadku, gdy kontrolę przeprowadza pracodawca warto wskazać, że nie ma on obowiązku robić tego osobiście. Może go zastąpić inna osoba, w tym choćby pracownik, który zajmuje się kwestami kadrowymi. W takiej sytuacji nie obejdzie się jednak bez stosownego upoważnienia. To powinno być imienne i jednoznacznie wskazywać na fakt, że konkretny pracownik został zobowiązany do przeprowadzania kontroli.
Pracodawca może zdecydować się na przeprowadzenie kontroli w przypadku, gdy pracownik nadużywa zwolnień lekarskich. Kontrolę może przeprowadzić osobiście bądź przy pomocy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: Symulant w szeregach - jak sobie z nim poradzić?
| Kontrolujący | Podstawy prawne | Aspekty kontroli | Możliwe działania |
|---|---|---|---|
| ZUS | Ustawa z 25 czerwca 1999 r. | Sprawdzenie prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, konfrontacja zaświadczenia z dokumentacją medyczną | Badanie lekarskie u ubezpieczonego, skierowanie na badanie specjalistyczne |
| Pracodawca | Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 27 lipca 1999 r. | Sprawdzenie czy zwolnienie lekarskie wykorzystywane jest zgodnie z celem, sprawdzenie czy pracownik nie świadczy pracy zarobkowej | Przeprowadzenie kontroli osobistej lub przy pomocy ZUS |
Co z terminem?
Istotną kwestią jest też termin przeprowadzenia kontroli. Otóż, przepisy nie narzucają konkretnych dat. Ustawodawca wskazał jedynie, że kontrole powinny się odbywać w miarę potrzeb. Trzeba przy tym wiedzieć, że zarówno orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak i sam pracodawca nie mają obowiązku informowania pracownika korzystającego ze zwolnienia lekarskiego o terminie przeprowadzenia kontroli. Ta odbywa się w miejscu zamieszkania lub pobytu pracownika.
To może Cię również zainteresować
Zwolnienie lekarskie - ile można chorować i co oznaczają kody na zwolnieniach?
