Spis treści
Polecenie służbowe - co to jest?
Polecenia służbowe są nieodłącznym elementem świadczenia pracy. Pracownik powinien nie tylko przestrzegać ustalonego w zakładzie trybu pracy, lecz także wykonywać zadania, które przydzielane są mu przez pracodawcę. Niestety, wykonywanie wszystkich poleceń bez ich weryfikacji może być powodem zwolnienia i odpowiedzialności np. karnej. W związku z tym osoby zatrudnione powinny wiedzieć, kiedy mogą odmówić wykonania zleconego im zadania, kiedy zaś odmowa może być przyczyną utraty pracy.
Polecenie służbowe niezgodne z prawem? Masz prawo odmówić
Podstawową zasadą jest, że pracownik powinien wykonywać tylko te polecenia, które nie są sprzeczne z prawem i etyką. Jeżeli pracodawca zażąda od swojego pracownika np. kradzieży czy fałszowania dokumentacji firmowej, ma on prawo odmówić. W takiej sytuacji zatrudniony nie powinien obawiać się konsekwencji. Jeżeli efektem niewykonania polecenia służbowego będzie zwolnienie dyscyplinarne, może on dochodzić swoich roszczeń w sądzie pracy. Trzeba jednak pamiętać, że konieczne będzie udowodnienie (przedstawienie dowodów), że takie zdarzenie miało miejsce. W praktyce zatem mogą być to zeznania, ale pracownik może również przedstawić świadków, np. współpracowników, którzy byli obecni przy wydawaniu polecenia służbowego.
Innym rozwiązaniem (wówczas, gdy pracownik podejrzewa, że odmowa wykonania polecenia może spowodować, że pracodawca rozwiąże umowę) jest poproszenie pracodawcy, by wydał je na piśmie. Wówczas do przełożonego można skierować wiadomość zwrotną (również w formie pisemnej) i wskazać, że polecenie służbowe nie zostanie wykonane z uwagi na to, że jest ono niezgodne z prawem. Dzięki temu pracownik ma w ręku silny dowód w postaci dokumentacji podpisanej przez przełożonego lub szefa.
Nie zawsze można odmówić wykonania polecenia służbowego
Bywa, że pracownik nie jest pewien, czy wykonując dane polecenie służbowe, nie łamie prawa. Innym przypadkiem, w którym zatrudniony może się wahać, jest np. nieznajomość przepisów prawa. Co wówczas? Najlepiej upewnić się, że ma się rację. Taka sytuacja może dotyczyć np. kobiet w ciąży, które wysyłane są w delegację. Zgodnie z literą prawa, pracodawca nie może wysłać takiej pracownicy w delegację. Ale to wyjątek od reguły. Zasadniczo bowiem przełożony może wybrać pracownika i wydać mu polecenie wyjazdu. Odmawiając w takiej sytuacji, pracownik naraża się na odpowiedzialność.
Spawacz // Ślusarz
Gi Group S.A.
- Mysłowice
Spawacz // Ślusarz
Gi Group S.A.
- Jaworzno
Spawacz // Ślusarz
Gi Group S.A.
- Czeladź
Spawacz // Ślusarz
Gi Group S.A.
- Dąbrowa Górnicza
Spawacz // Ślusarz
Gi Group S.A.
- Chorzów
- Gdy mowa o tym, kiedy pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego, wskazać należy przede wszystkim na zakres jego obowiązków. Ten powinien być punktem odniesienia.
- Jeżeli dana czynność nie mieści się w zakresie wskazanym w umowie, zatrudniony ma prawo odmówić.
- Inną kwestią jest to, czy polecenie służbowe jest karalne, lub może spowodować konsekwencje prawne.
Dyscyplinarka za odmowę wykonania polecenia służbowego
Wręczenie pracownikowi zwolnienia dyscyplinarnego z uwagi na ignorowanie przez niego wydawanych poleceń służbowych to ostateczność. Jeżeli dochodzi to takiej sytuacji, osoba zatrudniona powinna przede wszystkim przeanalizować swoją sytuację. Warto skorzystać z pomocy specjalistów – adwokata lub radcy prawnego, który będzie mógł na sprawę spojrzeć merytorycznie. Wówczas też możliwe będzie podjęcie dalszych kroków, np. skierowanie pozwu do sądu i dochodzenie przywrócenia do pracy lub odszkodowania. Zawsze należy bowiem rozpatrywać taką sprawę indywidualnie. Ważne, by specjalista miał dostęp do umowy o pracę podpisanej przez pracownika, poznał okoliczności sprawy. Jeżeli pracownik rzeczywiście zachował się nieodpowiednio i to pracodawca miał rację, pomoc adwokata czy radcy prawnego również się przyda. Wniesienie sprawy do sądu wtedy może skończyć się tym, że będzie on musiał płacić odszkodowanie swojemu przełożonemu.
Polecenie służbowe a kodeks pracy
Podstawowym obowiązkiem każdego pracownika jest wykonywanie służbowych poleceń pracodawcy. Jednak jest to wymagane tylko wtedy, gdy takie polecenia wynikają z nawiązanego stosunku pracy. Warto wiedzieć, kiedy pracownik może odmówić wykonania pracy, a kiedy nie ma takiej możliwości. Zgodnie z art. 100 § 1 Kodeksu pracy pracownik jest zobowiązany do wykonywania swojej pracy sumienne i starannie, a także do stosowania się do poleceń przełożonych, jeśli nie są one sprzeczne z umową o pracę lub przepisami prawa. Pracodawca może wydawać polecenia wiążące oraz kontrolować pracowników. Istnieją jednak sytuacje, kiedy niewykonanie polecenia służbowego jest dopuszczalne.
Odmowa wykonania polecenia służbowego jest możliwa, gdy nie jest ono zgodne z obowiązującą umową lub przepisami prawa. Należy jednak uwzględnić przy tym art. 94 Kodeksu pracy, a dokładnie paragraf 1, który nakłada na pracodawcę obowiązek zaznajomienia pracowników, którzy podejmują pracę, z ich obowiązkami, a także sposobem wykonywania pracy na określonych stanowiskach. Pracodawca musi też zapoznać pracowników z ich uprawnieniami, przy czym ustawodawca nie sprecyzował, jaka powinna być forma spełnienia tego obowiązku. Przyjmuje się jednak, że wytyczne powinny być przekazane w formie pisemnej, ponieważ w takiej sytuacji, gdy pracownik odmawia wykonania polecenia, można łatwo określić, czy ma takie prawo.
Ryzyko pracodawcy
Jako pracodawca zawsze ponosisz odpowiedzialność za działania swojej firmy i jej pracowników. To oznacza, że wszelkie ryzyko związane z wykonywaniem pracy przez osoby zatrudnione spada na Ciebie.
Musisz zadbać o to, aby praca była zorganizowana efektywnie i zgodnie z przepisami, a także radzić sobie z sytuacjami, które nie są pod Twoją kontrolą, jak na przykład nieprzewidziane zdarzenia czy katastrofy naturalne. Jeśli się wydarzą, mogą wpłynąć na niemożność wykonania pracy.
Ponadto, jeśli pracownik wyrządzi szkodę w trakcie wykonywania swoich obowiązków, to Ty – pracodawca – możesz być zobowiązany do pokrycia strat, chyba że podwładny działał celowo. To wszystko składa się na szeroko pojętą odpowiedzialność pracodawcy za działalność swoją i za swoich pracowników.
Odpowiedzialność pracodawcy nie kończy się w firmie
To na Twoich barkach spoczywa odpowiedzialność za rezultaty pracy osób zatrudnionych w Twojej firmie. W praktyce oznacza to, że jeśli polecenie służbowe nie przyniesie oczekiwanych efektów, to Ty musisz się z tym zmierzyć. W przypadku niespodziewanych przestojów masz obowiązek zapłacić pracownikom ich wynagrodzenie, nawet jeśli nie pracowali.
Ponadto Twoje obowiązki wykraczają poza kwestie czysto zawodowe – dotyczą również niektórych aspektów socjalnych związanych z życiem prywatnym Twoich pracowników. Jesteś zobowiązany do udzielenia im płatnego wolnego na ważne wydarzenia rodzinne, jak własny ślub, narodziny dziecka, czy śmierć bliskich. To podkreśla rolę, jaką pełnisz nie tylko jako pracodawca, ale i jako część szerszej wspólnoty społecznej.
Rodzaje ryzyka zawodowego
Ryzyko zawodowe to coś, z czym mierzą się wszyscy na rynku pracy, zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Każdy zawód wiąże się z pewnymi zagrożeniami, które mogą wystąpić podczas wykonywania obowiązków. Dla pracownika może to oznaczać ryzyko wypadków, urazów czy problemów zdrowotnych związanych z pracą. Zadaniem pracodawcy jest zminimalizowanie tych zagrożeń poprzez stworzenie bezpiecznego środowiska pracy.
- Kiedy mowa o ryzyku technicznym, na przykład awariach sprzętu, pracodawca musi zadbać o to, aby maszyny były sprawne i bezpieczne w użyciu, a pracownik powinien zawsze stosować się do zasad bezpieczeństwa i używać zalecanych środków ochronnych.
- Natomiast w kwestii ryzyka osobistego, czyli zagrożeń dla zdrowia pracownika takich jak kontuzje czy stres, pracodawca odpowiada za zapewnienie warunków, które pomogą unikać takich problemów, np. odpowiednie przerwy w pracy czy dostęp do pomocy medycznej. Z kolei pracownicy powinni dbać o swoje zdrowie i przestrzegać procedur mających zapewnić ich bezpieczeństwo.
Konsekwencje niewykonania polecenia służbowego nie są przyjemne, dlatego należy zadbać o to, aby dokładnie zaznajomić się ze swoimi obowiązkami. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 7 stycznia 1998 roku, sygnatura akt I PKN 457/97, zapoznanie pracowników z obowiązkami może mieć formę ustną, jednak konieczne jest wzięcie pod uwagę specyfiki raz złożoności pracy. Z punktu widzenia pracownika oraz pracodawcy, znacznie lepszym rozwiązaniem jest ustalenie zakresu obowiązków w postaci pisemnej, np. w formie aneksu do umowy. Pozwala to uniknąć niepotrzebnych nieporozumień i ułatwia ocenę zgodności polecenia służbowego z wytycznymi. Co ważne, polecenie służbowe może mieć formę pisemną lub ustną – w tym przypadku najlepiej wydawać je przy świadkach.
To może Cię również zainteresować
