Spis treści
Z punktu widzenia pracodawcy...
...zatrudnianie pracowników niepełnosprawnych może być korzystne. Podmiotom takim należą się liczne środki pieniężne, w tym między innymi miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, zwrot kosztów przystosowania i wyposażenia stanowiska pracy, na którym będzie on świadczył pracę czy też zwrot kosztów szkoleń. Co więcej, niepełnosprawni pracownicy są często bardzo dobrze wykształceni, nie posiadają jednak doświadczenia. Fakt zatrudnienia takiej osoby może być jednak korzystny zarówno dla zainteresowanego, jak i pracodawcy.
Obowiązki pracodawcy wobec pracowników niepełnosprawnych
Pracodawcy mają obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków pracy dla osób z niepełnosprawnością, aby umożliwić im pełny udział w życiu zawodowym. Odpowiednie dostosowanie stanowiska pracy, świadczenie pomocy technicznej, czy organizacja odpowiednich szkoleń, to tylko niektóre z działań, które pracodawca powinien podjąć. Dodatkowo, pracodawcy powinni być świadomi, że niepełnosprawność nie może być powodem dyskryminacji, a pracownik niepełnosprawny ma takie same prawa i obowiązki jak inni pracownicy.
Komu przysługują dodatkowe uprawnienia?
Nie każdej osobie niepełnosprawnej będą przysługiwały dodatkowe uprawnienia. Te dotyczą przede wszystkim pracowników niepełnosprawnych w stopniu znacznym lub umiarkowanym. To właśnie oni mogą skorzystać z dodatkowych przerw czy zwolnień. Jednocześnie warto wskazać, że przepisy znajdujące się w Kodeksie pracy uniemożliwiają ich gorsze traktowanie. Oznacza to, że skorzystanie z uprawnień nie może przełożyć się na pogorszenie sytuacji niepełnosprawnych pracowników w firmie. Gorsze traktowanie podpada tu pod przepisy dotyczące dyskryminacji i w przypadku jej udowodnienia osoba niepełnosprawna może liczyć na odszkodowanie.
Najważniejsze jest zdrowie
Pracownicy niepełnosprawni mogą liczyć przede wszystkim na krótszy dzień pracy. Zgodnie z przepisami czas ten jest obniżony do 7 godzin na dobę i jednocześnie 35 godzin tygodniowo. Pracę mogą przy tym świadczyć wyłącznie w ciągu dnia, ustawodawca zakazuje też kierowania ich do pracy w nadgodzinach. Dodatkowo, z uwagi na stan zdrowia, mogą oni korzystać z dodatkowych zwolnień od pracy. Taką możliwość przewiduje art. 20 § 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z tym przepisem osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w następujących sytuacjach:
- w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej jednak niż raz do roku – w wymiarze do 21 dni roboczych,
- w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
W czasie korzystania z tych uprawnień pracownik ma prawo do wynagrodzenia, choć nie w pełnej wysokości. Pracodawca powinien zastosować przy jego obliczaniu taką metodę, jaką stosuje wyliczając ekwiwalent za urlop. Jeżeli pracownik skorzysta z turnusu rehabilitacyjnego, to musi liczyć się z faktem, że nie będzie mu przysługiwać dodatkowe 10 dni urlopu wypoczynkowego.
Dodatkowe przerwy w pracy
Pracownik niepełnosprawny również na co dzień będzie mógł skorzystać z przywilejów. Mowa tu przede wszystkim o możliwości skorzystania z dodatkowej przerwy w pracy. Taka przeznaczona może być na dowolny cel – osoba zatrudniona może odpocząć lub też wykorzystać ją na gimnastykę usprawniającą. W tym przypadku pracodawca nie może pracownika skierować do wykonywania innej pracy, jak wtedy, gdy mowa o przerwach osób pracujących przy monitorze. Istotne jest również to, że jest to dodatkowo przerwa, która przysługuje pracownikowi obok tak zwanej śniadaniowej. Łącznie zatem w ciągu dnia pracy pracownik niepełnosprawny ma do swojej dyspozycji 30 minut.
Zasadniczo pracownikowi przysługuje 20 lub 26 dni urlopu. To, ile dni będzie mógł wykorzystać zależy wyłącznie od długości jest stażu. W przypadku pracowników niepełnosprawnych sytuacja wygląda inaczej – mają oni do swojej dyspozycji 10 dni wolnego więcej. Jest to konsekwencja zapisów, jakie znalazły się w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dotyczy to przy tym tych osób, które legitymują się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności. Jednocześnie, co warto podkreślić, aby móc wykorzystać dodatkowe dni wolne pracownicy niepełnosprawni wcale nie muszą o nie wnioskować.
Dni wolne, ale nie od pierwszego dnia pracy
Pracownik niepełnosprawny, choć może liczyć na dłuższy wypoczynek w ciągu roku kalendarzowego musi pamiętać, że nie od razu nabywa prawo do dodatkowego urlopu. W myśl przepisów z dodatkowego urlopu skorzystać może dopiero po przepracowaniu roku po dniu, w którym nastąpiło jego zaliczenie do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności. Co więcej, aby chronić takiego zatrudnionego, ustawodawca wskazał, że nie jest ważne faktyczne świadczenie pracy, ale fakt pozostawania w stosunku pracy, czyli bycia pracownikiem.
Nieprecyzyjne przepisy
Istotnym problemem, z którym muszą zmierzyć się pracodawcy jest przy tym sytuacja, w której zatrudniają oni osobę niepełnosprawną w niepełnym wymiarze czasu pracy. Przywołana wyżej ustawa o rehabilitacji nie reguluje zasad przyznawania urlopu takim pracownikom, dlatego też w praktyce pracodawcy opierają się o przepisy Kodeksu pracy. Mowa tu głównie o art. 154 § 2: "Wymiar urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, biorąc za podstawę wymiaru urlopu 20 lub 26 dni".
Problem pracodawcy napotykają również wówczas, gdy pracownik niepełnosprawny nie przepracował pełnego roku lub też zmienił zakład pracy w ciągu roku kalendarzowego. Czy w takim przypadku nabywa on prawo do dodatkowego urlopu? Wówczas większość pracodawców również odwołuje się do przepisów zawartych w Kodeksie pracy.
Na to warto zwrócić uwagę?
Pracodawcy, którzy zatrudniają pracowników niepełnosprawnych powinni pamiętać również o innych kwestiach. Mowa tu między innymi o tym, że w sytuacji, gdy ich podwładnemu zostanie zmieniony stopień niepełnosprawności, w dalszym ciągu będzie on mógł skorzystać z dodatkowego urlopu. Prawo bowiem do takiego urlopu utraci on dopiero w przyszłym roku.
Pracownik niepełnosprawny może również korzystać z innych przywilejów, które mają wyrównać jego szanse w zakładzie pracy. Mowa tu m.in. o dodatkowych przerwach w ciągu dnia. Takie powinien on wykorzystać według własnego uznania – na odpoczynek lub na gimnastykę. Przerwy te należą się pracownikom niepełnosprawnym dodatkowo, co oznacza, że zachowują oni również prawo do wszystkich pozostałych przerw, z których mogą korzystać pracownicy zatrudnieni w zakładzie pracy.
Istotnym uprawnieniem pracowników niepełnosprawnych jest to, że mogą oni liczyć na płatne zwolnienia od pracy w sytuacji, gdy muszą wykonać badania specjalistyczne czy zabiegi. Swoistego rodzaju ograniczeniem jest tu taka sytuacja, gdy osoba zatrudniona może wykonać badania czy zabiegi poza godzinami swojej pracy. Jeżeli tak, to nie będzie mogła korzystać ze zwolnień.
Badania profilaktyczne pracowników niepełnosprawnych
Pracownicy niepełnosprawni powinni mieć zapewniony dostęp do specjalistycznych badań oraz opieki medycznej, aby móc utrzymać zdrowie i aktywność zawodową. Zgodnie z przepisami, pracownik niepełnosprawny ma prawo do płatnych zwolnień od pracy, gdy konieczne są badania specjalistyczne lub zabiegi lecznicze. W przypadku, gdy te badania czy zabiegi mogą zostać wykonane poza godzinami pracy, nie będzie on uprawniony do zwolnienia.
Temat | Prawa i przywileje | Opis | Zastosowanie |
---|---|---|---|
Wymiar czasu pracy | Skrócony czas pracy pracowników niepełnosprawnych | Czas pracy osoby niepełnosprawnej jest obniżony do 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. | Zapewnia równowagę między pracą a zdrowiem. |
Obowiązki pracodawcy | Zapewnienie odpowiednich warunków pracy i zwrot kosztów | Pracodawca dostosowuje stanowisko pracy do potrzeb pracownika niepełnosprawnego. | Zapewnia efektywność i wydajność pracy. |
Wynagradzanie | Równe wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego | Wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego nie powinno być niższe niż innych pracowników o podobnych kwalifikacjach. | Zapewnia sprawiedliwość i równość płac. |
Prawa do urlopu | Dodatkowe dni urlopu dla osób niepełnosprawnych | Pracownicy niepełnosprawni mają 10 dni wolnego więcej niż inni pracownicy. | Pozwala na lepsze zrównoważenie pracy z życiem osobistym. |
Badania profilaktyczne | Płatne zwolnienia od pracy na badania | Pracownik niepełnosprawny ma prawo do zwolnień, gdy konieczne są badania specjalistyczne lub zabiegi lecznicze. | Zapewnia opiekę zdrowotną pracownikowi. |
Podsumowanie
Dbałość o pracowników niepełnosprawnych jest kluczowym elementem w budowaniu równości i dostępu do rynku pracy. Elastyczność w dostosowywaniu wymiaru czasu pracy oraz odpowiednie warunki i wynagrodzenie są niezbędne dla zapewnienia zadowalającego życia zawodowego osobom z niepełnosprawnością. Pracodawcy powinni wykazywać wrażliwość na potrzeby pracowników niepełnosprawnych i podejmować działania, które ułatwią im pełny udział w życiu zawodowym.
To może Cię również zainteresować