Wczasy pod gruszą - komu się należą?

Według Kodeksu Pracy pracodawca powinien pomagać w zaspokajaniu socjalnych i kulturalnych potrzeb swoich pracowników. W tym celu zatrudniający w przedsiębiorstwie ponad 20 pracowników może spełnić ten obowiązek poprzez stworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i zainwestować te pieniądze np. na wczasy pod gruszą.

Wczasy pod gruszą – co to takiego?

Wczasy pod gruszą to potoczna nazwa na dopłaty do urlopów pracowników. Są one finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Zazwyczaj dofinansowanie to obejmuje wszystkie przedsiębiorstwa, które zatrudniają co najmniej 20 pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy. Fundusz świadczeń socjalnych można utworzyć również w przypadku, gdy starają się o to jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, a wytyczne dotyczące liczby pracowników ich nie dotyczą.

Zdarza się jednak, że pracodawcy, którzy mają obowiązek założenia funduszu, mogą zadecydować o niezakładaniu budżetu i nie muszą wówczas wypłacać pracownikom żadnych należności. Należy pamiętać, że nawet jeśli w przedsiębiorstwie istnieje działający fundusz świadczeń socjalnych, nie oznacza to, że pracodawca przeznaczy te pieniądze na urlopy pracownicze. Może zainwestować te pieniądze również na inne cele.

Firmy, które zatrudniają mniej niż 20 osób, są zwolnione z zakładania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, ale jeśli mają taką potrzebę, mogą to zrobić. Mają również możliwość wypłacania pracownikom tzw. świadczeń urlopowych zamiast wczasów pod gruszą. W przypadku, gdy zrezygnują z wszelkich dofinansowań, muszą powiadomić o tym swoich pracowników w styczniu każdego roku.

Wczasy pod gruszą – ile trzeba przepracować?

Prawo do uzyskania dofinansowania wypoczynku nie jest uzależnione od stażu pracy ani długości zatrudnienia w firmie.

Ile dni trwają wczasy pod gruszą?

Najczęściej otrzymuje się takie dofinansowanie za urlop wypoczynkowy trwający minimalnie 14 dni. Pracownik nie ma obowiązku wyjazdu na urlop zorganizowany przez firmę. Nazwa „wczasy pod gruszą” wzięła się właśnie stąd, że dofinansowany urlop można spędzić w wybranym przez siebie miejscu, nawet w domu. Nie ma również znaczenia, czy jedziemy na wakacje w lecie, czy o każdej innej porze roku.

Świadczenie urlopowe a wczasy pod gruszą

Innym rodzajem dofinansowania wakacji są świadczenia urlopowe. Cel świadczenia urlopowego oraz wczasów pod gruszą jest taki sam – oba dofinansowania wspierają finansowo wypoczynek pracowników. Jakie są różnice między świadczeniem urlopowym a wczasami pod gruszą?

1. W przypadku świadczenia urlopowego jedynym warunkiem jest wykorzystanie w wymiarze min. 14 dni kalendarzowych wypoczynku przez pracownika. Pracownik może ubiegać się o wypłatę świadczenia urlopowego, jeśli jego pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników i zamiast stworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych wybrał wypłatę świadczeń urlopowych.
2. W przypadku wczasów pod gruszą wszelkie świadczone dofinansowania są zależne od sytuacji socjalnej pracownika, np. niskie zarobki. Wszelkie zasady, terminy oraz prawo do dofinansowania określa regulamin działalności socjalnej, stworzony przez pracodawcę i związki zawodowe.  Pracodawca dysponuje funduszem, ocenia sytuację socjalną pracownika, który ubiega się o wczasy pod gruszą oraz decyduje o przydzieleniu mu dofinansowania. Świadczenia zakładowego funduszu nie są roszczeniowe, więc pracownik nie może żądać ich wypłaty.
3. Jedynym warunkiem świadczenia urlopowego jest wykorzystanie minimum 14 kolejnych dni wypoczynku. Obowiązek ten jest podyktowany przepisem art. 162 w Kodeksie pracy, według którego każdy pracownik powinien podzielić swój urlop tak, aby przynajmniej jedna z jego części obejmowała 14 dni kalendarzowych. Nieprzestrzeganie art. 162 nie niesie za sobą żadnej kary, dlatego świadczenie urlopowe ma motywować pracowników do korzystania z tego przepisu.
4. Termin wypłaty wczasów pod gruszą różni się od terminu wypłaty świadczenia urlopowego. Pracodawca musi wypłacić świadczenie najpóźniej w ostatnim dniu przez rozpoczęciem dwutygodniowego urlopu wypoczynkowego. Ma ono bowiem służyć pracownikowi w trakcie urlopu na sfinansowanie wydatków związanych z urlopem. Termin ten jest niezmienny, bo wynika z ustawy Kodeksu pracy. Wypłata za wczasy pod gruszą nie ma określonego terminu – może być wypłacona zarówno przed, jak i po wczasach.
5. Świadczenie urlopowe różni się od wczasów pod gruszą także znacznie mniejszą liczbą uprawnionych do niego osób. Pracodawca ma obowiązek wypłacać je wyłącznie osobom zatrudnionym w ramach stosunku pracy. W przypadku wczasów pod gruszą dofinansowanie obejmuje wszystkich objętych w regulaminie świadczeń socjalnych (czyli pracowników, ich rodziny czy byłych pracowników).
6. Kolejną różnicą jest również częstotliwość dofinansowania. Świadczenie urlopowe jest kategorycznie ograniczone do jednej wypłaty w roku, natomiast wczasy pod gruszą mogą być wypłacane tak często, jak podaje regulamin działalności socjalnej, opracowany przez pracodawcę.
7. Jeśli chodzi o kwotę wypłacanego dofinansowania: świadczenie urlopowe wylicza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika. W przypadku wczasów pod gruszą kryterium wymiaru godzin pracy w ogóle nie jest brane pod uwagę. Często zdarza się tak, że to właśnie osoby zatrudnione na mniejszą część etatu dostaną wyższe dofinansowanie, ponieważ wczasy pod gruszą, jako element projektu socjalnego, ma za zadanie poprawić warunki życia ludzi funkcjonujących w gorszej sytuacji materialnej.

Wczasy pod gruszą – wniosek

Każdy ubiegający się o wczasy pod gruszą musi złożyć oficjalny wniosek o dofinansowanie. Jest to konieczne, aby otrzymać dofinansowanie do wypoczynku. Termin złożenia wniosku powinien być ustalany w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych obowiązującym w danym przedsiębiorstwie. Regulamin określa także listę dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia świadczeń oraz zasady korzystania z dofinansowania.

Charakter dofinansowań jest uznaniowy, co znaczy, że pracownikom nie przysługują konkretne kwoty, lecz uzależnione są od pewnych czynników, np. sytuacji materialnej pracownika. W przypadku dodatkowego finansowania nie rozdziela się pieniędzy każdemu po równo, gdyż są to dofinansowania pełniące rolę wsparcia socjalnego. Dlatego też pracownikom, którzy zarabiają dużo, zazwyczaj nie przysługują wczasy pod gruszą.

Wczasy pod gruszą dla byłego pracownika

Emerytom i rencistom, jako byłym pracownikom danej firmy, rownież przysługują wczasy pod gruszą. Reguluje to ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Wczasy pod gruszą dla byłego pracownika mogą zostać przeznaczone na organizację wypoczynku we własnym zakresie lub przez byłego pracodawcę, który może zwiększyć fundusz o 6,25%, natomiast zależy to od jego decyzji.

Podsumowując: trzeba pamiętać, że przedsiębiorstwo może wypłacać dofinansowania z funduszu socjalnego, jeśli posiada odpowiednią liczbę osób zatrudnionych w firmie. Natomiast o wysokości wypłaty za decyduje sytuacja materialna, rodzinna lub życiowa pracownika. Aby móc ubiegać się o takie dofinansowanie, należy wziąć 14-dniowy urlop oraz złożyć odpowiedni wniosek.

Najczęściej zadawane pytania