Powszechnie przyjęta definicja wypalenia zawodowego nie istnieje, ponieważ jest to niezwykle obszerne zagadnienie, które może przybierać różny wymiar. Można je ująć jako przedłużającą się reakcję na przewlekle działające w pracy stresory emocjonalne i interpersonalne. Inaczej rzecz ujmując są to sytuacje, kiedy wykonywane obowiązki i zadania, którym oddaje się pracownik nie przynoszą oczekiwanej nagrody – np. adekwatnego wynagrodzenia, zadowolenia z samego siebie czy pochwały przełożonych.
Wypalenie zawodowe objawy
W różnych sektorach zatrudnienia wypalenie zawodowe może przebiegać inaczej. Symptomy u pracowników fizycznych będą odmienne, aniżeli u pracowników biurowych, u osób młodszych inne niż u osób starszych itd. Najczęściej wypalenie rozpoczyna się od uczucia przeciążenia pracą i rozczarowania jej rezultatami. Często towarzyszy temu emocjonalne wyczerpanie, które objawia się poprzez poczucie nadmiernego obciążenia emocjonalnego, ogólne przemęczenie organizmu, pustkę uczuciową czy też brak energii psychicznej i fizycznej.
Wypalenie zawodowe to również brak satysfakcji z pracy, skłonność do negatywnej oceny własnych osiągnięć czy obniżone zaangażowanie w wypełnianie obowiązków. Problemy w pracy mogą przenosić się do życia prywatnego, co skutkuje napiętą atmosferą z bliskimi, brakiem wzajemnego zrozumienia czy oddalaniem się od najbliższych. Czasem wypalenie zawodowe może przybierać także cechy zewnętrzne wobec osób trzecich – negatywne, obojętne lub pogardliwe nastawienie wobec klientów, pacjentów czy współpracowników, co w konsekwencji może prowadzić do utraty zajmowanego stanowiska.
Wypalenie zawodowe test
Wypalenie zawodowe częściej dopada osoby młode, z pokolenia X i Y, które mają silną potrzebę samorealizacji zawodowej. Tak zwani Millenialsi nieustannie dążą do poprawy swojego bytu, pragną się dokształcać i nie boją się mobilności zawodowej, kiedy dopadnie ich wypalenie zawodowe. Czasem jednak są to przedwczesne decyzje, które warto byłoby dokładniej przemyśleć. Nie każde zmęczenie czy brak satysfakcji z wykonanego zadania zwiastują wypalenie zawodowe. Dobrym pomysłem w sytuacji, kiedy obawiamy się, że towarzyszy nam wypalenie zawodowe będzie wypełnienie testu zagrożenia wypaleniem zawodowym i innym, które obejmują podane zagadnienie.
Takie testy można znaleźć w Internecie, książkach, poradnikach lub wypełnić je podczas wizyty u doradcy zawodowego albo psychologa. Wypełniając podobny kwestionariusz, otrzymasz zwrotną informację, czy należysz do grupy osób dotkniętych syndromem wypalenia zawodowego, jesteś osobą zagrożoną wypaleniem zawodowym, a jesteś w pełni usatysfakcjonowany z pełnionych obowiązków zawodowych i problem wypalenia Cię nie dotyczy. Takie testy wypalenia zawodowego najczęściej polegają na zaznaczaniu poszczególnych stwierdzeń, które towarzyszyły Ci w ciągu ostatnich kilku miesięcy – np. odczucie wyczerpania zawodowego, szybkie poczucie irytacji, niezadowolenie z płacy. Następnie możliwe jest prognozowanie wyników, które jednak nie w każdym przypadku będą miarodajne. Warto jednak takowy wypełnić i zdiagnozować problem lub ryzyko jego wystąpienia z odpowiednim wyprzedzeniem, ażeby możliwe było wczesne podjęcie kroków eliminujących skutki wypalenia zawodowego.
Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?
Najprostszym rozwiązaniem jest wybranie takiej ścieżki edukacyjnej i zawodowej, która wydaje się najbardziej atrakcyjna – odpowiada Twoim predyspozycjom zawodowym, zainteresowaniom i nie ma problemów ze znalezieniem zatrudnienia w tej profesji. Życie jednak pokazuje, że jest to sytuacja często abstrakcyjna. Zmieniający się rynek pracy, przeprowadzki, a także zmieniające się upodobania indywidualne powodują, że często wybieramy zawód, w którym się nie spełniamy albo pracujemy w zakładzie lub na stanowisku, które nie daje satysfakcji zawodowej. Znajdując się w takiej sytuacji, przeczuwając, że problem wypalenia zawodowego może Cię spotkać – powinieneś działać. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, które pomogą Ci odnaleźć się w tej trudnej sytuacji.
- Zwiększenie odporności na stres. Stres jest jedną z przyczyn występowania wypalenia zawodowego. Na to, jak odczuwamy stres i jak sobie z nim radzimy wpływa wiele czynników – społecznych, biologicznych i psychologicznych. Jednym ze sposobów zwiększania odporności na stres jest właściwa, zbilansowana dieta. Dzięki mikroelementom takim jak witamina B, wapń, cynk czy flawonoidy, wzmacniany jest układ nerwowy, hormony lepiej pracują, a mózg produkuje odpowiednią ilość serotoniny. W walce ze stresem znakomicie pomagają ćwiczenia fizyczne, które rozładowują napięcie, wzmacniają wydzielanie endorfin i poprawiają samopoczucie. Nad stresem należy zapanować, a aby to uczynić warto odnaleźć odpowiednią ku temu ścieżkę.
- Ustalenie priorytetów w życiu zawodowym i osobistym. Warto oddzielić pracę od życia osobistego. Przynoszenie dokumentów do domu, nieustanna praca po godzinach, odreagowywanie konfliktów z przełożonymi, współpracownikami czy klientami, źle oddziałują na utrzymanie miru domowego.
- Przerwy w pracy i urlop. Bez względu na to, czy praca sprawia nam satysfakcję, czy też jest nużącym obowiązkiem – przerwy od niej są wskazane. Wykorzystywanie urlopu wypoczynkowego, relaks w dni wolne od pracy czy robienie sobie przerw pomiędzy wypełnianiem kolejnych obowiązków korzystnie oddziałują na podnoszenie motywacji do pracy. Dzięki temu czujemy się odprężeni i lepiej zmotywowani.
- Rozwijanie zainteresowań. Czasem nie da się połączyć pracy zawodowej z zainteresowaniami. Wówczas nie warto zapominać o swoich pasjach, czy czynnościach, które sprawiają wiele radości. Koniecznym rozwiązaniem jest wygospodarowanie minimum czasu w tygodniu, miesiącu czy roku, aby możliwe było dalsze realizowanie własnego hobby. Jeśli są to podróże – postaw na weekendowe zwiedzanie zakamarków Polski, a urlop wypoczynkowy poświęć na podróż do egzotycznych zakątków, które od zawsze były Twoim celem. Jeśli jest to sport – może ktoś z Twoich współpracowników chętnie pograłby w squasha po godzinach albo poszedł na sesję jogi? Warto poszukać rozwiązań i pogodzić obowiązki zawodowe z przyjemnościami.
Etapy wypalenia zawodowego najczęściej są długotrwałe, a pierwsze przyczyny wypalenia zawodowego można zaobserwować ze znacznym wyprzedzeniem. Jeśli obawiasz się, że możesz znaleźć się w grupie obarczonej ryzykiem takiej sytuacji, udaj się do specjalisty lub wypełnij test wypalenia zawodowego. Dzięki temu możliwe będzie podjęcie odpowiednich kroków, które pomogą Ci załagodzić problem.
To może Cię również zainteresować
