Spis treści
Pandemia koronawirusa spowodowała, że zdecydowana większość pracowników biurowych została oddelegowana do wykonywania swoich obowiązków zawodowych w formie zdalnej. Zapraszamy do lektury raportu dotyczącego pracy zdalnej w Polsce i Europie. Gdzie pracownicy wracają do biur, a gdzie króluje praca hybrydowa i zdalna? Wszystkie szczegóły omawiamy poniżej.
Pandemia a praca zdalna w Polsce i za granicą
Od wybuchu pandemii minęło już wiele miesięcy. Wielu ekspertów podkreśla, że pod jej wpływem doszło do przyspieszenia wielu zmian, które prędzej czy później i tak by nastąpiły. Mowa tutaj w szczególności o pracy zdalnej.
Mimo, iż narzędzia służące do wykonywania pracy w sposób zdalny były dostępne od lat, dopiero w 2020 roku niejako pod wpływem zagrożenia epidemiologicznego pracodawcy zdecydowali się na to, aby wykorzystać ten model pracy na szeroką skalę.
Liczba przepracowanych godzin podczas pandemii zwiększyła się o 30 proc - dlaczego?
Naukowcy z Becker Friedman Institute w Chicago przeprowadzili badanie, którego celem była weryfikacja, w jaki sposób home office wpływa na efektywność pracowników w branży IT. Na potrzeby badania zostały przeanalizowane dane aż 10 tysięcy pracowników z dużej firmy informatycznej wywodzącej się z Azji. Porównano, w jaki sposób rozkład czasu pracy zmienił się w momencie przejścia na pracę zdalną.
Wyniki badania były następujące: okazało się, że liczba przepracowanych godzin w ramach home office uległa zwiększeniu aż o 30 procent. Nie wiązało się to jednocześnie z większą produktywnością pracowników. Wykonywali oni taką samą pracę, jednak zajmowała im ona znacznie więcej czasu. Badanie pokazało także, że w nowych warunkach znacznie więcej czasu poświęcano spotkaniom online oraz działaniom koordynacyjnym i logistycznym, przez co w rzeczywistości czas pracy nad zadaniami powierzonymi danemu pracownikowi uległ skróceniu.
To Cię powinno też zainteresować: Praca zdalna - wady i zalety
Twórcy badania podkreślili w konkluzjach, że największymi poszkodowanymi pracy zdalnej były osoby wychowujące dzieci. Łączny czas pracy tych pracowników był jeszcze wyższy, zaś produktywność jeszcze niższa. W raporcie podsumowującym badanie czytamy:
"Praca wykonywana w domu najprawdopodobniej będzie stanowiła przyszłość nowoczesnych zakładów pracy, jednak niektórych rodzajów relacji interpersonalnych nie da się zastąpić wirtualną rzeczywistością. Mowa przede wszystkim o jakościowej współpracy, doszkalaniu oraz o produktywnych przypadkach, kiedy to kreatywne pomysły pojawiają się podczas spontanicznych spotkań współpracowników".
Badania możliwości telepracy w Europie wobec kryzysu COVID-19 - w jakich krajach króluje praca zdalna?
Eurostat przedstawił parę miesięcy temu dane statystyczne dotyczące liczby osób w wieku 16-64 lata pracujących w formie zdalnej w krajach europejskich. Okazało się, że co ósmy Europejczyk w 2020 roku pracował w domu, jednak różnice w tym zakresie pomiędzy poszczególnymi krajami były znaczne.
Dane upublicznione przez Eurostat udowadniają, że pandemia COVID-19 wywarła ogromny wpływ na globalny rynek pracy. W roku 2020 pracodawcy znacznie chętniej decydowali się na oddelegowywanie pracowników na home office niż w latach ubiegłych. Jeszcze przed wybuchem pandemii zdecydowana większość firm wynajmowała biura, dzięki czemu rynek ten dynamicznie się rozwijał. Obecnie, w związku ze zmniejszonym popytem, wynajem biur nie cieszy się zbyt dużą popularnością. Wynika to oczywiście z tego, że mimo iż pandemia nieco zelżała, wielu pracowników woli wykonywać swoje obowiązki zawodowe z domu.
To Cię powinno też zainteresować: Praca zdalna jest mało popularna
źródło: https://ec.europa.eu/eurostat
Praca zdalna w Polsce. Jak wypadamy na tle reszty krajów UE?
Polska znalazła się w środku stawki, ponieważ w naszym kraju praca zdalna dotyczyła 8,9 procent pracowników. Obok Polski uplasowały się kraje takie jak Hiszpania, Słowenia i Szwecja z wynikami odpowiednio 10,9 procent, 7,4 procent oraz 7,3 procent.
Najniższy odsetek osób pracujących zdalnie odnotowano na Węgrzech (3,6 procenta), w Chorwacji (3,1 procenta), Rumunii (2,5 procenta) praz Bułgarii (1,2 procenta).
Praca zdalna - w jakich zawodach jest jej główna popularność?
Niestety, mimo iż praca zdalna wiąże się z ogromnymi korzyściami zarówno dla pracowników jak i pracodawców, nie w każdym zawodzie istnieje możliwość wykonywania swoich obowiązków zawodowych w tej formie. Jak wyobrazić sobie kierowcę autobusu, piekarza czy sprzedawcę pracującego w sposób zdalny? Trzeba zatem pamiętać o tym, że praca zdalna nie jest dla każdego.
Oprócz tego, trzeba też pamiętać o tym, że aby móc pracować zdalnie, trzeba posiadać odpowiednie predyspozycje - przede wszystkim należy posiadać kompetencje cyfrowe, czyli umieć obsługiwać komputer oraz wiedzieć, jak działa internet. Niezwykle istotna jest także znajomość podstawowych aplikacji służących do pracy biurowej.
Niewątpliwe korzyści wynikające z wprowadzenia w zakładzie pracy zdalnej odczuwają zarówno pracownicy, którzy mogą pracować we własnym domu oraz nie tracą czasu i pieniędzy na dojazdy, jak i pracodawcy, którzy nie ponoszą kosztów wynajmu przestrzeni biurowych. Wszyscy eksperci przewidują, że w najbliższych latach popularność pracy zdalnej będzie jeszcze bardziej wzrastać.
W których zawodach praca zdalna cieszy się największą popularnością?
- Copywriter.
- Youtuber.
- Bloger.
- Specjalista IT.
- Informatyk.
- Tester gier/oprogramowania.
- Księgowy.
- Tłumacz.
- Specjalista ds. social mediów.
- Lektor.
- Web designer.
- Analityk Big Data.
Praca w domu - dlaczego kobiety i osoby starsze wybierają tą formułę?
Raport Procontent Communication zatytułowany "Pandemia automatyzuje Polskę?" prezentuje szereg interesujących informacji na temat tego, jaką popularnością cieszyła się praca zdalna w poszczególnych grupach wiekowych oraz pod względem płci.
Wyniki były następujące. Przeszło połowa (51%) Polaków zadeklarowało, że pracuje zdalnie w trakcie pandemii. Najwięcej osób pracowało zdalnie w grupie wiekowej do 24. roku życia, gdzie odsetek wyniósł aż 60%. U osób starszych odsetek pracowników wykonujących obowiązki zawodowe w formie zdalnej wyniósł 50%.
Okazało się, że kobiety znacznie częściej decydowały się na wykonywanie pracy w formie zdalnej niż mężczyźni. 57% przedstawicielek płci pięknej zadeklarowało, że pracuje na home office, a takiej samej odpowiedzi udzieliło 45% mężczyzn. Kobiety zdecydowanie częściej wskazywały, że rzeczą najważniejszą dla pracodawców po pandemii powinna być dbałość o samopoczucie psychiczne i dobrostan pracowników.
Praca zdalna za granicą? W jakich krajach to możliwe?
Czy praca zdalna w ciepłych krajach jest możliwa? Jak wygląda praca zdalna za granicą? Wykonywanie pracy zdalnej w dowolnym miejscu na świecie nie jest zabronione. Należy jednak pamiętać o kilku bardzo ważnych kwestiach. Zarówno w polskich jak i europejskich przepisach prawnych nie ma informacji na temat tego, czy pracownik jest zobowiązany, aby przekazać pracodawcy informacje na temat miejsca wykonywania pracy zdalnej czy też nie. Najwięcej zależy od tego, jakie wytyczne przekaże pracodawca pracownikowi podczas podpisywania umowy.
Niektórzy prawnicy podkreślają, że pracodawca ma prawo, aby określić miejsce wykonywania pracy zdalnej przez pracownika, z kolei jeszcze inni zwracają uwagę, że nie ma w tej materii żadnych obowiązujących przepisów prawnych. Oznacza to, że jeżeli pracodawca nie wskazał miejsca wykonywania pracy zdalnej, to wtedy pracownik może wykonywać ją nawet z dowolnie wybranego miejsca na świecie.
Jednocześnie nie wolno zapominać o tym, że w przypadku, gdy planujemy długoterminową współpracę z danym pracodawcą całkowicie zgodną z przepisami prawa, musimy poinformować go o tym, w jakim kraju wykonujemy swoje obowiązki zawodowe. Jest to szczególnie ważne z punktu widzenia kwestii podatkowych.
Wciąż brak podstawy prawnej do wykonywania pracy zdalnej
Stan epidemii został ogłoszony w marcu 2020 roku i jak na razie nic nie wskazuje na to, aby miał on przestać obowiązywać. Od tego czasu popularność pracy zdalnej wzrosła w sposób znaczący. Jednocześnie do tej pory nie znowelizowano zapisów Kodeksu pracy. Przywołany akt prawny w dalszym ciągu nie zawiera jakichkolwiek informacji odnośnie istoty pracy zdalnej. W polskim Kodeksie pracy możemy znaleźć wyłącznie definicję telepracownika.
Jedyne regulacje prawne dotyczące pracy zdalnej znalazły się w Ustawie z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Do kiedy obowiązuje praca zdalna?
Artykuł 3 tej ustawy mówi o tym, że w czasie obowiązywania na terenie Rzeczpospolitej Polskiej stanu epidemii oraz 3 miesiące po jego odwołaniu pracodawca ma prawo, aby polecić pracownikowi wykonywanie przez określony czas pracy poza miejscem jej stałego wykonywania.
Co istotne, praca zdalna może zostać powierzona wyłącznie na czas określony, a nie bezterminowo a także wyłącznie w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Zgodnie z ustawą, poza stanem epidemii pracodawca nie może powierzać pracownikowi wykonywania pracy zdalnie.
Czego możesz oczekiwać, gdy w nowej pracy trafiasz od razu na home office?
Z racji ciągle obowiązującego stanu epidemii, większość firm cały czas oddelegowuje pracowników na home office. Jak jednak mają poradzić sobie nowo zatrudnione osoby, które od razu są oddelegowywane do pracy zdalnej?
Nie należy się obawiać, ponieważ w wielu firmach nowi pracownicy zapraszani są na stacjonarne szkolenia, w których mogą wdrożyć się w swoje zawodowe obowiązki oraz poznać swoich współpracowników. Dzięki takiej adaptacji późniejsze home office nie będzie przysparzało żadnych problemów czy wątpliwości.