Spis treści
Definicyjne ujęcie niepełnosprawności oznacza trwałe lub okresowe naruszenie sprawności organizmu, które może przybierać różne formy i stopnie nasilenia – od poważnych ograniczeń funkcji życiowych po mniejsze dysfunkcje. Orzeczenie o niepełnosprawności to formalny dokument potwierdzający stan ogólnej zdolności do wykonywania poszczególnych czynności. Jest podstawowym wyznacznikiem kwalifikowania osób z niepełnosprawnością do określonych praw i obowiązków życia społecznego, nadaje ulgi oraz przywileje.
Z jednej strony orzecznictwo o niepełnosprawności jest formą walki z alienacją osób niepełnosprawnych. Z drugiej strony niesie korzyści na przedsiębiorców, którzy osoby z orzeczeniem zatrudnią. Angaż osób niepełnosprawnych dla wielu firm staje się priorytetem, głównie za sprawą społecznej odpowiedzialności biznesu. Zwraca się uwagę na potrzebę inwestowania w pracowników niepełnosprawnych, którzy w optymalnych warunkach mają szansę na pełne wykorzystanie swojego potencjału. Warto więc poznać zasady, na jakich funkcjonują osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, zwłaszcza w kontekście zatrudnienia.
Orzeczenie o niepełnosprawności
O orzeczenie może ubiegać się każda osoba, która ukończyła 16. rok życia. Ogół zdiagnozowanych niepełnosprawności i ułomności jest na tyle zróżnicowany, że wskazuje się także stopnie niepełnosprawności. Każdy z nich określa inny poziom ograniczeń w pełnieniu ról społecznych, w tym zawodowych, i jest głównym wyznacznikiem oceny możliwości jednostki.
- Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym – dotyczy osoby niepełnosprawnej, która nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji i pozostaje całkowicie zależna od opieki innych powyżej 12 miesięcy.
- Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym – przysługuje osobie potrzebującej czasowej lub częściowej pomocy innych powyżej 12 miesięcy.
- Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim – obejmuje osobę mająca problemy w codziennych czynnościach i potrzebującą specjalistycznych urządzeń do kompensaty własnych ograniczeń.
Stopień niepełnosprawności orzeka się na czas określony lub na stałe. Podstawą jest ocena możliwości zmiany stanu zdrowia, czyli prawdopodobieństwa nastąpienia poprawy bądź pogorszenia zdolności osoby niepełnosprawnej do wykonywania danych funkcji. Przypisane osoby niepełnosprawnej do jednej z trzech grup zależy od wnikliwego studium konkretnego przypadku niepełnosprawności i stanowi wynik indywidualnego postępowania orzekającego.
Monter Fotowoltaiki!!!
Rübsam Fachkräfte GmbH & Co.KG
- Niemcy
Kierownik Wydziału Produkcji
Paged Meble Sp. z o.o.
- Jasienica
Programista CNC
OTTO Special Staffing
- Holandia
Elektryk
OTTO Special Staffing
- Holandia
Kto wydaje orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
Uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności nie jest procesem skomplikowanym, jednakże wymaga skompletowania odpowiedniej dokumentacji. Można je uzyskać na terenie całego kraju, zgodnie z przynależnością miejsca zamieszkania do określonego obszaru podziału administracyjnego. Należy pamiętać, że wniosek dotyczy nie tylko stwierdzenia samego statusu osoby niepełnosprawnej, ale także określenia stopnia owej niepełnosprawności i przypisania jej do konkretnej grupy dostępnych przywilejów.
Procedura wydania orzeczeń jest dwuinstancyjna. W pierwszej instancji orzeczenie wydają powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. Odwołanie od decyzji organu powiatowego umożliwia zgłoszenie się do drugiej instancji, czyli zespołów wojewódzkich.
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności a praca
Status osoby niepełnosprawnej nie wyklucza podjęcia pracy zarobkowej. Coraz częściej firmy decydują się na zatrudnienie osób niepełnosprawnych i to na różnych stanowiskach – od niższych szczebli, po kadrę kierowniczą i zarządzającą. W Polsce głównym aktem prawnym regulującym funkcjonowanie osób z orzeczeniem o niepełnosprawności jest Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej.
Jako że zatrudniona osoba niepełnosprawna traktowana jest jako pełnoprawny pracownik, jego stosunek pracy, tak jak w przypadku osób zdrowych, podlega zapisom Kodeksu pracy. Przewiduje on konkretne procedury skierowane dla pracowników niepełnosprawnych, takie jak prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, możliwość przerw rehabilitacyjnych czy zmniejszony wymiar czasu pracy ze standardowych 40 godzin tygodniowo do 35 godzin. Oprócz tego osoba niepełnosprawna nie może wykonywać pracy w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.
Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej może oznaczać dla pracodawcy korzyści natury instytucjonalnej. Przykładowo, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oferuje przedsiębiorcom dofinansowania wynagrodzeń dla pracowników z orzeczeniem. Dodatkowe profity stanowią zachętę dla przedsiębiorców i tym samym wpływają na organizację życia zawodowego z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych.
Coraz częściej sfera aktywizacji zawodowej dotyczy właśnie przystosowania rynku pracy do przyjęcia osób o danym stopniu niepełnosprawności w ogólne struktury pracownicze. Jest to ogół projektów finansowanych z ramienia polityki społecznej państwa, realizowanych przez placówki takie jak urzędy miast i gmin, urzędy pracy czy ośrodki zarządzania zasobami ludzkimi i kapitałem ludzkim. Obecnie tworzenie nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych oraz dostosowanie do nich stanowisk już istniejących stanowi efekt współpracy przedsiębiorców i urzędów dla obopólnej korzyści i szeroko pojmowanego rozwoju społeczno-gospodarczego.
Jeszcze kilka lat temu zatrudnienie osób z orzeczeniem niepełnosprawności było jednym z kluczowych problemów na rynku pracy. Obecnie firmy coraz chętniej podejmują takie działania i nawet osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mogą odnaleźć swoje miejsce w strukturach zatrudnienia. To dobry znak, który wskazuje, że coraz sprawniej w tej kwestii Polska zbliża się do Zachodu.
Każdy pracodawca musi pamiętać o tym, że jest zobowiązany do równego traktowania wszystkich pracowników.
Mowa tu zwłaszcza o takich kwestiach, jak:
-
nawiązywanie i rozwiązywanie stosunków pracy,
-
warunki pracy i przyznawanie awansów,
-
dostęp do szkoleń w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Oznacza to, że pracodawca nie może dyskryminować pracowników choćby z uwagi na ich niepełnosprawność. Równe traktowanie oznacza tu niedyskryminowanie pracownika niepełnosprawnego w jakikolwiek sposób ? zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Z punktu widzenia osób zatrudnionych ważne jest, że ewentualne naruszenie tej zasady jest równoznaczne z prawem dochodzenia przez pracownika odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. O ostatecznej wysokości odszkodowania orzeka zawsze sąd pracy.
Skierowanie na badania
Jeżeli pracodawca ma zamiar zawrzeć z pracownikiem niepełnosprawnym umowę o pracę, to jest on zobowiązany skierować taką osobę do lekarza medycyny pracy na badania lekarskie. Takie wykonywane są w celu uzyskania orzeczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych przyszłego pracownika do pracy na określonym stanowisku. W skierowaniu na badania pracodawca musi określić nie tylko stanowisko i rodzaj pracy, ale również informacje o występowaniu na tym stanowisku czynników szkodliwych czy też warunków uciążliwych, które mogą wpływać bezpośrednio na zdrowie pracownika.
Dodatkowy wypoczynek
Znaczącą różnicą w odniesieniu do zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych jest dodatkowy wypoczynek. Otóż, pracownikowi, który został zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Taki urlop jest udzielany na takich samych zasadach, jak zwykły urlop wypoczynkowy. Warto przy tym zauważyć, że wymiar urlopu wypoczynkowego jest uzależniony od stażu pracy. Zgodnie z art. 154 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje:
-
20 dni jeżeli jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
-
26 dni jeżeli jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Oznacza to, że pracownikowi, który zaliczony został do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przysługuje urlop wypoczynkowy w wysokości odpowiednio:
-
30 dni jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
-
36 dni jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Zarówno pracodawca, jak i pracownik powinni pamiętać, że pierwszy dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługuje osobie niepełnosprawnej w całości, czyli w wymiarze 10 dni roboczych. Co więcej, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2005 roku, sygn. akt II PK 339/04 pracownik o dodatkowy urlop nie musi występować do pracodawcy. Również ewentualne opóźnienie w doręczeniu przez pracownika niepełnosprawnego stosownego orzeczenia o niepełnosprawności nie ma wpływu na jego uprawnienia urlopowe.
Szczegółowe informacje dotyczące wymiaru urlopu wypoczynkowego dla osób niepełnosprawnych w artykule: Pracownik niepełnosprawny odpoczywa dłużej.
Płatne zwolnienia
Pracownik niepełnosprawny zatrudniony w oparciu o umowę o pracę ma również prawo do zwolenianie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w dwóch szczególnych sytuacjach. Mowa tu o:
-
21 dniach roboczych, które przysługują pracownikowi niepełnosprawnemu z uwagi na uczestniczenie w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej jednak niż raz w roku,
-
dniach wolnych z uwagi na wykonywanie badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających czy w celu zakupu niezbędnego sprzętu ortopedycznego lub jego naprawy, ale tylko wówczas, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Pracodawca nie może przy tym oceniać, czy zabiegi lub badania lekarskie są niezbędne zatrudnianemu przez niego pracownikowi niepełnosprawnemu. Z uwagi zaś na brak szczegółowych wytycznych związanych z wykazaniem czy udokumentowaniem niemożności wykonywania zabiegów poza godzinami pracy, kwestia ta powinna być rozstrzygnięta pomiędzy zainteresowanymi stronami.
To może Cię również zainteresować
