Szkolenia i rozwój

Duża rotacja pracowników - skąd się bierze i jak jej zapobiegać?

17 grudnia 2019

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 21 głosów

21 głosów

10 komentarzy
Duża rotacja pracowników - skąd się bierze i jak jej zapobiegać?
Sytuacja na rynku pracy wygląda bardzo obiecująco. Stopa bezrobocia jest rekordowo niska i wciąż maleje. To dobra wiadomość dla poszukujących pracy, ale niemały kłopot dla pracodawców. Muszą oni odpowiadać na coraz bardziej złożone wymagania pracowników, bo w przeciwnym razie mogą napotkać na przykre konsekwencje – np. zwiększoną rotację pracowników.

Rotacja pracowników - dlaczego jest taka ważna?

Rotacja personelu stanowi ważny wskaźnik funkcjonowania firmy. Oznacza odejście zatrudnionych z zakładu pracy w określonym czasie z różnych przyczyn. Niesie za sobą liczne konsekwencje dla pracodawcy – od kosztów aż po deficyt pracowników.

Rodzaje rotacji pracowniczej

Możemy wyróżnić dwa rodzaje rotacji pracowników: dobrowolną oraz niedobrowolną. Odejścia niedobrowolne zachodzą z inicjatywy pracodawców, którzy mają swoje odrębne motywacje. Najczęściej jest to niezadowolenie ze sposobu wykonywania obowiązków zawodowych przez pracownika, zmiany w strukturze organizacyjnej firmy czy zamknięcie lub otworzenie nowego oddziału przedsiębiorstwa. Nad tym rodzajem rotacji pracodawca ma niemal pełną kontrolę – wyjątek może stanowić odmowa pracownika (np. w sytuacji awansu, degradacji, wyjazdu w delegację itp.).

Inaczej jest w przypadku rotacji dobrowolnej, gdzie pracobiorcy sami decydują się na odejście z firmy. Tutaj ciężko jest pracodawcom przewidzieć potencjalne decyzje podwładnych, a zatem trudno też jest im zapobiegać bezpośrednio. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie programu prewencyjnego, który zniweluje ryzyko dużej rotacji pracowników.

Sposoby zapobiegania nadmiernej fluktuacji pracowników omówiono w poniższej prezentacji:

Wskaźniki rotacji pracowników

Próba eliminacji fluktuacji pracowniczej wymaga odpowiedniego zdiagnozowania w placówce, a dopiero w drugim etapie podjęcia właściwych kroków. Do pomiaru rotacji wykorzystywane są różnego rodzaju wskaźniki, które dobiera się ze względu na dostępność danych oraz to, jakie informacje chcemy uzyskać.

Firmy najczęściej wykorzystują ogólny wskaźnik rotacji pracowników. Obliczany jest on na podstawie ilorazu całkowitej liczby pracowników, którzy odeszli z przedsiębiorstwa w ciągu roku do chwili obecnej oraz całkowitej liczby pracowników obecnie zatrudnionych w przedsiębiorstwie. Sposób ten ma jednak pewne wady – w tym wskaźniku pracowników odchodzących oraz nowozatrudnionych traktuje się jako równych sobie oraz nie bierze pod uwagę długości stażu zatrudnienia pracowników odchodzących ani przyczyn rotacji. 

Drugim sposobem jest zmodyfikowany ogólny wskaźnik rotacji pracowników. Przedstawia on liczbę zatrudnionych, którzy odeszli z organizacji w minionym roku w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych w minionym roku. Wskaźnik ten nadal nie uwzględnia długości stażu pracy, a rotacja pracowników z krótkim stażem wywołuje odmienne skutki niż ta, która dotyczy pracowników z doświadczeniem.

Kolejnym typem jest wskaźnik stabilizacji, który nie bierze pod uwagę pracobiorców odchodzących po krótkim okresie zatrudnienia (zazwyczaj do 1 roku). Obliczany jest jako iloraz liczby pracowników zatrudnionych przez co najmniej rok i całkowitej liczby pracowników zatrudnionych rok wcześniej.

Do pomiaru rotacji pracowników w firmie można także użyć wskaźnika zwolnień przez pracodawcę (iloraz liczby zatrudnionych zwolnionych przez pracodawcę i ogólnej liczby zatrudnionych) oraz wskaźnika dobrowolnych odejść (stosunek liczby pracobiorców odchodzących z własnej woli do ogólnej liczby pracobiorców zatrudnionych w firmie).

Indeks rotacji pozytywnej
Jedną ze stosowanych miar jest również ogólny indeks rotacji pozytywnej PRI (Positive Rotation Index), który oblicza się poprzez iloraz liczby osób nowoprzyjętych do pracy oraz liczby pracowników ogółem. W sytuacji, gdy wartość wskaźnika osiąga poziom niższy niż 20%, mamy do czynienia z niską dynamiką wzrostu zatrudnienia.

Szukasz pracy?

Pracownik biurowy - Piekielnik (małopolskie) od zaraz

MK Job Sp. z o.o.

  • Piekielnik
  • 5 400-5 400 zł / mc
Dodana

Stażysta w HR

PROSEAT Sp. z o.o.

  • Bielsko-Biała
Dodana

Specjalista ds. księgowości

Biuro Rachunkowe Saldo.pl Sp. z o.o. Sp.k.

  • Hażlach
Dodana

Młodszy księgowy

Biuro Rachunkowe Saldo.pl Sp. z o.o. Sp.k.

  • Hażlach
Dodana
Dodana

Wszystkie z powyższych wskaźników mają swoje wady i zalety, jednak odpowiednio dobrana miara do potrzeb przedsiębiorstwa pozwoli ustalić faktyczny problem w firmie. Dzięki określeniu poziomu fluktuacji w przedsiębiorstwie możliwe będzie ograniczenie kosztów, jakie duża rotacja pracowników generuje w firmie.

Przyczyny nadmiernej rotacji pracowników

Fluktuacja personelu stała się zjawiskiem powszechnym. Niska stopa bezrobocia, niż demograficzny oraz niebojące się niczego nowe pokolenia wkraczające na rynek pracy. Wszystko to powoduje, że pracodawcy borykają się z problemem zbyt intensywnej rotacji pracowniczej. Aby ograniczać to zjawisko, powinni podejmować kroki, które pomogą je wyeliminować. Do tego niezbędne jest poznanie przyczyn płynności personelu, a do takowych między innymi należą:

  • Niesatysfakcjonujące wynagrodzenie zasadnicze, czyli zbyt niska wartość obowiązkowej podstawy wynagrodzenia (stawki miesięcznej, godzinowej, akordowej lub prowizyjnej).
  • Zła atmosfera w pracy, czyli odczuwane przez pracowników napięcie, stres, zbyt wysokie wymagania nieadekwatne do płacy, wrogie i konkurencyjne nastawienie współpracowników wobec siebie.
  • Nieatrakcyjne warunki zatrudnienia, czyli zbyt niska płaca, niskie świadczenia socjalne lub ich brak, zbyt częste nadgodziny, źle ustalany grafik pracy, brak systemu premiowego itp.
  • Brak jasno wytyczonej ścieżki rozwoju – w dzisiejszych czasach to niezwykle istotny aspekt. Pracownicy dążą do samorealizacji zawodowej, a brak możliwości awansu lub mobilności i poszerzania wiedzy w różnych obszarach firmy zmusza pracobiorców do zmiany pracodawcy.

Jak przeciwdziałać fluktuacji pracowników?

Jeśli po obliczeniu wskaźnika rotacji pracowniczej i kosztów, jakie firma ponosi, zarządcy dojdą do wniosku, że najwyższa pora wdrożyć prewencję, na początku trzeba będzie dobrać odpowiednie działania naprawcze. Pierwszym krokiem będzie obserwacja procesów rekrutacji kandydatów do firmy. Już podczas selekcji należy zwracać uwagę na pożądane kwalifikacje oraz kompetencje pracowników oraz zweryfikować, czy dana osoba pasuje do kultury organizacyjnej panującej w firmie. Również na wstępie warto przedstawić kandydatom faktyczny opis działań i warunków wynagradzania, aby w wyniku rozbieżności nie dochodziło do dobrowolnych zwolnień.

Kolejnym krokiem jest odpowiednia adaptacja pracownicza. Każdy nowoprzyjęty pracownik powinien być wdrażany sukcesywnie w obowiązki przez życzliwych i doświadczonych pracowników. Niezwykle skutecznym rozwiązaniem jest także przeprowadzanie cyklicznych badań satysfakcji z pracy wśród zatrudnionych, z podziałem na staż pracy. Takie zapoznanie się z opinią pracowników umożliwi sprawne zidentyfikowanie przyczyn ich niezadowolenia i ułatwi proces wdrażania środków prewencyjnych wobec rotacji pracowników. Nowym, aczkolwiek bardzo efektywnym sposobem jest przeprowadzanie indywidualnych wywiadów z pracownikami, którzy odchodzą z firmy. Pozwala to na rzeczywistą ocenę przyczyn przepływu personelu.

Video

Koszty rotacji pracowników

W przypadku, gdy z firmy odchodzi pracownik, koszty jego zastąpienia są bardzo wysokie. Najczęściej wynoszą od 80 do nawet 100% rocznego wynagrodzenia. Ograniczenie fluktuacji ma bezpośredni wpływ na rozwój firmy, dlatego tak wielu pracodawców uważnie śledzi wskaźnik rotacji pracowników i stara się zapobiegać niepotrzebnym odejściom. Jest o co się starać, bo przykładowo, gdy wynagrodzenie pracownika wynosi 4500 zł miesięcznie, to w firmie składającej się z 500 osób i przy współczynniku rotacji wynoszącym 15%, wystarczy obniżyć ten współczynnik o zaledwie 2-13%, aby korzyść finansowa wyniosła nawet pół miliona złotych.

Hasło „rotacja a fluktuacja” często wyszukiwane jest w sieci, tymczasem pojęcia te stanowią synonimy. Warto wiedzieć, że na koszt fluktuacji składają się różne czynniki, których suma wynosi, jak już wspomniano, 80-100% rocznego wynagrodzenia pracownika decydującego się na odejście. Zdecydowanie najwięcej kosztuje rotacja kadr oraz pracowników specjalistycznych. Jednak duża rotacja pracowników niewyspecjalizowanych także niesie ze sobą spore koszty, na które składają się:

  • koszty odejścia – obejmują one środki przeznaczone na tzw. exit interview, koszty administracyjne niezbędne do rozliczenia pracownika, koszty ekwiwalentów, np. za niewykorzystany urlop, koszty odpraw oraz koszty wynikająca ze spadku wydajności osoby, która odchodzi oraz pracującego z nią personelu. Koszty odejścia wynoszą ok. 25% rocznego wynagrodzenia;
  • koszty zastąpienia – obejmują koszty rekrutacji, badań wstępnych i specjalistycznych, koszty IT wynikającej z konieczności uruchomienia stanowiska pracy oraz nadania niezbędnych dostępów, koszty związane z dojściem do optymalnej wydajności nowego pracownika. Suma kosztów zastąpienia to nawet 50% rocznego wynagrodzenia;
  • koszty wdrożenia – fluktuacja personelu niesie ze sobą także koszty związane z różnego rodzaju szkoleniami zewnętrznymi oraz wewnętrznymi, które są niezbędne do pracy na danym stanowisku. Stanowią one ok. 10% rocznego wynagrodzenia.

Jak więc widać koszty związane z rotacją pracowników są bardzo duże, a w wyliczeniach nie uwzględniono jeszcze różnych kosztów pośrednich, które są inne dla każdej firmy. W ich skład zalicza się wydatki dotyczące niewykorzystanych możliwości, utraconej wiedzy o firmie, utraconych relacji pracowniczych czy obniżonej jakości usług lub produktów.

Wszystkie powyższe narzędzia i sposoby radzenia sobie z dużą rotacją pracowników powinny być dobrane indywidualnie i zgodnie z potrzebami firmy. Każdy zakład ma bowiem swoją specyfikę i odrębną kulturę organizacji. Nie sposób w pełni zapobiec fluktuacji pracowników, jednak systematyczne przyglądanie się wszelkim procesom w firmie umożliwi częściowe sprawowanie kontroli nad owym zjawiskiem.

Rotacja pracowników to po prostu odejście pracowników z firmy. W literaturze mówi się o rotacji dobrowolnej i przymusowej. Ta pierwsza ma miejsce wówczas, gdy zatrudnieni sami decydują się zrezygnować z pracy na rzecz aktualnego pracodawcy. Choć rotacja może być niekiedy korzysta dla pracodawcy, to najczęściej nie jest. Jeżeli zauważyłeś, że kolejni pracownicy składają wypowiedzenia, czas zacząć działać. Jak? Co możesz zrobić, aby zatrzymać pracowników w firmie?

Dlaczego pracownicy odchodzą?

Podstawową kwestią jest, abyś dotarł do powodów, dla których pracownicy decydują się odejść z twojej firmy. Powodów może być dużo, a przykładowe to:

  • Złe warunki zatrudnienia – taką odpowiedź możesz usłyszeć wówczas, gdy zatrudniasz w oparciu o umowy cywilnoprawne, które w żaden sposób nie chronią pracowników;
     
  • Kiepskie warunki płacowe – wynagrodzenie pracownika powinno być uzależnione od jego umiejętności, doświadczenia i wykształcenia. Jeżeli nie zagwarantowałeś pracownikowi należytego wynagrodzenia, to nie powinieneś się dziwić, że zdecydował się odejść, gdy znalazł atrakcyjniejszą ofertę pracy;
     
  • Zła atmosfera w pracy – jeżeli pracownicy nie mogą się między sobą porozumieć, to trudno oczekiwać, aby z chęcią przychodzili do pracy;
     
  • Brak wytycznych od przełożonego i celów, do których firma dąży – jako szef powinieneś poinformować swoich pracowników, czego od nich wymagasz;
     
  • Praca w firmie nie rozwija – nie wszystkim pracownikom zależy wyłącznie na wysokim wynagrodzeniu. Ci, którzy chcą zdobyć doświadczenie lub rozwijać się, mogą czuć się sfrustrowani, robiąc codziennie to samo.


Jak widzisz, powodów, dla których pracownicy decydują się odejść z firmy, jest naprawdę wiele. Pierwszy krok, który musisz wykonać,  to poznać przyczyny złożenia wypowiedzenia przez poszczególne osoby. Wiedząc, nad którym polem musisz popracować, będzie ci łatwiej zahamować ten proces.

Gdy firma się rozwija…

…naturalnym może być, że jako jej właściciel masz ograniczone środki np. na podwyżki. Właśnie z tego względu tak ważne jest, abyś docenił czynnik, jakim jest motywacja. Nie zawsze przyznanie podwładnym premii powoduje, że będą oni pracować wydajniej niż dotychczas. W ten sposób możesz, co prawda, podnieść poziom ich zaangażowania, ale na krótko. Jeżeli chcesz osiągnąć spektakularne efekty, lepiej doceniaj pracę podwładnych. Wyjdź z założenia, że pochwał nigdy nie jest za dużo.

Pamiętaj przy tym, aby cyklicznie rozmawiać ze swoimi podwładnymi. W ten sposób dowiesz się, czego im brakuje. Mając tę wiedzę, będziesz wiedział, jak zareagować.

Wizerunek firmy może ucierpieć

Pamiętaj, że rotacja pracowników negatywnie wpływa na wizerunek twojej firmy. Musisz wiedzieć, że dziś w internecie działa wiele serwisów, na których pracownicy przestrzegają się przed złożeniem aplikacji do niesolidnych firm lub tych, w których atmosfera czy warunki pracy są złe. Jeżeli takie wpisy zaczną pojawiać się o twojej firmie, to będziesz mieć poważny problem. Poza tym, że nie będziesz mógł znaleźć pracowników na stałe, to jeszcze ucierpią twoje kontakty z kontrahentami. Pamiętaj o tym i zareaguj, gdy zauważysz, że z firmy odchodzą kolejne osoby.

To może Cię również zainteresować

Kiedy zmienić pracę? Oznaki, że czas na nowe wyzwania

Najczęściej zadawane pytania

Na czym polega indeks rotacji pozytywnej?

Indeks rotacji pozytywnej, czyli Positive Ratation Index służy do obliczenia ilorazu osób nowoprzyjętych do firmy oraz liczby pracowników ogółem. Według indeksu rotacji pozytywnej niska dynamika wzrostu to taka, która nie przekracza 20%.

Jakie są przyczyny dużej rotacji pracowników?

Przyczyny dużej rotacji pracowników, to najczęściej niesatysfakcjonujące wynagrodzenie, zła atmosfera w miejscu pracy lub nieatrakcyjne warunki zatrudnienia.

Jak przeciwdziałać fluktuacji pracowników?

Przeciwdziałanie rotacji pracowników może polegać między innymi na obserwacji procesów rekrutacji, wprowadzeniu odpowiedniej adaptacji pracowników oraz przeprowadzeniu co jakiś czas badań wśród pracowników dotyczących satysfakcji z pracy.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Ewa Sztuczka-Mazur

Social Media Manager

Social Media Manager w branży HR, autorka tekstów, copywriterka, specjalistka Facebook ADS, wokalistka i pszczelarka.
Obecnie w Aplikuj.pl odpowiedzialna głównie za treści z obszaru miękkiego HR oraz prawa pracy.

10 komentarzy

Pekin

Pekin

Zgadzam się, że rotacja pracowników może generować koszty i trudności dla firmy. Dlatego ważne jest, aby działać w sposób prewencyjny i starać się zatrzymać dobrych pracowników. Ważne są też jasne ścieżki rozwoju i możliwości awansu, które będą motywować pracowników do pozostania w firmie.
Marek

Marek

Bardzo ciekawe, że istnieją różne wskaźniki rotacji pracowników, które pomagają firmom lepiej zrozumieć przyczyny jej występowania. Może to również pomóc w poszukiwaniu pracy, łatwiej będzie znaleźć dobrą i stabilną pracę.
Klara

Klara

Bardzo ważne, że firma dba o swoich pracowników i podejmuje kroki w celu zmniejszenia rotacji pracowników. Taka firma może być dla pracowników dużo bardziej atrakcyjna, a co za tym idzie, szansa na zatrudnienie po odejściu z poprzedniej pracy jest większa.
Alfa

Alfa

Nie widzę sensu w niedobrowolnej rotacji pracowników, jeśli pracownik dobrze wykonuje swoje obowiązki. To dodatkowe stresy i koszty dla pracownika, który musi się zmieniać. Lepiej zastosować rotację dobrowolną, która pozwala pracownikom na poszerzanie swoich kompetencji.
Julek

Julek

Bezrobocie stale spada w naszym kraju. Coraz mniej jest ludzi bezrobotnych. Rotacja w obecnych czasach pracowników stale się zwiększa i to z różnych przyczyn. Niesatysfakcjonujące wynagrodzenie zasadnicze to jedna z przyczyn tego zjawiska.
Ska

Ska

Do Leona. Ile ma Pan lat, że nie wie co oznacza ten termin. Np.ja się spotkałam:-przychodzi żółtodziób z najomek ma pensję wyższą, wszystkiego trzeba nauczyć; -firma się rozwija i zamiast kogoś zatrudnić albo procedury uprościć,to się zwalnia dla postrachu reszty kogoś; roboienie wynikow o 40% większych i zero premii, bo inni nie zrobili. A co do umowy podpisanej to zawsze na rozmowie mówią o max.zarobkach,a potem na umowie jest minimalną krajowa albo i mniej, system z dupy premiowy i dziwne rozliczania czasu pracy.
Aklfons

Aklfons

Rotacja odbywa się na skutek zwalniania się pracowników, którzy znaleźli pewnie lepiej płatną pracę. Też pracodawcy poszukują doświadczonych pracowników i dlatego przeprowadzają rozmowy kwalifikacyjne.
Mater1

Mater1

Rotacja pracowników to jedno a system szkoleniowy to drugie. Jak zachowania pracowników pomagają osiągnąć cel biznesowy? Dowiadując się, jakie są luki między obecnymi i idealnymi umiejętnościami pracowników, możesz lepiej określić, jakie powinny być Twoje konkretne cele edukacyjne.
amadeusz

amadeusz

Wiele firm specjalnie robi rotację by przyjmować młodych i nie tylko ludzi do jakiej pracy, która nie jest skomplikowana i po okresie próbnym szukają kolejnych by realizować jak najniższy koszt z ich tytułu....
Leon

Leon

Co to znaczy "nieadekwatne wynagrodzenie do wykonywanej pracy"? Często zadaję to pytanie ludziom i odpowiadają, że mało płacą, a wymagają coraz więcej. Ktokolwiek spotkał się ze zjawiskiem, gdzie szef mówi do pracownika: weź się tak nie staraj, rób to tak, żeby ledwo się trzymało i jednocześnie podnosi mu pensję? Pracownik godzi się na wynagrodzenie oferowane przez pracodawcę podpisując DOBROWOLNIE umowę.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.