Czym jest wolontariat? Najprościej mówiąc, to nieodpłatna działalność na rzecz innych. Wolontariusze często współpracują z fundacjami czy instytucjami działającymi na rzecz dzieci, osób starszych czy wykluczonych społecznie. Poza pracownikami, na taką formę aktywności społecznej decydują się również studenci czy uczniowie szkół średnich.
Warto pamiętać, że wolontariat to znacznie więcej niż tylko spędzanie czasu na pomocy innym. Wielu pracowników nie zauważa, jak wiele korzyści płynie z wolontariatu. Poza niesieniem pomocy innym, musimy też pamiętać o tym, że taka aktywność, pozwala lepiej poznać samego siebie. Trudno też nie docenić tego, że osoby działające jako wolontariusze, mogą przełamać swoją nieśmiałość i nauczyć się właściwego rozpoznawania potrzeb ludzi, którymi się otaczają. Co więcej, nie da się ukryć, że w ostatnich latach coraz więcej pracodawców zwraca uwagę na kompetencje miękkie u kandydatów do pracy, a te wypracowane podczas wolontariatu, mogą być szczególnie cenne.
Wolontariat – cele i korzyści
Dla niektórych, wolontariat może jawić się jako metoda wykorzystywania osób chętnych do pomocy, jako darmową siłę roboczą. Nic bardziej mylnego – wolontariat nie przynosi może korzyści finansowych, ale gwarantuje wiele innych, wymiernych korzyści. Jeśli do pełnionego wolontariatu podchodzi się z odpowiednim nastawieniem, tzn. wyznaczy sobie odpowiednie cele i zadania, można bardzo się rozwinąć i dużo zyskać.
Pierwszorzędnym celem wolontariatu jest niesienie pomocy innym. W zależności od tego, ile czasu pracownik może poświęcić na taką aktywność, do wybranej przez siebie fundacji lub instytucji przychodzi raz lub kilka razy w tygodniu. Może przy tym wybierać w całej palecie zajęć – może pracować zarówno z dziećmi, jak i osobami starszymi. Liczą się zatem predyspozycje i wyuczony zawód zainteresowanego pracownika, choć nie zawsze. Co ważne, wolontariuszem może zostać każdy, niezależnie od tego, jakie posiada wykształcenie czy doświadczenie. Najważniejsze są dobre chęci, pozytywne nastawienie i motywacja do działania.
Pracownicy podejmujący decyzję o pozostaniu wolontariuszami, nie tylko zawierają nowe znajomości, lecz także mają szansę zmierzyć się z nowymi wyzwaniami. W zależności od tego, z jakimi osobami pracują, mogą uczyć się cierpliwości lub poznawać świat z zupełnie innej perspektywy. Nie można też zapomnieć, że takie wyjście do ludzi to również doskonały lek na nieśmiałość. Oswojenie się z nowym środowiskiem to sposób na przełamanie swoich lęków i obaw. To świetna metoda do rozwijania umiejętności pracy w grupie, która jest teraz często pożądana przez pracodawców.
O wolontariacie powinni pomyśleć nie tylko pracownicy, którym udało się zdobyć stabilną pracę. Taka forma aktywności powinna być szczególnie istotna dla osób dopiero wkraczających na drogę zawodową. Takim osobom jest szczególnie trudno znaleźć zatrudnienie. Nie da się ukryć, że absolwenci szkół średnich czy wyższych nie zawsze mogą pochwalić się doświadczeniem, a wolontariat będzie świetnym sposobem na zapełnienie dokumentu aplikacyjnego, lecz przede wszystkim cenną informacją dla pracodawcy, brzmiącą „ten kandydat jest aktywny i ambitny”. W trakcie wolontariatu można nabyć także wiele przydatnych umiejętności, które zrobią dobre wrażenie na komisji rekrutacyjnej i będą swoistym potwierdzeniem Twojego doświadczenia.
Wolontariat można rozpatrywać pod wieloma względami. Nie można zapomnieć, że wolontariusze, z uwagi na wykonywane czynności, często przechodzą liczne szkolenia. Te są dla nich w większości bezpłatne. W praktyce oznacza to możliwość nabycia dodatkowych umiejętności i to bez konieczności ponoszenia kosztów. To doskonały sposób, aby uczyć się, pomagając jednocześnie tym, którzy tej pomocy potrzebują.
Umowa o wolontariat
Trzeba pamiętać, że wolontariat nie jest pracą w rozumieniu Kodeksu Pracy. Z tego względu, nie mogą z niego korzystać m.in. firmy. Dobrowolna pomoc nie może też stać się wyzyskującym zajęciem. Jeżeli wolontariusz będzie wykonywał pracę na rzecz danej fundacji dłużej niż 30 dni, to strony muszą podpisać umowę. Po zakończeniu współpracy z wybranym podmiotem, warto też poprosić o referencje, aby mieć jasny dowód odbycia wolontariatu i przydatny dokument, który można załączyć do CV.
W momencie podjęcia decyzji o dłuższej współpracy z wybraną placówką, ta zobowiązana jest przedstawić wolontariuszowi stosowną umowę. Wszelkie szczegóły zostały omówione w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Wolontariuszem zostaje każda osoba, która wyraża chęć świadczenia nieodpłatnej pracy na rzecz innego podmiotu. Nie ma żadnych ograniczeń wiekowych, ale w przypadku osób niepełnoletnich, wymagana jest zgoda rodziców. Wolontariusz nie jest pracownikiem, ma więc inne obowiązki i prawa. Nie przysługuje mu np. urlop czy zasiłek chorobowy. Wolontariat nie wlicza się także do stażu pracy, ale dzięki temu osoby bezrobotne pobierające zasiłek nie tracą do niego prawa.
Umowa o wolontariat powinna zawierać zakres obowiązków, którymi będzie zajmował się wolontariusz. Oczywiście mogą pojawić się pewne odstępstwa od nich, ale nie powinny być rażące. Umowa powinna zostać zawarta w formie pisemnej, jeśli wolontariat ma trwać dłużej niż 30 dni. Osoby przyjmujące wolontariuszy, mają także obowiązek przeszkolenia ich w zakresie BHP, a także opowiedzenia o przysługujących prawach. Najlepszą formą jest przekazanie w formie pisemnej regulaminu, ulotki informacyjnej itp.
Wolontariusz powinien także mieć zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki oraz wszystkie niezbędne materiały i środki, z pomocą których ma wykonywać powierzone mu w umowie zadania. Jeśli w czasie trwania wolontariatu, osoba poniesie jakieś koszty (np. transportu, zakupu potrzebnych materiałów itp.), pracodawca ma obowiązek zwrócenia dokładnej należności. Obowiązkowe jest także opłacenie wszystkich ewentualnych kursów i szkoleń, które są niezbędne do wykonywania zleconych zadań. Na żądanie wolontariusza, organizator wolontariatu powinien wystawić mu wszelkie konieczne zaświadczenia, a także przygotować na koniec opinię i/lub rekomendację, szczegółowo opisującą zakończoną współpracę.
Wolontariat pracowniczy
Istnieją sytuacje, w których firma deleguje swoich wybranych pracowników do udziału w wolontariacie dla organizacji pozarządowych. Wolontariat pracowniczy nie jest działaniem w żaden sposób wprost uregulowanym przez obowiązujące przepisy prawa. Dotyczy np. udziału w akcjach społeczno-charytatywnych, które pracownicy pomagają organizować i prowadzić, tworzenia własnych inicjatyw społecznych lub łączenia wyjazdów integracyjnych z pracą wolontariusza, aby np. uniknąć opłat za zakwaterowanie. Są to oczywiście działania dobrowolne, które firma wspiera i popiera.
W związku z tym, że wolontariat pracowniczy przybiera nieco innych charakter niż tradycyjny, oprócz ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, obowiązują także inne przepisy prawa. Do tych zaliczyć można przepisy zawarte w Kodeksie Cywilnym, a w określonych sytuacjach prawnych także przepisy Kodeksu Pracy. Jeśli wszystkie działania wolontariatu pracowniczego będą zgodne z prawem, mogą przybierać różną formę – np. dotyczyć udziału w ogólnokrajowych akcjach społeczno-charytatywnych, wspierania działań proekologicznych czy być projektami inicjatywy pracowniczej.
Wolontariat za granicą
Dobrowolna praca poza granicami kraju jest świetną okazją do poznania innej kultury, zebrania doświadczenia, a także ćwiczenia umiejętności językowych. Za przyjęcie wolontariusza odpowiedzialnych jest kilka organizacji – przyjmująca go na miejscu, wysyłająca, a także organizacje wspierające finansowo całe przedsięwzięcie. Istnieje wiele takich profesjonalnie zorganizowanych akcji wolontariatu za granicą. Jeśli tylko pozwala Ci na to czas albo Twoje szefostwo wyraża chęć, abyś w takim przedsięwzięciu uczestniczył, warto z tej szansy skorzystać.
W przypadku wolontariatu za granicą niezbędne jest oszacowanie ryzyka, jakie takim wyjazdom towarzyszy. W zależności od predyspozycji i kompetencji, warto wybrać taką opcję, która będzie dla Ciebie komfortowa i pozwoli na pełne zaangażowanie. To, że podczas takiego wolontariatu zdobędzie się nowe doświadczenia i zwiedzi piękne zakątki świata to jedno, jednak drugie to to, że niejednokrotnie wolontariat jest ciężką i niebezpieczną pracą. Wybierając kraj, miejsce i rodzaj pracy, jaką będzie się świadczyć w ramach wolontariatu, trzeba wziąć pod uwagę czynniki takie jak koszty, rozłąka z rodziną, warunki mieszkalne, ryzyko chorób czy warunki klimatyczne. Jest to jednak przygoda, która przyniesie Ci ogrom radości, jeśli dobrze wybierzesz, dlatego warto się taką opcją zainteresować.
Wolontariat to wspaniały sposób spędzania wolnego czasu dla wszystkich ambitnych osób, chcących pomagać innym. Warto zdecydować się na tę prostą metodę samorozwoju i zdobywania doświadczenia, bowiem przynosi ona mnóstwo korzyści.