Spis treści
Ignorantia iuris nocet – to łacińska maksyma oznaczająca, że nieznajomość prawa szkodzi. Dlatego znajomość swoich praw – jako obywatela i pracownika – powinniśmy traktować jak obowiązek. Dzięki temu zauważymy, kiedy ktoś naruszy chroniące nas zapisy i będziemy wiedzieć, jak postępować.
Zdarza się, że pracownik otrzymuje wypowiedzenie niezgodne z prawem. Jak się wtedy zachować? Przeczytaj nasz krótki poradnik, w którym opowiemy Ci trochę o umowie o pracę i skupimy się na wypowiedzeniach oraz na tym, co zrobić, jeśli Twoje pracownicze prawo zostało złamane.
Rodzaje umów o pracę i okresy wypowiedzenia
W 2023 zmieniło się prawo dotyczące nawiązywania umów na okres próbny. I tak maksymalny czas trwania takiego stosunku pracy jest uzależniony od rodzaju umowy, jaką pracodawca planuje zawrzeć po zakończeniu okresu próbnego:
- Do 1 miesiąca dla umów na czas określony krótszy niż 6 miesięcy.
- Do 2 miesięcy dla umów na czas określony między 6 a 12 miesięcy.
- Do 3 miesięcy dla umów na czas określony dłuższy niż rok lub na czas nieokreślony.
Okresy wypowiedzenia na umowie na czas próbny wynoszą:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Jeśli umowa zawarta jest na czas określony lub nieokreślony, okresy wypowiedzenia kształtują się następująco:
- 2 tygodnie wypowiedzenia, jeśli pracownik jest zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy.
- 1 miesiąc wypowiedzenia, jeśli staż pracy wynosi od 6 miesięcy do 3 lat.
- 3 miesiące wypowiedzenia, gdy staż pracy przekracza 3 lata.
Wiedza o wypowiedzeniach przyswojona? Ruszajmy dalej.
Czego możesz żądać, jeśli pracodawca niesłusznie Cię zwolnił?
W polskim prawie pracy pracownik, którego pracodawca niesłusznie zwolnił, naruszając zasady wypowiedzenia, ma kilka możliwości działania. Przede wszystkim, pracownik może zwrócić się do sądu pracy z żądaniem przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach. Sąd, po stwierdzeniu nieuzasadnionego zwolnienia, może przychylić się do żądania.
Specjalista/Doradca w biurze nieruchomości
Art Property
- Katowice
Monter precyzyjny
Diehl Metering Sp. z o.o.
- Bażanowice
Programista CNC
Wala Sp. z o.o.
- Wilkowice
Kelner / Kelnerka Włochy Południowy Tyrol
Melograno agencja pośrednictwa pracy
- Włochy
Jeśli przywrócenie do pracy nie jest możliwe lub nie jest pożądane przez pracownika, może on domagać się odszkodowania od pracodawcy. Wysokość kwoty zazwyczaj zależy od stażu pracy i wynagrodzenia pracownika. Odszkodowanie to może wynosić od jednego do trzech miesięcy wynagrodzenia, a w przypadkach szczególnych nawet więcej. Jeżeli wypowiedzenie zostało dokonane bez zachowania wymaganego okresu wypowiedzenia, pracownik może domagać się wynagrodzenia za ten okres.
Pracownik nie wykorzystał przysługującego mu urlopu wypoczynkowego? Ma prawo do ekwiwalentu pieniężnego.
Czasem istnieją przesłanki pozwalające stwierdzić, że zwolnienie miało związek z dyskryminacją. Wówczas pracownik może zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy lub złożyć pozew sądowy w celu dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia praw pracowniczych.
W każdym przypadku, gdzie pracownik czuje, że jego prawa zostały naruszone, zaleca się skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy, aby uzyskać szczegółowe porady i pomoc w procesie dochodzenia swoich praw.
Jak odwołać się od decyzji pracodawcy o zwolnieniu?
Odwołanie się od decyzji pracodawcy o zwolnieniu w Polsce odbywa się poprzez złożenie odpowiednich dokumentów w sądzie pracy. Oto kroki, które należy podjąć:
- Ustalić, czy zwolnienie było niezgodne z prawem pracy. Może to dotyczyć na przykład nieprzestrzegania okresu wypowiedzenia, zwolnienia bez ważnego powodu, dyskryminacji lub naruszenia praw pracownika.
- Należy zebrać wszelkie dowody potwierdzające niezgodność z prawem, takie jak umowa o pracę, świadectwo pracy, korespondencja z pracodawcą, świadectwa od kolegów z pracy, dokumentacja medyczna (w przypadku choroby) itp.
- Następnie należy sporządzić pozew do sądu pracy. Powinien zawierać dane osobowe pracownika, dane pracodawcy, okoliczności i datę zwolnienia, podstawę prawną, na której opiera się odwołanie, oraz żądanie (np. przywrócenie do pracy, odszkodowanie).
- Pozew należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym ze względu na siedzibę pracodawcy. Do pozwu należy dołączyć wymagane załączniki oraz dowody.
- Odwołanie od decyzji o zwolnieniu należy złożyć w określonym terminie od dnia otrzymania wypowiedzenia lub od dnia, w którym pracownik dowiedział się o naruszeniu swoich praw. Zwykle termin ten wynosi 21 dni, ale w niektórych przypadkach może być dłuższy.
Warto skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego, który pomoże przygotować pozew i reprezentować pracownika w sądzie. Po złożeniu dokumentów rozpocznie się postępowanie sądowe, podczas którego obie strony będą miały możliwość przedstawienia swoich argumentów, dowodów i zeznań.
Kogo prawo chroni przed wypowiedzeniem?
W polskim prawie pracy istnieją pewne kategorie pracowników, których pracodawca nie może zwolnić lub zwolnienie ich jest ograniczone szczególnymi warunkami.
- Kobietom w ciąży i w okresie ochronnym po porodzie – pracownica jest chroniona do 4 miesięcy po porodzie, chyba że zachodzą wyjątkowe okoliczności (np. likwidacja firmy) lub pracownica dopuściła się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.
- Pracownikom na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim lub wychowawczym – zwolnienie w trakcie korzystania z tych urlopów jest niedopuszczalne, chyba że dojdzie do likwidacji pracodawcy.
- Członkom zakładowej organizacji związkowej – ochrona przed zwolnieniem dotyczy osób będących członkami władz związków zawodowych działających w firmie, a także osób upoważnionych do reprezentowania pracowników. Ograniczenia te nie obowiązują, jeśli pracownik dopuści się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.
- Pracownikom przed emeryturą – pracownikom, którzy osiągnęli wiek emerytalny lub są w jego bliskim przedziale (zazwyczaj 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego), pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę tylko w ściśle określonych przypadkach.
- Pracownikom w trakcie zwolnienia lekarskiego – zwolnienie pracownika w czasie jego niezdolności do pracy spowodowanej chorobą jest możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach, takich jak likwidacja stanowiska pracy lub przewinienia pracownika.
Ochrona przed zwolnieniem nie oznacza całkowitej niemożności rozwiązania stosunku pracy, ale wiąże się z koniecznością spełnienia dodatkowych wymogów prawnych oraz często konieczności uzyskania zgody odpowiednich organów, np. zakładowych organizacji związkowych.
Co z przerwą od pracy, kiedy sąd przychyli się do decyzji pracownika?
W przypadku przywrócenia do pracy lub przyznania odszkodowania, pracownik ma również dodatkowe prawa. Okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie, nie liczy się jako przerwa w zatrudnieniu – nie pociąga on za sobą utraty uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia.
Podsumowanie
Zrozumienie prawa pracy jest ważne dla obu stron stosunku pracy. Prawo pracy jest dynamicznie zmieniającym się obszarem, dlatego regularne konsultacje z ekspertem ds. prawa pracy mogą być niezbędne.
W przypadku wątpliwości co do konkretnych sytuacji związanych z umową o pracę skonsultuj się z prawnikiem lub inspektorem pracy. Może to pomóc w uniknięciu nieporozumień i konfliktów, zapewniając jednocześnie, że obie strony są świadome swoich praw i obowiązków.
To może Cię również zainteresować
