Społeczny inspektor pracy - kto to taki?

Społeczny inspektor pracy nie musi działać w każdym zakładzie pracy. Jego praca uregulowana jest w ustawie z dnia 24 czerwca 1983 roku o społecznej inspekcji pracy. Z formalnego punktu widzenia jest on powoływany przez pracowników danego zakładu pracy na czteroletnią kadencję po to, aby przez swoje działania wpływał na poprawę warunków pracy, jakie panują w firmie. Warto przy tym zauważyć, że społecznym inspektorem pracy nie może zostać każdy. Mowa tu wyłącznie o pracowniku danego zakładu pracy, który jest jednocześnie członkiem związku zawodowego, ale nie zajmuje stanowiska kierownika zakładu pracy. Aby prawidłowo wypełniał on swoje obowiązki, powinien mieć praktyczną i teoretyczną wiedzę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Główne zadania i uprawnienia

Wyżej wymieniona ustawa bardzo dokładnie precyzuje obowiązki społecznych inspektorów pracy. Szereg ich uprawnień zgodnie z art. 4 dotyczy między innymi:

• kontrolowania stanu budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych oraz procesów technologicznych z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy,
• kontrolowania przestrzegania przepisów prawa pracy (w tym postanowień układów zbiorowych i regulaminów pracy, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem młodocianych i osób niepełnosprawnych, urlopów i czasu pracy, świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych),
• uczestniczenia w kontroli przestrzegania w zakładzie pracy przepisów dotyczących ochrony środowiska naturalnego,
• brania udziału w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy,
• brania udziału w analizowaniu przyczyn powstawania wypadków przy pracy, zachorowań na choroby zawodowe i inne schorzenia wywołane warunkami środowiska pracy,
• podejmowania działań na rzecz aktywnego udziału pracowników zakładów pracy w kształtowaniu właściwych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz oddziaływania na przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Aby społeczni inspektorzy pracy mogli wykonywać swoje zadania we właściwy sposób, ustawodawca przyznaje im prawo wstępu do praktycznie każdego pomieszczenia w zakładzie pracy. Na ich żądanie stosowne dokumenty powinni przedstawić im kierownicy firm.
Warto pamiętać, że głównym celem powoływania takich pracowników jest zapobieganie ewentualnym wypadkom. Z tego względu, jeżeli inspektor stwierdzi zagrożenie, to powinien wnioskować o odsunięcie pracowników od wykonywania określonych zadań.

Społeczni inspektorzy pracy są narażeni na krytykę ze strony pracodawców. Ponieważ są oni pracownikami w zakładzie pracy, znajdują się oni pod specjalną ochroną. Tę uzyskują dzięki ustanowieniu przez ustawodawcę art. 13 wyżej wymienionej ustawy. Zgodnie z tym przepisem osoba zatrudniona, która wykonuje obowiązki społecznego inspektora pracy, nie może zostać zwolniona w trakcie trwania jej mandatu, jak również rok po jego wygaśnięciu. Dzięki takiemu zapisowi, inspektorzy są najpełniej chronieni przed utratą pracy.

Z drugiej strony, należy pamiętać, że społeczny inspektor pracy może zostać zawsze odwołany przez pracowników zakładu pracy przed upływem terminu, na jaki został powołany. Aby odwołanie nie zostało uznane za bezzasadne, konieczne jest wskazanie na fakt, że nie wywiązuje się on ze swoich obowiązków, czyli nie działa na rzecz zakładu pracy i polepszenia w nim bezpieczeństwa. Społeczny inspektor pracy może również zrzec się swojej funkcji.

Wybory inspektorów pracy

Pracownicy zakładu pracy mają prawo wybrać swojego reprezentanta - zakładowy społeczny inspektor pracy. To osoba, której głównym zadaniem jest dbanie o bezpieczeństwo i higienę pracy. Proces wyborów społecznych inspektorów jest szczegółowo regulowany prawnie. Najczęściej decyzje te podejmowane są poprzez głosowanie, gdzie każdy pracownik ma prawo oddać swój głos na kandydata, który jego zdaniem będzie najbardziej skutecznie sprawował obowiązki inspektora. To istotne, aby wiedzieć, że społecznego inspektora pracy wybierają pracownicy, co zapewnia mu większe zaufanie i autorytet w środowisku pracowniczym.

Organizacja społecznej inspekcji

Praca społeczny inspektor odbywa się w ramach organizacji związkowe, której zadaniem jest koordynowanie działań inspektorów i zapewnienie, że spełniają swoje obowiązki zgodnie z prawem. Te organizacje związkowe są zobowiązane do nadzorowania i kontroli warunków pracy, a także dbania o przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Organizacja społecznej inspekcji ma istotną rolę w utrzymaniu dobrych standardów pracy w zakładzie, chroniąc interesy pracowników.

Społeczni inspektorzy pracy są ważnym ogniwem między pracownikami a państwową inspekcją pracy. Chociaż działają na rzecz pracowników, utrzymują ścisłą współpracę z inspektorami pracy państwowej. Dzięki temu są w stanie efektywnie realizować swoje zadania, dzieląc się informacjami i współpracując w sprawach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Zrozumienie, jak działa państwowa inspekcja pracy, umożliwia społecznym inspektorom skuteczne wykonywanie swoich obowiązków.

Obowiązki społecznego inspektora pracy

Inspektor pracy sprawuje wiele istotnych funkcji w miejscu pracy. Główne obowiązki społecznego inspektora pracy obejmują kontrolę warunków pracy, monitorowanie przestrzegania przepisów prawa pracy, uczestniczenie w procesie ustalania okoliczności wypadków przy pracy, oraz podejmowanie działań na rzecz poprawy warunków pracy. Ich rola jest kluczowa do utrzymania bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy.

Wynagrodzenie społecznego inspektora

Jako, że społeczny inspektor pracy pełni ważną rolę w zakładzie, jego wynagrodzenie jest często ustalane na podstawie umowy zbiorowej lub wewnątrzzakładowych regulaminów. Wartości te mogą się różnić w zależności od wielkości zakładu i zakresu obowiązków. Jest to jednak dodatkowe zadanie wykonywane poza standardowym czasem pracy, dlatego często wiąże się z dodatkowym wynagrodzeniem. Wszelkie decyzje dotyczące wynagrodzenia społecznego inspektora pracy powinny być transparentne i sprawiedliwe, zapewniając odpowiednie wynagrodzenie za ich cenny wkład w środowisko pracy.