Urząd Pracy, ZUS, PIP i Urząd Skarbowy

Emerytura - co powinniśmy wiedzieć?

17 października 2023

4 z 5

Ocena: 4 z 5 | 25 głosów

25 głosów

6 komentarzy
Emerytura - co powinniśmy wiedzieć?
Emerytura to takie świadczenie, o którym wszyscy na pewno możemy powiedzieć, że istnieje. Jednak nie wszystkie niuanse z nią związane są dla nas oczywiste. Jeśli masz pytania o wysokość i rodzaje emerytur, a także nurtuje Cię, kiedy będziesz mógł ją zacząć, przeczytaj. Rozjaśnimy Twoje wątpliwości.

Od 1 października 2017 r., powszechny wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn. Jaka jest wysokość świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych? Co powinieneś wiedzieć o emeryturze? Czy jest możliwość, aby rozpocząć ją wcześniej?

Emerytura – jaka jest jej wysokość po ostatniej reformie?

W aktualnej wersji Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osoby zainteresowane przejściem na zasłużoną emeryturę muszą spełniać tylko jeden warunek. Jest nim osiągnięcie wieku emerytalnego, który dla kobiet wynosi 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat. 

Twórcy projektu ustawy nie zdecydowali się powiązać przechodzenia na emeryturę z przepracowanym stażem. Jednak od powyższej reguły istnieją pewne wyjątki.

Video

Kto może przejść na wcześniejszą emeryturę?

Niektóre zawody kuszą wcześniejszą emeryturą. Do osób, których praca pozwala na skorzystanie ze świadczeń w niższym wieku, należą:

  • kolejarze,
  • służby celne,
  • górnicy,
  • rolnicy,
  • służby mundurowe (policjanci, żołnierze zawodowi),
  • ratownicy górscy,
  • sędziowie i prokuratorzy,
  • nauczyciele.

Dlaczego tak jest – tłumaczymy w dalszej części artykułu.

Ile więc będą wynosić świadczenia emerytalne przyszłych emerytów?

Dziś trudno wskazać dokładne kwoty. Wiadomo jednak, że wysokość wypłacanych świadczeń będzie oscylować w granicy 20-30% wysokości ostatniej wypłaty. Z tego też względu powstał pomysł, aby promować trzeci filar emerytalny (IKE i IKZE), czyli odkładanie środków we własnym zakresie, z myślą o przyszłej emeryturze.

Rodzaje emerytur

Aktualnie prawdodawstwo wyróżnia kilka typów emerytur. Wyszczególniliśmy je w poniższej tabeli.

Typ emerytury Wiek emerytalny Minimalny staż pracy
Standardowa Kobiety: 60 lat, Mężczyźni: 65 lat Brak
Pomostowa Zależy od zawodu 20 lat w przypadku kobiet, 25 lat w przypadku mężczyzn
Po mężu 50 lat Brak
Z KRUS Kobiety: 60 lat, Mężczyźni: 65 lat 25 lat

Emerytura pomostowa

Szukasz pracy?

Operator produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Bolesławiec
Dodana

Młodszy Specjalista ds. Kwalifikacji i walidacji

Wörwag Pharma Operations Sp. z o.o.

  • Konstantynów Łódzki
Dodana

AML Analyst with German

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Kraków
Dodana

Młodszy analityk ds. bankowości z niemieckim

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Kraków
Dodana

Specjalista ds.  Utrzymania Ruchu

Wörwag Pharma Operations Sp. z o.o.

  • Konstantynów Łódzki
Dodana

Zgodnie z treścią ustawy z 19 grudnia 2008 roku, emerytura pomostowa to świadczenie pieniężne, przysługujące niektórym pracownikom, wykonującym pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Aby ją otrzymać, należy spełniać szereg określonych warunków:

  • pracownik musi być osobą urodzoną po 31 grudnia 1948 roku, która przepracowała minimum 15 lat w zawodzie wymagającym pracy w szczególnych warunkach (lub o szczególnym charakterze);
  • osoba taka musiała być wówczas zatrudniona w pełnym wymiarze pracy, a nie na przykład na pół etatu.

W tej samej ustawie opisane zostało także to, co właściwie oznacza, że praca jest wykonywana w szczególnych warunkach. Trudne warunki to takie, które wymagają od zatrudnionych pracy na stanowiskach o znacznej szkodliwości dla życia i zdrowia i/lub znacznym stopniu uciążliwości, i/lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej, aby zapewnić bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Są to na przykład:

  • górnicy,
  • elektrycy,
  • kominiarze,
  • ratownicy TOPR,
  • i inni.

Praca o szczególnym charakterze to zajęcia wymagające szczególnej odpowiedzialności, odporności psychicznej oraz wyjątkowej sprawności psychofizycznej. Od nich bowiem zależy należyte wykonanie pracy, gwarantujące bezpieczeństwo publiczne. Zdolność do obejmowania takich stanowisk zmniejsza się już przed osiągnięciem wieku emerytalnego, ze względu na pogarszającą się z wiekiem sprawność psychofizyczną.

Takie zawody to na przykład:

  • piloci,
  • kierowcy autobusów,
  • nauczyciele w ośrodkach wychowawczych,
  • i inne.

Wszystkie przykłady takich zawodów zostały wyszczególnione w załącznikach do ustawy. Emerytury pomostowe wypłacane są z Funduszu Emerytur Pomostowych (FEP). Pracodawca ma obowiązek opłacania składki, jeśli pracownik spełnia powyższe wymogi.

Emerytura po zmarłym małżonku

W przypadku śmierci małżonka, wdowie lub wdowcowi przysługuje tzw. renta rodzinna w wysokości 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. W przypadku, gdy osoba posiada prawo do własnej emerytury i renty po zmarłym, może wybrać tylko jedno z nich.

Rentę rodzinną mogą pobierać także inni członkowie rodziny. Mogą być to także dzieci (własne, drugiego małżonka, a także przybrane), wnuki, rodzice (także rodzice przybrani). Jeśli do pobierania renty są uprawnione dwie osoby, jej wysokość wynosi 90%, jeśli trzy osoby lub więcej – 95%.

Wdowa lub wdowiec ma prawo do pobierania emerytury po małżonku, jeśli spełni określone wymagania:

  • w chwili śmierci małżonka osoba ubiegająca się o rentę powinna mieć minimum 50 lat lub być uznaną przez lekarza lub ZUS za osobę niezdolną do pracy;
  • gdy wychowuje innego członka rodziny zmarłego, który dopiero nabędzie uprawnienia do renty rodzinnej (tj. nie ukończył 18. roku życia) lub jest niezdolny do pracy i/lub samodzielnej egzystencji, a przysługuje mu prawo do renty;
  • kiedy wdowa lub wdowiec osiągnął wiek 50 lat lub stał się niezdolny do pracy (po śmierci małżonka), ale nie później niż w ciągu 5 lat po jego śmierci.

Emerytura z KRUS

Emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu rolnikowi lub domownikowi, który spełnia łącznie kilka warunków. Pieniądze z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego otrzymają osoby, które osiągnęły ustawowy wiek emerytalny, czyli standardowe 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny.

By otrzymać taką emeryturę, należy także podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 25 lat. Warto tu dodać, że w sytuacji, gdy dana osoba, po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego nabędzie prawo do emerytury rolniczej oraz do emerytury pracowniczej, będzie miała prawo do wypłaty obu tych świadczeń.

Chcąc zadbać o spokojną przyszłość i godną jesień życia, należy być na bieżąco ze wszystkimi modyfikacjami. Świadomość zachodzących zmian i ich konsekwencji pomoże każdemu w dokładnym zaplanowaniu swojej emerytury, o której warto pomyśleć już przy wkraczaniu na rynek pracy.

Video

Szczególna ochrona pracowników w wieku przedemerytalnym

Obniżenie wieku emerytalnego to również pytanie o ochronę osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę w wieku przedemerytalnym. Okazuje się, że również w tym zakresie zostały wprowadzone stosowne rozwiązania.

Pracodawca nie będzie mógł zwolnić pracownika, któremu brakuje czterech (lub mniej) lat do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Powyższe rozwiązanie ma skutecznie chronić pracowników przed ewentualnym zwolnieniem tuż przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Ponieważ o problemach zawodowych pracowników w wieku 50+ mówi się bardzo dużo, ochrona przedemerytalna jest niezwykle istotna.

Możliwość podjęcia pracy po przejściu na emeryturę

Przejście na emeryturę nie oznacza końca aktywności zawodowej. W Polsce emeryci mają prawo podejmować dalszą pracę zarówno na etacie, jak i w formie samozatrudnienia. Ta forma aktywności jest szczególnie popularna wśród osób, które pragną pozostać aktywne zawodowo, a jednocześnie cieszyć się korzyściami płynącymi z emerytury.

W przypadku podjęcia pracy po przejściu na emeryturę świadczenie emerytalne nie ulega zmniejszeniu. Co więcej, pracujący emeryci odprowadzają składki na ubezpieczenie społeczne, które zasila Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i przyczynia się do zwiększenia przyszłych świadczeń emerytalnych. Pracujący emeryci mają też prawo do zwolnienia od podatku dochodowego do kwoty nieprzekraczającej minimalnej emerytury.

Uwaga: jeśli nie osiągnąłeś wieku emerytalnego, a korzystasz ze świadczeń i dorabiasz, bądź ostrożny. Jeśli osiągasz dochód powyżej 70% średniego wynagrodzenia, wysokość świadczeń emerytalnych i rentowych może zostać pomniejszona.

III filar – zabezpiecz swoją emeryturę

III filar obejmuje rozwiązania takie jak IKE, IKZE, konta inwestycyjne, oszczędnościowe i polisy założone z myślą o emeryturze. Prywatne ubezpieczenia emerytalne są coraz częściej wybieranym rozwiązaniem dla osób, które chcą zabezpieczyć swoją przyszłość finansową. To forma oszczędzania na emeryturę, którą można traktować jako uzupełnienie emerytury z ZUS. Szczególnie atrakcyjne są one dla osób zarabiających powyżej średniej krajowej, które chcą zapewnić sobie wyższy standard życia na emeryturze.

Korzyści płynące z prywatnych ubezpieczeń emerytalnych to przede wszystkim możliwość samodzielnego decydowania o wysokości składek oraz wyboru formy inwestowania zgromadzonych środków. Dodatkowo w przypadku IKE środki zgromadzone na koncie są zwolnione od podatku dochodowego.

IKZE natomiast, choć podlega opodatkowaniu, umożliwia odpis składek od podstawy dochodu, co umożliwia uzyskanie korzyści w rozliczeniu rocznym.

Video

Opcje dla osób, które nie spełniają minimalnych wymagań stażu pracy

Osoby, które nie spełniają minimalnych wymagań stażu pracy, nie muszą martwić się brakiem wsparcia na emeryturze. W Polsce funkcjonuje tzw. emerytura minimalna, która przysługuje osobom, które nie zgromadziły odpowiedniej liczby lat pracy, ale spełniają warunek wieku emerytalnego. Wysokość takiego świadczenia jest ustalana każdego roku i nie może być niższa od minimalnej emerytury określonej w ustawie.

Ponadto osoby, które nie spełniają minimalnych wymagań stażu pracy, mogą skorzystać z różnego rodzaju form wsparcia społecznego, takich jak zasiłek dla bezrobotnych, pomoc społeczna czy świadczenia rodzinne. Należy jednak pamiętać, że wszelkiego rodzaju pomoc publiczna jest zazwyczaj warunkowana spełnieniem określonych kryteriów dochodowych i majątkowych.

Podsumowanie

Przywrócenie poprzedniego wieku emerytalnego to według niektórych specjalistów jedynie wstęp do szerszej rozmowy o zabezpieczeniu finansowym pracowników na czas po zakończeniu życia zawodowego. W kontekście problemów z płynnością finansową ZUS-u i niskimi świadczeniami, jakie będą otrzymywać przyszli emeryci, koniecznością wydaje się dalsze prowadzenie rozmów w tym zakresie. Cel jest oczywisty – wypracowanie rozwiązań, które sprawią, że jesień życia będzie wolna od kłopotów finansowych.

Trzeci filar staje się istotnym uzupełnieniem tradycyjnych świadczeń emerytalnych, co pozwala na wyższy komfort życia po zakończeniu życia zawodowego. Dla tych, którzy nie spełniają standardowych wymagań dotyczących stażu pracy, istnieją świadczenia minimalne i wsparcie społeczne, które dają pewność finansową. Ważne jest, aby być świadomym zmian w systemie emerytalnym i planować przyszłość finansową odpowiedzialnie i bezpiecznie.

Najczęściej zadawane pytania

Jaki jest powszechny wiek emerytalny w Polsce?

Powszechny wiek emerytalny w Polsce to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Czym jest emerytura pomostowa?

Emerytura pomostowa to świadczenie dla osób, które przepracowały minimum 15 lat w zawodach wymagających pracy w szczególnych warunkach.

Kiedy mogę przejść na emeryturę częściową?

Emerytura częściowa była dostępna dla osób, które udowodniły długi staż ubezpieczeniowy i chciały przejść na emeryturę przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego. Obecnie jest zniesiona.

Czy mogę otrzymać emeryturę po mężu?

Wdowa ma prawo do emerytury po mężu, jeśli spełnia określone wymagania, takie jak wiek minimum 50 lat lub uznana za osobę niezdolną do pracy.

Czym jest emerytura z KRUS?

Emerytura z KRUS to świadczenie dla ubezpieczonych rolników, którzy spełniają kilka warunków, w tym osiągnięcie ustawowego wieku emerytalnego i podleganie ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 25 lat.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Anna Różak

Copywriterka, autorka głównie dla branży HR. Piszę o rekrutacji, benefitach pracowniczych, jestem na bieżąco ze zmianami w prawie pracy.

Prywatnie mnóstwo czytam i opiekuję się najpiękniejszym kundelkiem po tej stronie Wisły.

6 komentarzy

Andzia

Andzia

Mam emeryturę po mężu i zgadza się z tym, co napisane jest w tym artykule.
przedszkolanka

przedszkolanka

Fajnie, że emerytura jest po staremu. Zbliża mi się 60 lat i cieszę się, że pójdę na emeryturę. Pracuję w przedszkolu i w moim wieku praca z małymi dziećmi to coś okropnego.
merut

merut

Zgodnie z przepisami obowiązującymi w 2019 roku (a istniejącymi od 2017 r.) powszechny wiek emerytalny mężczyzn to 65 lat, kobiet 60 lat. ZUS wyliczy wszystkim emeryturę... Na pewno zrobi to dobrze.
Noga

Noga

Wyliczenie najlepszych lat może być korzystne tylko trzeba często posiłkować się ze znalezieniem wszystkich papierów sprzed na przykład kilkudziesięciu lat. Z tym bywa kłopot.
Doktor

Doktor

Dobrze jest wiedzieć takie rzeczy. Teraz trzeba na wszystkim się znać by np. dobrze wyliczyli emeryturę. Znam wiele przypadków, że jak samemu się nie zadba to jest gorzej.
Emeryt

Emeryt

Jeszcze ciekawiej jest gdy jeden z małżonków ma np. emeryturę z innego kraju wyższą. Dziwne jest tylko, że po śmierci takiej osoby druga strona otrzymuje wyższą emeryturę ale tylko 80% jej wielkości.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.