Spis treści
W odniesieniu do pracowników jednostek sfery budżetowej przyznawanie i wypłata dodatkowej pensji w roku została uregulowana w ustawie z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Pracownicy spoza budżetówki nie mogą egzekwować od swojego szefa wypłaty trzynastki. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorca nie może swoim podwładnym przyznać prawa do dodatkowego wynagrodzenia. Taką możliwość przewidują przepisy. Wówczas jednak niezbędne jest uregulowanie wypłaty takich świadczeń w aktach prawa wewnątrzzakładowego.
Komu przysługuje trzynastka?
Jak wspomniano powyżej, trzynastka przysługuje pracownikom jednostek sfery budżetowej. Zgodnie z art. 1 ust. 2 za takie osoby uznaje się pracowników:
- państwowych jednostek sfery budżetowej, dla których środki na wynagrodzenie są kształtowane na podstawie odrębnej ustawy,
- zatrudnionych w urzędach organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz sądach i trybunałach, wymienionych w art. 139 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych,
- samorządowych jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych prowadzących gospodarkę finansową (na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych pkt. 2),
- biur poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich oraz klubów, kół albo zespołów parlamentarnych.
Ustawa wymienia również pracowników instytucji, którym nie należy się dodatkowe wynagrodzenie. Wśród takich znajdują się między innymi funkcjonariusze Policji czy Służby Więziennej.
Operator wózków widłowych
Zakład Wyrobów Metalowych STRUMET Sp. z o. o.
- Strumień
OPERATOR MASZYN - produkcja śrub
BULTEN POLSKA S.A.
- Bielsko-Biała
Praca dodatkowa- tygodniówki- Rybitwy - zmiany nocno-poranne
TWG Polska Sp. z o.o.
- Kraków
- 28-28 zł / h
Praca na sortowni paczek- tygodniówki- Nowa Huta- zmiany noce
TWG Polska Sp. z o.o.
- Kraków
- 26-28 zł / h
Operator prasy krawędziowej CNC - Szwecja
Baltix.se sp. z o.o.
- Szwecja
Wypłata pod pewnymi warunkami
Choć aby pracownik nabył prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego musi przepracować u danego pracodawcy cały rok kalendarzowy, to ustawa przewiduje od tej zasady wyjątek. Pracownik, który nie ś wiadczył na rzecz swojego pracodawcy pracy przez cały rok, może ubiegać się o pensję w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu. Warunkiem jest jednak to, aby okres świadczenia pracy wynosił co najmniej 6 miesięcy. Do tego czasu wlicza się również urlop wypoczynkowy, z jakiego korzystał pracownik.
Zgodnie z art. 4 przywołanej ustawy wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymywanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. Osoba obliczająca wysokość trzynastki powinna przy tym pod uwagę wziąć inne świadczenia, które wynikają ze stosunku pracy, a które są przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Potrącenia z trzynastki
Z dodatkowego wynagrodzenia, które wypłacane jest pracownikowi może być prowadzona egzekucja komornicza. Wówczas zastosowanie mają przepisy znajdujące się w Kodeksie pracy. Zgodnie zatem z art. 87 § 1 potrącenia można dokonać dopiero po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Pracodawca, który samodzielnie dokonuje potrąceń, powinien też pamiętać o kolejności ich dokonywania. Wyjątkiem są przy tym świadczenia alimentacyjne. Zgodnie z art. 87 § 5 ustawodawca pozwala z dodatkowego wynagrodzenia egzekwować je do pełnej wysokości. W pozostałych przypadkach pensja zatrudnionego będzie pod ochroną możliwe będzie potrącanie kwot tylko do pewnej wysokości.
Do kiedy musi zostać wypłacone dodatkowe wynagrodzenie?
Kwestia terminu wypłaty trzynastej pensji jest regulowana przez ustawę o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym. Zgodnie z jej przepisami, pracodawca powinien wypłacić trzynastkę najpóźniej do końca lutego roku następującego po roku, za który przysługuje dodatkowe wynagrodzenie. Jest to istotne dla pracowników sfery budżetowej, którzy oczekują na te dodatkowe środki. W przypadku, kiedy pracodawca nie dokonałby wypłaty w wyznaczonym terminie, pracownik ma prawo do dochodzenia swoich praw.
Jak obliczyć trzynastą pensję?
Obliczenie wysokości trzynastej pensji nie jest skomplikowane, jednak wymaga uwzględnienia pewnych elementów. Jak wcześniej wspomniano, wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego. Pod uwagę należy wziąć nie tylko podstawową pensję, ale także premie, dodatki czy nagrody, które pracownik otrzymał w ciągu roku. Przy obliczaniu trzynastki warto pamiętać, że istotne jest zarówno to, ile pracownik zarobił, jak i jak długo pracował w danym roku. Jeśli pracował przez cały rok, przysługuje mu pełna trzynastka. Jeśli jednak przez okres krótszy niż 12 miesięcy, ale nie krótszy niż 6 miesięcy, otrzyma proporcjonalną część trzynastki.
Wypłacona trzynasta pensja a przedsiębiorstwa prywatne
Trzynastka w przedsiębiorstwach prywatnych nie jest gwarantowana przez prawo, ale nie oznacza to, że pracownicy sektora prywatnego są całkowicie pozbawieni szans na dodatkowe wynagrodzenie. Wszystko zależy od wewnętrznych regulacji danej firmy, które mogą przewidywać wypłatę trzynastki. W praktyce, wiele firm prywatnych decyduje się na wypłatę dodatkowego wynagrodzenia, jako formy nagrody za ciężką pracę czy motywatora do dalszych działań.
Kiedy wypłata trzynastej pensji nie przysługuje?
Mimo że trzynasta pensja jest bardzo atrakcyjnym elementem wynagrodzenia, niestety nie każdemu przysługuje. Przede wszystkim, pracownik musi przepracować co najmniej 6 miesięcy w roku, by mógł liczyć na dodatkowe wynagrodzenie. Co więcej, jeżeli pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia, trzynastka nie jest mu gwarantowana. W przypadku zakończenia umowy o pracę w trakcie roku, trzynasta pensja przysługuje tylko wtedy, gdy pracownik przepracował co najmniej 6 miesięcy. Warto też pamiętać, że wypłata trzynastki nie jest obowiązkowa w sektorze prywatnym - wszystko zależy od polityki wynagrodzeń danego przedsiębiorstwa.
To może Cię również zainteresować
