Spis treści
Najpopularniejszym wciąż sposobem zatrudniania są umowy o pracę – na czas określony i nieokreślony. Niemniej, pojawienie się umów cywilnoprawnych, a także licznych ulg dla przedsiębiorców z nimi związanych, coraz częściej uważa się nadużywanie zawierania umów zlecenia i umów o dzieło, zamiast tradycyjnych umów o pracę. Choć wiele się mówi o pracy ludzi młodych na umowach cywilnoprawnych, to brakuje szczegółowych statystyk wskazujących na to, ile osób rzeczywiście świadczy pracę na podstawie takich umów. Szacunki są bardzo zróżnicowane, część opracowań do umów cywilnoprawnych wlicza również umowy o pracę na czas określony, gdyż są one mniej stabilne niż umowy o pracę na czas nieokreślony. Ma to swoje konsekwencje chociażby we właśnie omawianym zasiłku macierzyńskim.
Wniosek o urlop macierzyński
Wniosek o urlop macierzyński niezbędny jest do ustalenia jego wymiaru. Rodząc jedno dziecko kobieta zyskuje prawo do 20 tygodni urlopu, przy ciąży bliźniaczej – 31 tygodni, przy trojaczkach 33 tygodnie, czworaczkach – 35 tygodni, a przy pięcioraczkach – 37 tygodni. Złożenie wniosku jest konieczne niezależnie od rodzaju umowy o pracę wówczas, gdy część urlopu macierzyńskiego ma zostać wykorzystana jeszcze przed narodzinami dziecka. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, przed datą porodu można wykorzystać maksymalnie z 6 tygodni. Resztę zaś dopiero po narodzinach potomstwa. Taki wniosek powinien zawierać podstawowe dane, czyli imię i nazwisko, a także datę od które urlop miałby obowiązywać. Niezbędne jest też dołączenie kserokopii zaświadczenia lekarskiego o planowanej dacie porodu. W sytuacji, gdy urlop macierzyński ma rozpocząć się dopiero po urodzeniu dziecka, pracodawcy wystarczy przedłożyć zaświadczenie o porodzie ze szpitala oraz akt urodzenia potomka. Złożenie wniosku o urlop macierzyński nie jest więc konieczne.
Pracujesz na umowę cywilnoprawną? Złóż wniosek o ubezpieczenie chorobowe
Osoby, które świadczą pracę w oparciu o umowę cywilnoprawną, mogą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. To właśnie ono pozwoli im skorzystać z płatnego urlopu macierzyńskiego czy wychowawczego. Trzeba przy tym pamiętać o formalnościach, czyli o złożeniu stosownego wniosku. Najlepiej zrobić to od razu przy zawieraniu umowy z pracodawcą. Dlaczego? Choć prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje zawsze od pierwszego dnia ubezpieczenia, to w praktyce można mieć problem z uzyskaniem zasiłku chorobowego. Aby pracownik mógł skorzystać z takiego, musi upłynąć 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia. Tylko nieliczna grupa może liczyć na to, że będą ubezpieczeni już od dnia złożenia wniosku.
Spawacz konstrukcji stalowych w Rostock /Niemcy
workconcept service GmbH
- Niemcy
Mechanik Utrzymania Ruchu
Eaton Automotive Systems Sp. z o.o.
- Bielsko-Biała
Kierowca CE, 2900-3100 eur na rękę, BDF, wysokie wynagrodzenie, podwójna obsada
ASMO Solutions
- Niemcy
Pracownik produkcyjny
Domczar sp. z o.o.
- Kolno
Mistrz (Wydział Remontów)
FAMUR (GRENEVIA SA)
- Katowice
Wysokość zasiłku macierzyńskiego
Kwestia, która często nurtuje pracownice, to jak jest obliczana kwota zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z prawem, zasiłek macierzyński wynosi 100% podstawy wymiaru świadczenia. To oznacza, że jest to taka sama kwota jak ostatnie wynagrodzenie pracownika przed rozpoczęciem urlopu. W przypadku osób, które pracowały na podstawie umowy cywilnoprawnej, kwota ta jest obliczana na podstawie przychodu z ostatnich 12 miesięcy. Trzeba jednak pamiętać, że podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego nie może przekroczyć 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego
Początek otrzymywania zasiłku macierzyńskiego zależy od wybranego przez pracownicę momentu rozpoczęcia urlopu. Może to być już na 30 dni przed planowanym terminem porodu, a po porodzie urlop trwa 20 tygodni w przypadku jednego dziecka, a w przypadku porodu wieloraczego – 31 tygodni. Po tym okresie pracownica może przejść na urlop rodzicielski.
Skrócony urlop macierzyński
Zgodnie z nowymi przepisami, możliwe jest skrócenie urlopu macierzyńskiego i przejście na tzw. urlop rodzicielski, który może być wykorzystany w dowolnym czasie do ukończenia przez dziecko 6 lat. Takie rozwiązanie daje pracownicom większą elastyczność, a także możliwość podziału urlopu między obydwoje rodziców.
Zmiany w zakresie zasiłku macierzyńskiego
Warto być na bieżąco z nowymi przepisami, ponieważ prawo często się zmienia. W przeszłości były wprowadzane zmiany, które miały na celu zwiększenie ochrony prawnej kobiet w ciąży, a także poprawienie warunków dla matek po porodzie. Jeśli jesteś pracownicą, którą interesuje zasiłek macierzyński po zmianach, zawsze powinnaś skonsultować się z doradcą prawnym lub sprawdzić najnowsze informacje na stronie ZUS.
Co daje ubezpieczenie?
Zasiłek macierzyński przysługuje każdej kobiecie, która jest ubezpieczona i która w okresie trwania ubezpieczenia chorobowego urodziła lub przyjęła na wychowanie dziecko. Pracownice, które świadczą pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej i w przyszłości chcą skorzystać z zasiłku macierzyńskiego, muszą zadbać o to, aby zostać do takiego zgłoszone. Jest to możliwe tylko wówczas, gdy podlegają ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Trzeba przy tym pamiętać, że osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia – jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych czy studentami do ukończenia 26 lat – nie podlegają ubezpieczeniom społecznym. Inaczej mówiąc, nie mogą one liczyć na to, że po urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie dziecka otrzymają zasiłek z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Praktyka ZUS
Z punktu widzenia kobiety, która chce w przyszłości korzystać z urlopu macierzyńskiego czy wychowawczego, istotna jest też praktyka Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Mowa tu o tym, że urzędnicy bacznie przyglądają się takim sytuacjom, w których doszło do zatrudnienia kobiety w zaawansowanej ciąży. W takim przypadku nierzadko zdarza się, że inspektorzy stwierdzają, że umowa została zawarta wyłącznie dla pozoru. Warto przy tym jednak wiedzieć, że nie każdą umowę ZUS może zakwestionować. W tej sprawie wypowiadał się niejednokrotnie Sąd Najwyższy. W wyrokach wskazywał on przy tym, że zawarcie umowy w okresie ciąży nie może być traktowane jako naganne nawet w takiej sytuacji, gdy głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego. Dzieje się tak dlatego, że należy pod uwagę wziąć zwrot dla pozoru – mowa o takiej sytuacji, w której faktycznie pracownica nie podjęła pracy.
Zasiłek Nawet po rozwiązaniu umowy
Z punktu widzenia osób, które świadczą pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne ważne jest, że zasiłek macierzyński przysługuje im za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy. W praktyce mowa o tym, że kobieta liczyć może na ochronę na identycznych zasadach, jak kobiety zatrudnione w oparciu umowy o pracę – czyli nawet wtedy, jeżeli przed upływem urlopu macierzyńskiego umowa uległaby rozwiązaniu. Wówczas może ona z niego w dalszym ciągu korzystać. Dzieje się tak dlatego, że w takiej sytuacji płatnikiem świadczeń jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Warto wiedzieć, że wypłata zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego jest możliwa w następujących okolicznościach:
- w sytuacji, gdy tytuł do ubezpieczeń społecznych wygasł w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego;
- wtedy, gdy umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy przedłużona została do chwili porodu,
- w takiej sytuacji, gdy zatrudnienie ustało w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy, w której kobieta była zatrudniona;
- jeśli dziecko urodzone zostanie już po ustaniu ubezpieczenia chorobowego (zatrudnienia), jednak zatrudnienie ustało w okresie ciąży z naruszeniem przepisów prawa przez pracodawcę;
- kiedy dziecko zostanie urodzone lub przyjęte na wychowanie w trakcie trwania urlopu wychowawczego.
Zmiany w zakresie zasiłku macierzyńskiego
Warto być na bieżąco z nowymi przepisami, ponieważ prawo często się zmienia. W przeszłości były wprowadzane zmiany, które miały na celu zwiększenie ochrony prawnej kobiet w ciąży, a także poprawienie warunków dla matek po porodzie. Jeśli jesteś pracownicą, którą interesuje zasiłek macierzyński po zmianach, zawsze powinnaś skonsultować się z doradcą prawnym lub sprawdzić najnowsze informacje na stronie ZUS.
