Spis treści
Badania profilaktyczne stanowią kluczowy element dbania o zdrowie i bezpieczeństwa pracowników. Jako pracodawca, masz obowiązek zapewnienia swoim podwładnym odpowiednich warunków pracy, które minimalizują ryzyko wystąpienia chorób zawodowych. Regularne badania pozwalają wykryć ewentualne problemy zdrowotne u pracowników i podjąć odpowiednie działania zapobiegawcze.
Badania profilaktyczne — co mówi Kodeks pracy?
Zgodnie z art. 15 kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany zapewnić swoim podwładnym bezpieczne i higieniczne warunki pracy poprzez dopełnienie szeregu formalności, w tym zlecenie pracownikom wykonania badań wstępnych czy profilaktycznych, co wymaga prawidłowego przechowywania zaświadczeń wystawionych przez lekarza, ale również skierowań na te badania.
Medycyna pracy
Badania profilaktyczne dla pracowników są przeprowadzane przez lekarzy medycyny pracy. To specjaliści, którzy zajmują się oceną zdolności pracowników do wykonywania określonych zawodów i diagnozowaniem zagrożeń związanych z pracą. Lekarz medycyny pracy bada stan zdrowia pracowników, analizuje wpływ warunków pracy na ich zdrowie oraz daje zalecenia dotyczące profilaktyki i ochrony zdrowia w miejscu pracy.
Badania medycyny pracy obejmują zarówno badania wstępne, okresowe, jak i kontrolne. Badania wstępne są przeprowadzane przed zatrudnieniem pracownika, by upewnić się, że jego stan zdrowia jest odpowiedni do wykonywania danej pracy. Okresowe badania są wykonywane cyklicznie, zwykle raz w roku, aby monitorować stan zdrowia pracowników i umożliwić wczesne wykrycie ewentualnych problemów zdrowotnych. Natomiast badania kontrolne są przeprowadzane po zakończeniu leczenia lub po dłuższej nieobecności pracownika z powodu choroby.
Właściwe przechowywanie dokumentów
Tryb przechowywania zaświadczeń lekarskich, które wydawane są przez lekarzy medycyny pracy, określony został w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika. Zgodnie z tym aktem, pracodawca jest zobowiązany do założenia dla każdego pracownika akt osobowych. Te składają się z pięciu części, w których należy przechowywać określone dokumenty. Mowa o:
- części A — składa się tam dokumenty, które ówczesny kandydat przedstawił w związku z ubieganiem się o zatrudnienie (między innymi zaświadczenie lekarskie, które otrzymał on po badaniach wstępnych),
- części B — znaleźć powinny się tam dokumenty, które dotyczą bezpośrednio nawiązania stosunku pracy i przebiegu zatrudnienia pracownika (między innymi skierowania na badania lekarskie i orzeczenia lekarskie dotyczące wstępnych badań lekarskich, okresowych i kontrolnych badań lekarskich),
- części C — pracodawca powinien tam złożyć wszelkie dokumenty, które związane są z faktem ustania zatrudnienia.
- części D – tutaj znajdziemy odpis zawiadomienia o ukaraniu oraz inne dokumenty związane z ponoszeniem przez pracownika odpowiedzialności porządkowej lub odpowiedzialności określonej w odrębnych przepisach, które przewidują zatarcie kary po upływie określonego czasu,
- części E — pracodawca przechowuje tutaj dokumenty związane z kontrolą trzeźwości pracownika lub kontrolą na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu.
Dopełnienie obowiązków związanych z zatrudnieniem pracownika
Poszukujemy osób do pracy przy uprawie szparagów i porów
GRUPA CONTRAIN
- Holandia
- 8 000-11 000 zł / mc
Korrosionsschützer - Pracownik Antykorozyjny – wymagana komunikatywna znajomość języka niemieckiego
Balticpersonal GmbH
- Niemcy
Sadzenie i pielęgnacja roślin doniczkowych, przygotowywanie kwiatów do wysyłki praca w Holandii
GRUPA CONTRAIN
- Holandia
- 8 000-11 000 zł / mc
Kierowca kat. C lub T - przewożenie części ciężarówek - 18,34€
Covebo Work Office
- Holandia
Specjalista ds. Windykacji Sądowej - Gliwice
ZoltOs.pl Agencja Pracy Tymczasowej i Pośrednictwa Pracy
- Gliwice
Z punktu widzenia każdego pracodawcy dopełnienie formalności związanych z zatrudnieniem zdrowego pracownika, który może wykonywać powierzone mu obowiązki, jest niezwykle ważne, a właściwe przechowywanie dokumentów jest istotne przede wszystkim dla przeprowadzenia ewentualnego dochodzenia dowodowego. W sytuacji, gdy podmiot zatrudniający dba o to, aby w aktach pracowniczych znalazły się nie tylko zaświadczenia lekarskie, ale również kopie skierowań na badania, może być pewien, że nie grozi mu odpowiedzialność w przypadku kontroli. Gdy więc wynik przeprowadzonych badań jest pozytywny, zaświadczenie uzyskane przez pracownika od lekarza pracy jest dowodem na to, że pracodawca przyjął do pracy osobę zdrową i może ona wykonywać swoje obowiązki na powierzonym jej stanowisku.
Jeżeli wynik przeprowadzonych badań jest negatywny, zaś lekarz stwierdził, że pracownik nie może wykonywać pracy na określonym stanowisku, pracodawca powinien ustosunkować się do wydanego orzeczenia. W takiej sytuacji możliwe jest przeniesienie podwładnego na inne stanowisko lub — w sytuacji braku takiej możliwości — nawet rozwiązanie z nim stosunku pracy. Fakt, że w teczce pracowniczej znajdować będą się stosowne dokumenty, jest ważny, przede wszystkim w sytuacji, gdy pracownik zdecyduje się choćby na pozwanie swojego przełożonego.
Zgodnie z art. 15 Kodeksu pracy: „Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy”. Aby spełnić swój obowiązek, podmioty zatrudniające są zobowiązane m.in. kierowania swoich podwładnych na badania. Przeprowadzenie pierwszych badań (wstępnych) wiąże się z faktem zatrudnienia pracownika w zakładzie pracy. Zgodnie bowiem z przepisami, pracodawca nie może dopuścić do stanowiska pracy osoby, która nie posiada aktualnych badań lekarskich potwierdzających, że może ona wykonywać określoną pracę.
Poza badaniami wstępnymi pracodawca ma obowiązek kierować swoich podwładnych również na badania okresowe i kontrolne. Przeprowadzenie tych ostatnich jest niezbędne wówczas, gdy pracownik był niezdolny do wykonywania pracy przez okres dłuższy niż 30 dni.
Badania profilaktyczne
Pracodawca może, np. na prośbę swojego pracownika, wydawać skierowanie na badania profilaktyczne częściej niż wynika to z przepisów prawa pracy i innych ustaw. Jest to możliwe dlatego, że pracodawca powinien dbać o bezpieczeństwo swoich podwładnych. Częstotliwość wykonywania badań profilaktycznych została określona we właściwych rozporządzeniach Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej. Warto przy tym wskazać, że ustawodawca wskazał terminy przeprowadzania badań profilaktycznych, choć ostateczna decyzja w tym względzie należy do lekarza. Jeżeli specjalista stwierdzi, że konieczne jest częstsze wykonywanie badań profilaktycznych, niż wskazano we wskazówkach metodycznych, pracodawca powinien dostosować się do tych zaleceń.
Rodzaje badań profilaktycznych
Istnieje wiele rodzajów badań profilaktycznych, które mogą być przeprowadzane w ramach medycyny pracy. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy i potencjalnych zagrożeń związanych z danym stanowiskiem lekarz medycyny pracy może zdecydować się na różne badania i testy diagnostyczne.
Do najczęściej wykonywanych badań profilaktycznych należą:
- badania krwi — pozwalają na ocenę stanu zdrowia pracownika, wykrycie ewentualnych infekcji czy chorób przewlekłych.
- badania wzroku — oceniają ostrość widzenia i stan zdrowia oczu pracownika.
- badania słuchu — pozwalają na wykrycie ewentualnych uszkodzeń słuchu związanych z warunkami pracy.
- badania układu oddechowego — oceniają funkcjonowanie płuc i wykrywają ewentualne schorzenia związane z wdychaniem substancji szkodliwych.
- badania układu kostno-mięśniowego — pozwalają na ocenę sprawności ruchowej pracownika i wykrycie ewentualnych schorzeń układu ruchu.
Oprócz tych podstawowych badań lekarz medycyny pracy może zdecydować się na dodatkowe badania i testy w zależności od indywidualnych potrzeb i ryzyka związanego z pracą pracownika.
Gdy zachodzi podejrzenie choroby zawodowej
Przeprowadzanie częstszych badań profilaktycznych może być uzasadnione podejrzeniem u pracownika rozwoju choroby zawodowej. Wówczas pracodawca ma obowiązek wystawić skierowanie, by lekarz rozwiał wątpliwości. W takiej sytuacji zastosowanie mają przede wszystkim przepisy zamieszczone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych.
Jak jeszcze zapobiegać chorobom zawodowym?
Zapobieganie chorobom zawodowym jest obowiązkiem pracodawcy. Poza regularnym kierowaniem swoich podwładnych na badania lekarskie pracodawca powinien również pamiętać o wytycznych zawartych w art. 227 Kodeksu pracy. Zgodnie z nimi ma on obowiązek:
- utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników,
- przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.
Takie działania powinny pomóc w uchronieniu pracowników przed chorobami zawodowymi.
| Rodzaj badania | Częstotliwość | Koszty | Znaczenie |
|---|---|---|---|
| Badania wstępne | Przed zatrudnieniem | Na koszt pracodawcy | Potwierdzenie zdolności do pracy |
| Badania okresowe | Co jakiś czas (np. rocznie) | Na koszt pracodawcy | Monitorowanie stanu zdrowia |
| Badania kontrolne | W przypadku dłuższej niezdolności do pracy | Na koszt pracodawcy | Weryfikacja możliwości powrotu do pracy |
Podsumowanie
Pracodawca nie zawsze powinien kierować się wyłącznie terminami badań profilaktycznych, okresowych czy kontrolnych ustalonymi przez ustawodawcę. Jeżeli zachodzi konieczność częstszego wystawiania skierowań na badania podwładnym, podmiot zatrudniający powinien mieć na uwadze przede wszystkim przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
To może Cię również zainteresować
