Spis treści
Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Oznacza to, że każdemu zatrudnionemu za wykonane zadania należy się wynagrodzenie. Jego wysokość powinna zostać ustalona jeszcze przed zawarciem umowy o pracę. W niektórych sytuacjach pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi pisemnej informacji również odnośnie wynagrodzenia za pracę i to w terminie 7 dni od momentu zawarcia stosunku pracy.
Co w Kodeksie pracy?
O ochronie wynagrodzenia za pracę można mówić zarówno w sensie largo, jak i sensie stricto. W pierwszym, czyli szerokim znaczeniu, mowa o ogóle środków prawnych, które są gwarantem tego, że pracownik otrzyma godziwą zapłatę za wykonaną pracę. Środki te to zarówno środki materialnoprawne, jak proceduralne. Nieco inaczej jest wówczas, gdy mowa o ochronie wynagrodzenia w wąskim rozumieniu. Tu przede wszystkim liczy się to, co znaleźć można w Kodeksie pracy, czyli takie przepisy, jak:
- zakaz zrzeczenia się wynagrodzenia i ewentualnego przeniesienia go na inną osobę (art. 84),
- konieczność określenia miejsca, terminu i formy wypłaty wynagrodzenia (art. 85 i 86),
- ograniczenia w dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia (art. 87-91).
Tak szeroka ochrona wynagrodzenia jest zrozumiała. Co więcej, ustawodawca ustanowił również sankcje dla pracodawców, którzy nagminnie łamią prawo.
Zakaz zrzeczenia się wynagrodzenia za pracę
Junior Product Marketing Manager
SMART-HR
- Tychy
Przedstawiciel handlowy ds. gastronomii
Farutex Sp. z o.o.
- Zielona Góra
Operator wózka widłowego typu Reach truck
Timing Sp. z o.o.
- Wrocław
PRACA DODATKOWA**TYGODNIÓWKI**27/h**Bielsko-Biała
TWG Polska Sp. z o.o.
- Jaworze
- 27-27 zł / h
Mechanik maszyn rolniczych
GoSkov Aps
- Dania
Żaden pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia lub też przenieść swojego prawa na inną osobę. Oznacza to, że nawet pisemne złożenie oświadczenia o tej treści będzie nieważne. Podstawę nieważności stanowi przy tym art. 58 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy. Pracodawca nie powinien przyjąć takiego oświadczenia lub po prostu zignorować je.
Kiedy i jak otrzymasz wynagrodzenie?
Zgodnie z Kodeksem pracy, wynagrodzenie za pracę powinno być wypłacane przynajmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Jeżeli pracodawca przyjmie, że pensję będzie wypłacał raz w miesiącu z dołu, to niezbędne jest jej wręczenie osobom zatrudnionym nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Dodatkowo trzeba pamiętać, że ustawodawca nakłada na pracodawcę obowiązek wypłacenia wynagrodzenia w miejscu, terminie i czasie, które określone zostały w regulaminie pracy lub w innych przepisach.
Potrącenia? Tak, ale nie w dowolnej kwocie
Istotną kwestią jest również dokonywanie przez pracodawcę ewentualnych potrąceń z wynagrodzenia należnego pracownikowi. Warto pamiętać, że z pensji po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych potrąceniu podlegają tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 Kodeksu pracy.
Szczególnym uprawnieniem, które przysługuje pracownikowi jest przy tym wgląd do dokumentów, które stanowią podstawę obliczania jego wynagrodzenia za pracę. Taką możliwość każdemu zatrudnionemu zapewnia treść art. 94 pkt 9a Kodeksu pracy. Co więcej, informacje o wynagrodzeniu za pracę mogą być też uznane za dobra osobiste pracownika i chronione. Oznacza to, że udostępnianie takich dokumentów osobom trzecim bez zgody pracownika nie powinno mieć miejsca.
Pieniądze, które zarabia pracownik tytułem wykonywania pracy powinny być wypłacane mu co najmniej raz w miesiącu. Ustawodawca dopuszcza przy tym możliwość wypłacenia przez pracodawcę pensji w kolejnym miesiącu tu granicznym dniem jest jego 10 dzień. Warto zauważyć, że tak szeroka ochrona wynagrodzenia przez ustawodawcę jest uzasadniona. Trzeba wskazać, że wynagrodzenie za pracę ma m.in. funkcję alimentarną. Oznacza to, że pensja jest najczęściej głównym (a czasem nawet jedynym) źródłem utrzymania nie tylko pracownika, ale całej jego rodziny. Z tego względu tak ważne jest, aby każdy pracodawca orientował się, w jaki sposób może prawidłowo chronić wynagrodzenie swojego podwładnego.
Prawna ochrona wynagrodzenia została szczegółowo uregulowana w Kodeksie pracy. Zgodnie z przepisami, które się tam znajdują pracodawca musi pamiętać o:
- określeniu zasad wypłaty świadczenia należnego pracownikowi,
- ograniczeniach, jakie ustawodawca ustanowił w zakresie dysponowania wynagrodzeniem przez pracownika,
- ograniczeniu możliwości dokonywania potrąceń z pensji.
Warto zauważyć, że w Kodeksie pracy ustawodawca nie posługuje się pojęciami "wynagrodzenie brutto" i "wynagrodzenie netto". Pracodawca, przed dokonaniem wypłaty pieniędzy wypracowanych przez zatrudnionego, ma jednak obowiązek potrącić mu z pensji zarówno składki na ubezpieczenia (odprowadzane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych), jak i podatek dochodowy (odprowadzany do właściwego urzędu skarbowego).
Gdzie i kiedy wypłata?
Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest dokładne określenie tego, gdzie i kiedy pracownik może odebrać swoje wynagrodzenie. Osoba zatrudniona na piśmie powinna otrzymać stosowną informację w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę. Zgodnie z art. 29 § 3 Kodeksu pracy pismo przygotowane przez przedsiębiorcę powinno zawierać informacje o:
- obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,
- częstotliwości wypłaty wynagrodzenia za pracę,
- wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego,
- obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
- układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty, a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy - dodatkowo o porze nocnej, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
Wynagrodzenie za pracę zasadniczo pracodawca powinien wypłacić do rąk własnych pracownika, choć nic nie stoi na przeszkodzie, aby podmiot zatrudniający przelał pieniądze na rachunek bankowy wskazany przez zatrudnionego.
Pracownik zawsze otrzyma wynagrodzenie
Warto wskazać, że ochrona wynagrodzenia zastosowana przez ustawodawcę odnosi się również do dysponowania przez pracownika pensją, która mu się należy. Przede wszystkim nie może on zrzec się swojego prawa do wypracowanego wynagrodzenia - pracodawca jest zawsze zobowiązany mu takie wypłacić. Zakaz ten rozciąga się przy tym na wszelkie wymagane roszczenia płacowe.
Co pracodawca może potrącić z wynagrodzenia pracownika
Jako pracodawca, musisz zrozumieć, że istnieją określone granice dotyczące tego, co możesz potrącić z wynagrodzenia swojego pracownika. To nie jest proces dowolny - istnieje szereg regulacji prawnych, które określają, co może zostać potrącone i jak duże mogą być te potrącenia. Przykładowo, można potrącić należności z tytułu kary umownej lub odszkodowania, ale wartość tych potrąceń jest ściśle regulowana. W przypadku kar umownych potrącenia nie mogą przekroczyć 1/10 miesięcznego wynagrodzenia pracownika.
Limity potrąceń z wynagrodzenia
| Typ potrącenia | Limit potrącenia |
|---|---|
| Potrącenia za kary umowne | Nie mogą przekroczyć 1/10 wynagrodzenia |
| Potrącenia za alimenty | Nie mogą przekroczyć 3/5 wynagrodzenia |
W kontekście limitów potrąceń, ważne jest, aby pamiętać, że różne rodzaje potrąceń mają różne ograniczenia. W przypadku potrąceń z tytułu alimentów, suma tych potrąceń nie może przekroczyć 3/5 wynagrodzenia pracownika. Pracodawcy muszą zwracać uwagę na te limity, ponieważ niewłaściwe potrącenia mogą prowadzić do konsekwencji prawnych. Najlepszym sposobem na uniknięcie takich problemów jest zrozumienie i przestrzeganie przepisów dotyczących wynagrodzeń i potrąceń w miejscu pracy.
To może Cię również zainteresować
