W Kodeksie pracy każdy pracodawca znajdzie dokładne informacje na temat potrąceń, których musi dokonać. I tak, zgodnie z art. 87§1, w pierwszej kolejności należy odliczyć składki na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. W drugiej kolejności mogą być potrącane następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art. 108.
Warto przy tym podkreślić, że wszelkich potrąceń należy dokonywać dokładnie w takiej kolejności, jak wskazano powyżej. Wymieniony kanon odliczeń jest zamknięty, co oznacza, że pracodawca kwoty bez zgody pracownika może uszczuplić wynagrodzenie tylko o te należności.
Na podstawie czego?
Z oczywistych względów pracodawca, potrącając z wynagrodzenia określone kwoty, musi mieć ku temu podstawę. Przyjmuje się, że zarówno świadczenia alimentacyjne, jak i należności inne niż alimenty, odliczane są zgodnie ze stosownymi dokumentami. Możliwości jest kilka.
Wierzyciel alimentacyjny może skorzystać z tak zwanej uproszczonej egzekucji i tytuł egzekucyjny wraz z odpowiednim wnioskiem bezpośrednio skierować do pracodawcy. Wówczas, gdy nie zachodzą przesłanki z art. 88 Kodeksu pracy, pracodawca ma możliwość przekazywania odliczonych kwot bezpośrednio na wskazane przez wierzyciela konto. Inną możliwością jest działanie na postawie pisma o zajęciu wynagrodzenia, które to wystosowane zostało przez kancelarię komorniczą lub właściwy organ egzekucyjny.
Ile potrącić?
Ustawodawca chroni wynagrodzenie za pracę, w związku z czym w Kodeksie pracy znaleźć można dokładne wytyczne o wysokości maksymalnego potrącenia. I tak, wolna od potrąceń jest kwota:
- minimalnego wygrodzenia za pracę, przysługującemu pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (od 1 stycznia 2013 roku jest to kwota w wysokości 1600zł brutto), przy czym tylko wówczas, gdy chodzi o potrącenia inne niż na świadczenia alimentacyjne,
- 75% wynagrodzenia określonego powyżej przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90% wynagrodzenia określonego powyżej przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 Kodeksu pracy.
Z powyższego wynika zatem, że w przypadku egzekwowania świadczeń alimentacyjnych, ustawodawca nie przewidział kwoty wolnej od zajęcia. Wobec tego, zatrudniający ma zawsze obowiązek potrącić określoną sumę, niemniej jednak w art. 87§3 wskazane zostały granice tych potrąceń:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych ? do wysokości 3/5 wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych ? do wysokości 1/2 wynagrodzenia.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, to pracodawca powinien dokonywać potrąceń proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne lub też wszelkie należności, które przysługują pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej ? zgodnie z art. 87§5 ? na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych podlegają egzekucji do pełnej wysokości.
Pracownik wyraża zgodę
Wszystkich ? wskazanych powyżej potrąceń ? zatrudniający ma prawo dokonywać bez zgody pracownika. W szczególnych przypadkach możliwe jest dokonywanie uszczupleń wynagrodzenia za pisemną zgodą zatrudnionego (zgodnie z art. 91§1 Kodeksu pracy). Sytuacja taka ? dla przykładu ? może mieć miejsce wówczas, gdy do zakładu pracy zostaje dostarczone zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia, niemniej jednak z prawnego punktu widzenia, pracodawca odmówiłby z uwagi na fakt, iż pracownik zarabia kwotę, która jest wolna od egzekucji. W takim przypadku zatrudniony ma prawo zażądać od swojego pracodawcy, aby przekazywał on określoną sumę do komornika. Wystarczy, że przekaże on właściwe pismo do rąk zatrudniającego lub złoży je w księgowości firmy, w której pracuje. Na tej podstawie zatrudniający ma obowiązek przekazywać odliczone kwoty.
Bezpodstawne potrącenia?
Na pracodawcy spoczywa obowiązek dokładnego obliczania kwoty, jaka przysługuje pracownikowi tytułem wynagrodzenia za pracę i wypłacania jej w terminach wcześniej ustalonych. Ponadto, w przypadku, gdy dokonuje on potrąceń bezpodstawnych, grozi mu odpowiedzialność materialna. Stosownie do brzmienia art. 282§1 pkt 1 Kodeksu pracy, może on zostać ukarany grzywną w wysokości nie niższej niż 1000zł i nie wyższej niż 30 000 zł.
W przypadku, gdy pracodawca samodzielnie nie rozlicza wynagrodzeń swoich pracowników (zatrudnia do tego zewnętrzną firmę), odpowiedzialność, o której mowa powyżej, ciąży na osobie, która działa w jego imieniu.
To może Cię również zainteresować
