Regulaminowe źródła prawa pracy w firmie

Pracownicy, którzy chcą znać swoje prawa i obowiązki powinni zapoznać się z przepisami Kodeksu pracy. Ale nie tylko przepisy tam zawarte ich obowiązują. Warto też pamiętać o regulaminowych źródłach prawa pracy, które mogą funkcjonować w firmie.

Część pracodawców ma obowiązek tworzyć regulaminy. Warto jednak wiedzieć, że również są źródłem prawa pracy. Jednocześnie wśród nich należy wymienić:

• regulamin pracy,
• regulamin wynagradzania,
• regulamin premiowania i nagradzania,
• regulamin zakładowej działalności socjalnej.

W zależności od tego, jaki regulamin obowiązuje w danym zakładzie pracy, pracownicy są zobowiązani zapoznać się z jego zapisami.

Treść regulaminu pracy

Najczęściej pojawiającym się w zakładach pracy regulaminem jest regulamin pracy. To w nim znaleźć można informacje na temat organizacji i porządku w procesie pracy. Z tym faktem wiążą się też prawa i obowiązki zarówno pracowników, jak i pracodawcy. Każdy regulamin pracy składa się przy tym z dwóch części. Mowa tu odpowiednio o części:

• normatywnej ? dotyczy ona w szczególności organizacji pracy, systemów i rozkładu czasu pracy, definiuje porę nocną, zawiera informacje o wykazie prac, które są niedozwolone kobietom czy młodocianym i określa termin, miejsce, czas oraz częstotliwość wypłacania wynagrodzenia,
• informacyjnej ? tu najczęściej pojawiają się szczegółowe informacje o karach porządkowych.

Regulamin pracy ustalany jest przy tym przez każdego pracodawcę, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników i jednocześnie nie jest objęty układem zbiorowym pracy. Jeżeli w zakładzie pracy działa przy tym zakładowa organizacja związkowa, to ustalając regulamin pracodawca powinien pamiętać o konieczności uzgodnienia z nią poszczególnych punktów, które znajdą się w nim.
Dokładne wytyczne związane z tym, jak powinny przebiegać prace nad treścią regulaminu pracy znaleźć można w Kodeksie pracy. Zgodnie z art. 1042 Kodeksu pracy, w pierwszej kolejności niezbędne jest ustalenie z zakładową organizacją związkową terminu zakończenia tych uzgodnień. Wówczas też, w razie nieuzgodnienia treści regulaminu w ustalonym terminie, pracodawca sam powinien taki ustalić.

Regulamin wynagradzania

Poza regulaminem pracy w większości zakładów pracy obowiązuje również regulamin wynagradzania. W nim ustala się warunki wynagradzania pracowników i jednocześnie przyznawania innych świadczeń, które związane są z faktem wykonywania przez zatrudnionych służbowych poleceń. Z punktu widzenia pracowników to również cenne źródło informacji choćby o premiach czy dodatkowych nagrodach. Dlaczego? Gdyż to właśnie regulamin wynagradzania może określać zasady przyznawania dodatkowych składników płacowych.
Podobnie, jak w przypadku regulaminu pracy, regulamin wynagradzania ma obowiązek ustalić pracodawca, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników i nie jest objęty układem zbiorowym. Jeżeli w firmie działa organizacja związkowa, to powinien on sformułować zapisy regulaminu w porozumieniu z nią.

Regulaminy a organizacje związkowe

O ile w zakładzie pracy działa tylko jedna organizacja związkowa, to pracodawca ? który jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy lub wynagradzania ? powinien uzgodnić z nią poszczególne ich punkty. Problem pojawia się wówczas, gdy w firmie działa takich organizacji kilka. Trzeba wiedzieć, że ten problem został rozwiązany przez ustawodawcę. Otóż, w takiej sytuacji wszystkie działające organizacje powinny przedstawić pracodawcy wspólnie uzgodnione stanowisko w sprawie projektu regulaminu i to nie później niż w ciągu 30 dni od przedstawienia go im. W przeciwnym razie, zgodnie z powyżej wskazanym przepisem Kodeksu pracy, podmiot zatrudniający może samodzielnie ustalić treść regulaminów.