Spis treści
Przepisy kontrolujące zawieranie umów o pracę
Zawieranie umowy o pracę wiąże się z koniecznością przestrzegania przepisów, które ustanowił ustawodawca. W odniesieniu do wysokości wynagrodzenia należy zauważyć, że nie może być ono niższe niż płaca minimalna (dla pracownika pełnoetatowego). Oznacza to, że ustawodawca wskazał wyłącznie minimum i nie określił maksymalnego wynagrodzenia, jakie może zostać przyznane pracownikowi za świadczoną pracę, choć wyjątkiem jest tu sfera publiczna. W odniesieniu jednak do prywatnych przedsiębiorców takich wytycznych brak. Niestety, może zdarzyć się, że zbyt wysoka pensja uruchomi urzędniczą machinę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponuje pełną paletą narzędzi, za pomocą których może kontrolować podpisane umowy. Dlaczego?
Wysokość wynagrodzenia, a koszty dla pracodawcy
Nie każdy pracownik zdaje sobie sprawę z faktu, że wysokość wynagrodzenia, które ustalił z pracodawcą ma wpływ na wiele obciążeń. Poza kwestiami podatkowymi mowa to również o składkach. Dzieje się tak dlatego, że od osiąganych przez osobę zatrudnioną przychodów niezbędne jest opłacenie w odpowiedniej wysokości składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Od tych zaś zależy wysokość świadczeń, jakie pracownik może otrzymać. Na taki stan rzeczy zwrócił uwagę również Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do uchwały z dnia 27 kwietnia 2005 roku (II UZP 2/05). Z tego też względu urzędnicy zatrudnieni w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych często i chętnie przyglądają się zawieranym umowom o pracę.
Jak i co sprawdza ZUS?
Fakt, że pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych posiadają narzędzia do kontrolowania zawieranych umów wynika z ewentualnej możliwości, że osoba zainteresowana może chcieć uzyskać prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, do których nie ma tytułu i to właśnie za pomocą płatnika składek. Co więcej, ZUS ma prawo sprawdzać i ewentualnie kwestionować wysokość wynagrodzeń Takie stanowisko zaprezentował Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 9 lipca 2013 roku (III AUa 14117/12). na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 86 ust. 2 tej ustawy, pracownicy zakładu mogą przeprowadzać kontrole, które obejmować mogą w szczególności:
- zgłaszanie pracowników do ubezpieczeń społecznych,
- prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest ZUS,
- ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu,
- prawidłowość i terminowość opracowywania wniosku o świadczenia emerytalne i rentowe,
- wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń społecznych,
- dokonywanie oględzin składników majątku płatników składek zalegających z opłatą należności z tytułu składek.
Tak szerokie uprawnienia dla pracowników ZUS oznaczają, że w praktyce mają oni możliwość badania zarówno tytułu zawarcia umowy o pracę, jak i jej poszczególnych punktów.
ZUS kwestionuje i... co dalej?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ZUS może kwestionować wysokość wynagrodzenia, które jest podstawą wymiaru składek wówczas, gdy okoliczności sprawy wskazują, że ustalone zostało ono w celu obejścia prawa. W takiej sytuacji urzędnicy są zobowiązani wykazać, że wynagrodzenie jest nieadekwatne do zajmowanego przez pracownika stanowiska i jednocześnie określić wysokość podstawy wymiaru zarówno składek na ubezpieczenie społeczne, jak i zasiłków. Takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 sierpnia 2005 roku (II UK 16/05).
Każdy podmiot zatrudniający i pracownik mogą nie zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W takim przypadku mogą oni wnieść sprzeciw i jednocześnie starać się o to, aby Zakład zmienił opinię. Jeżeli sprawy nie uda się rozstrzygnąć w taki sposób, niezbędne będzie dochodzenie swoich praw w sądzie.
Kontrole ZUS
Firmy, które oferują najwyższe wynagrodzenia, są często na celowniku ZUS. Organ ten skrupulatnie sprawdza, czy wysokość otrzymywanych przez pracowników zarobków jest adekwatna do wykonywanych przez nich obowiązków. Kontrole te mają na celu zapewnienie, że poziom wynagrodzeń jest zgodny z obowiązującymi przepisami. Pracownicy, którzy mają wysokie zarobki, powinni być świadomi, że mogą znaleźć się pod większą kontrolą, a to może wiązać się z koniecznością udowodnienia, że ich zarobki są adekwatne do charakteru i zakresu wykonywanej przez nich pracy.
| Zawieranie umowy o pracę | Wysokość wynagrodzenia i ZUS |
|---|---|
| Zawieranie umowy o pracę wiąże się z przestrzeganiem przepisów ustawowych. | Wysokość wynagrodzenia ma wpływ na obciążenia, składki i świadczenia pracownika. |
| ZUS ma narzędzia do kontroli umów o pracę w celu zapobieżenia nadużyciom. | Pracodawcy i pracownicy mogą nie zgadzać się z opinią ZUS i wnieść sprzeciw. |
| Wysokie zarobki mogą przyciągnąć uwagę ZUS i wymagać dodatkowego udowodnienia adekwatności. | Pracownicy powinni być świadomi swoich praw i obowiązków w przypadku wysokich zarobków. |
Podsumowanie
Pomimo oczywistych zalet związanych z posiadaniem pracy z wysokim wynagrodzeniem, istotne jest, aby być świadomym również potencjalnych problemów. Pracownicy muszą pamiętać, że większe zarobki mogą wiązać się z większym zainteresowaniem ze strony organów kontrolnych, takich jak ZUS. Równocześnie, pracownicy powinni być świadomi swoich praw i obowiązków, jak również konsekwencji, które mogą wyniknąć z przyjęcia pracy z wysokim wynagrodzeniem. Takie podejście pozwoli na uniknięcie nieprzyjemnych niespodzianek i zapewni spokój zarówno na etapie podpisywania umowy o pracę, jak i w trakcie jej trwania.
To może Cię również zainteresować
