Określenie ?mobbing? pochodzi z języka angielskiego, dokładniej od słowa ?mob?, które można tłumaczyć jako tłum, nachodzić czy atakować. W nowym znaczeniu, czyli odnośnie do panujących w zakładzie pracy relacji, słowo zaczęło być stosowane dopiero z początkiem lat osiemdziesiątych XX wieku przez szwedzkiego lekarza i psychologa Heinza Leymanna. Jako uczony i praktykujący psycholog zajmował się on problemem przemocy psychicznej w zakładach pracy. Przede wszystkim opisywał on zachowania tak zwanych trudnych pracowników i w swoich obserwacjach doszedł do wniosku, że nie zachowywali się oni tak wcześniej, zaś zmiana, która nastąpiła w nich nie była uwarunkowana wyłącznie ich charakterem, ale również panującymi w zakładzie pracy warunkami i kulturą pracy. Termin ?mobbing? zaczął być zatem stosowany na określenie terroru psychicznego, który stosowany był w firmach w stosunku do niektórych pracowników.
Mobbing ? terror psychiczny
Według Leymanna mobbing to system psychospołecznych relacji, które panują w miejscu pracy i które to charakteryzują się nękaniem określonych osób przez współpracowników czy też przełożonych. On sam wywodził mobbing z powstania konfliktu, który w porę nie został rozwiązany i narastał. Dodatkowo badacz twierdził, że jego postać z czasem rosła aż do terroru psychicznego. Co więcej, uważał on, że podejmowane negatywne działania ? czy to przez pracodawcę czy też współpracowników ? są celowe i systematyczne, w konsekwencji czego naruszają godność osobistą pracownika. W efekcie pracownik dotknięty mobbingiem czuje się zastraszony, jego samoocena jest zaniżona, w niektórych przypadkach zostaje on odizolowany od pozostałych pracowników. Warto też wskazać, że Laymann twierdził, że rezultatem mobbingu są zawsze psychosomatyczne i społeczne urazy, które można zdiagnozować u ofiary.
Kilka etapów
Badacz twierdził, że zjawisko mobbingu składa się zawsze z kilku etapów. W początkowej fazie są to negatywne sygnały ze strony otoczenia, mogą pojawić się plotki i pomijanie pracownika w życiu zakładu pracy. W późniejszym okresie działania mobbingowe zaczynają się nasilać i przyjmować coraz groźniejsze w skutkach działania. W efekcie pracownik jest obwiniany za sprawy, za które nie jest odpowiedzialny, nie bierze się go pod uwagę ? na przykład ? przy realizacji systemów motywacyjnych. W niektórych przypadkach jest on uznawany za kłamcę lub plotkarza. W tym momencie większość pracowników dotkniętych mobbingiem zaczyna odczuwać szereg dolegliwości psychosomatycznych ? życie w ciągłym stresie sprawia, że spada odporność organizmu, traci on motywację i znajduje się na granicy załamania psychicznego.
Taktyki mobbingu
Przez lata badań nad mobbingiem specjaliści wyróżnili kilka taktyk mobbingu. Jedną z nich może być upokorzenie pracownika przez nieuzasadnioną krytykę, wyśmiewanie jego pracy, stosowanie obraźliwych gestów czy nieodpowiednie żarty. Inną taktyką jest zastraszanie, czyli zmuszanie pracownika do zostawania po godzinach, używanie w stosunku do niego wulgaryzmów czy stosowanie gróźb ustnych. Osoba dotknięta mobbingiem może być również izolowana od pozostałych pracowników, poniżana czy pomniejszane mogą być jej kompetencje. Warto przy tym dodać, że mobbing może być działaniem zarówno bezpośrednim, jak i niebezpośrednim. W drugim przypadku pracownik nie ma bezpośredniego kontaktu z osobą, która mobbing stosuje, choć jest narażona na skutki jej zamierzonych działań.
Mobbing w prawie
W krajowym prawodawstwie mobbing został uregulowany. Definicję znaleźć można w art. 943 § Kodeksu pracy. Prawo nakłada przy tym obowiązek na pracodawcę, aby zapobiegał on działaniom o charakterze mobbingowym. Co więcej, osoba dotknięta mobbingiem otrzymuje szereg instrumentów prawnych, za pomocą których może dochodzić swoich praw, w tym również zadośćuczynienia (na podstawie przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym) za utratę zdrowia. Pracownikowi, który wskutek mobbingu stracił pracę, przysługuje roszczenie o odszkodowanie od pracodawcy w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (zgodnie z art. 943 § 4 Kodeksu pracy).
To może Cię również zainteresować
