Mobbing w pracy - jak mu zapobiegać i z nim walczyć

Mobbing w miejscu pracy stał się na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat poważną patologią. I choć mówi się o nim coraz głośniej to wciąż na rynku pracowniczym występuje niewielka świadomość tego, czym jest mobbing i molestowanie seksualne w pracy. Długotrwałe prześladowanie pracownika niesie ze sobą szereg skutków społecznych i psychicznych dla ofiary, liczne konsekwencje dla sprawcy oraz zobowiązania dla pracodawcy.

Co to jest mobbing?

Zjawisko mobbingu zostało ujęte w 2004 roku w kodeksie pracy. Zgodnie z art. 94(3) § 2 mobbingiem jest „działanie lub zachowanie dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników”.

Przyjęło się wśród społeczeństwa przekonanie, że sprawcami mobbingu są głównie pracodawcy – rozumiani jako osoba fizyczna albo jednostka organizacyjna, działająca przez osoby nią zarządzające. Coraz częściej jednak mobbing staje się przedmiotem działania osób przełożonych niebędących pracodawcami, np. kierownictwa, a także innych zatrudnionych – z pozoru kolegów, współpracowników. Bez względu na to, kim jest sprawca mobbingu to na pracodawcy spoczywa obowiązek przeciwdziałania mobbingowi i tym samym oznacza to, że może on zostać pociągnięty do odpowiedzialności.

Jak zdiagnozować mobbing w miejscu pracy?

Najczęstszymi oznakami mobbingu jest nieprzyjemna atmosfera w pracy, pomówienia, nerwy, brak wzajemnego zrozumienia pracowników. Czasem bywają one trudne do zdiagnozowania, szczególnie jeśli pracownik, będąc mobbingowanym, nie zgłasza tej kwestii szefostwu. Jeśli masz podejrzenia, że w Twojej firmie mobbing może występować, istnieje kilka sposobów, by się upewnić. Wydawać by się mogło, że najlepszym sposobem będzie rozmowa z pracownikami. Niestety – nie zawsze taka opcja przyniesie miarodajne rezultaty – często pracownicy w obawie przed utratą pracy albo pogorszeniem swojej sytuacji nie chcą mówić o swoich problemach i lękach.

Warto zatem umożliwić wszystkim pracownikom składanie skarg w sposób zapewniający poufność i poczucie bezpieczeństwa dla ofiary mobbingu. Aby to osiągnąć można wdrożyć mniej konwencjonalne kroki. Przykładowo może to być anonimowa ankieta, przeprowadzenie wewnętrznego audytu albo organizacja integracyjnego wyjazdu. Najważniejsze jest, abyś jako szef uważnie obserwował swoich pracowników i słuchał tego, co mówią. Pamiętaj jednak, że zawsze jesteś zobowiązany, aby przeciwdziałać temu zjawisku i możesz podjąć odpowiednie kroki jeszcze przed wystąpieniem jakichkolwiek oznak.

Przeciwdziałanie mobbingowi

Szukasz pracy?

Pracownik sortowni paczek - Jelenia Góra - WYPŁATY TYGODNIOWE

TWG Polska Sp. z o.o.

• Stara Kamienica

Dodana 3 paź 2023

Pracownik sortowni paczek - Jelenia Góra - WYPŁATY TYGODNIOWE

TWG Polska Sp. z o.o.

• Piechowice

Dodana 3 paź 2023

Pracownik sortowni paczek - Jelenia Góra - WYPŁATY TYGODNIOWE

TWG Polska Sp. z o.o.

• Łomnica

Dodana 3 paź 2023

Sortowanie paczek - zmiana nocna - tygodniówki

TWG Polska Sp. z o.o.

• Czechowice-Dziedzice

Dodana 3 paź 2023

Pracownik sortowni paczek - Jelenia Góra - WYPŁATY TYGODNIOWE

TWG Polska Sp. z o.o.

• Karpacz

Dodana 3 paź 2023

Praca Warszawa Praca Wrocław Praca Kraków Praca Katowice

W zależności od wielkości zakładu pracy, wdrożone mogą zostać odmienne kroki zapobiegającego mobbingowi w miejscu pracy. Jeśli Twoja firma zatrudnia poniżej 20 pracowników, a tym samym regulamin pracy nie został ustalony, możesz zapoznać pracowników z zasadami postępowania w związku z mobbingiem podczas rozmowy czy szkolenia. Jeśli natomiast jesteś większym przedsiębiorcą, warto tę kwestię uregulować w regulaminie pracy, czyli układzie zbiorowym pracy. Opracowanie takiej instrukcji i zapoznanie z nią wszystkich pracowników będzie korzystne dla pracodawcy, ponieważ umożliwi ewentualną interwencję pracodawcy już we wczesnej fazie mobbingu, ułatwi komunikację z ofiarą i ugodę w sprawie zadośćuczynienia, a także wzmocni pozycję pracodawcy przed sądem pracy, jeśli sprawa trafi na wokandę. Każdy pracownik powinien na piśmie potwierdzić udział w szkoleniu oraz to, że zapoznał się z procedurą. Następnie takie potwierdzenie powinno zostać dołączone do części B akt osobowych pracownika.

Eliminowanie mobbingu

Niestety, nie na wszystkich pracowników i ich postępowanie masz wpływ. Będąc pracodawcą, bierzesz jednak odpowiedzialność za ich działania w godzinach pracy, a zatem zobowiązany jesteś do eliminacji mobbingu, jeśli takowy zaistnieje. Powinieneś dołożyć wszelkich starań, aby ofiara mobbingu mogła czuć się bezpiecznie, a tym samym wiedziała, że prawo stoi po jej stronie. Na początku warto, abyś zapewnił pracownikom swobodę i anonimowość w zgłaszaniu ewentualnych skarg. Istotne może okazać się także odizolowanie takiej osoby od sprawcy, np. poprzez zmianę pomieszczenia albo stanowiska pracy. Nie może to jednak nastąpić poprzez zmianę warunków pracy na mniej korzystne dla ofiary mobbingu, chyba że pracownik zgodzi się na takie rozwiązanie poprzez porozumienie stron. Wobec sprawcy mobbingu mogą zostać wyciągnięte poważne konsekwencje – może zostać zwolniony z pracy albo zdegradowany na niższe stanowisko.

Co w sytuacji, gdy dojdzie do mobbingu w pracy?

Każdy pracownik, niezależnie od rodzaju umowy, stażu pracy czy zajmowanego stanowiska, który doznał rozstroju zdrowia w wyniku mobbingu, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Pamiętaj, że każdorazowo to pracodawca odpowiada za mobbing! Zarówno wtedy, gdy sam się jego dopuszcza, jak i wówczas, gdy nie przeciwdziała mobbingowi. A zatem z roszczeniem o odszkodowanie pracownik występuje przeciwko pracodawcy, a nie sprawcy. Aby móc liczyć na polepszenie swojej sytuacji i ewentualnego wyroku obciążającego Twoją firmę, niezbędne jest wykazanie podjęcia korków przeciwdziałających mobbingowi. W razie orzeczenia sądu o odszkodowaniu, roszczenie jego wypłaty trafia do pracodawcy, a tym samym kwota odszkodowania uszczupla majątek pracodawcy. Oznacza to, że sprawca wyrządził pracodawcy szkodę, a co za tym idzie, pracodawca na podstawie przepisów o odpowiedzialności materialnej pracowników może domagać się naprawienia szkody w pełnej wysokości.

Nie da się jednoznacznie określić czynów jako te, które są mobbingiem i te, które się pod niego nie kwalifikują. Przykłady mobbingu mogą różnić się natężeniem, intencjami sprawcy czy częstotliwością występowania. Warto więc sprawdzić każdy sygnał o występowaniu zagrożenia mobbingu i interweniować już we wczesnym jego stadium. To na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim pracownikom – nie tylko fizycznego, ale również psychicznego.

Jak pracodawca może przeciwdziałać mobbingowi

Dla pracodawcy, kluczem do zapobiegania mobbingowi w miejscu pracy jest aktywne i świadome działanie. Wprowadzenie procedur antymobbingowych, takich jak szkolenia antymobbingowe czy komisje antymobbingowe, może być pierwszym krokiem w kierunku tworzenia zdrowego środowiska pracy. Ważne jest, aby pracodawcy regularnie monitorowali atmosferę w miejscu pracy, zachęcali pracowników do zgłaszania wszelkich niepokojących zachowań i reagowali na nie natychmiast. Wspieranie otwartej komunikacji i kultury wzajemnego szacunku może również pomóc w zapobieganiu mobbingowi.

Zapobieganie mobbingowi w miejscu pracy wymaga zaangażowania i proaktywnego podejścia ze strony pracodawcy. Wprowadzenie kodeksu postępowania, który jasno określa, czym jest mobbing i jakie są konsekwencje jego stosowania, może być pierwszym krokiem w kierunku zapobiegania. Regularne szkolenia dla pracowników na temat mobbingu, jego skutków i sposobów radzenia sobie z nim mogą również pomóc w budowaniu świadomości i zapobieganiu mobbingowi. Ważne jest również, aby pracodawcy byli dostępni i otwarci na rozmowy z pracownikami na temat ich obaw i doświadczeń w miejscu pracy. Wspieranie kultury wzajemnego szacunku i otwartej komunikacji może pomóc w tworzeniu środowiska pracy wolnego od mobbingu.

Jak udowodnić mobbing w pracy

Udowodnienie mobbingu w miejscu pracy może być wyzwaniem, ale jest kluczowe dla zapewnienia sprawiedliwości ofiarom. Pracodawcy powinni zachęcać pracowników do zbierania dowodów na mobbing, takich jak e-maile, notatki z rozmów czy świadectwa innych pracowników. Współpraca z działem kadr w celu monitorowania zachowań i ewentualnych naruszeń kodeksu pracy może również pomóc w udowodnieniu przypadków mobbingu. Ważne jest, aby pracodawcy byli świadomi znaczenia zbierania dowodów na mobbing i zapewniali pracownikom odpowiednie narzędzia i wsparcie w tym procesie.

Jakie są konsekwencje mobbingu

Konsekwencje mobbingu w miejscu pracy mogą być poważne zarówno dla ofiar, jak i dla pracodawców. Ofiary mobbingu mogą doświadczać problemów zdrowotnych, takich jak depresja czy lęki, a także mogą stracić zaufanie do swojego środowiska pracy. Dla pracodawców, mobbing może prowadzić do wzrostu absencji, spadku produktywności i potencjalnych roszczeń prawnych. W przypadku stwierdzenia mobbingu, pracodawca może być zobowiązany do wypłaty odszkodowania za mobbing. Dlatego tak ważne jest, aby pracodawcy byli świadomi konsekwencji mobbingu i aktywnie działać na rzecz jego zapobiegania.