Spis treści
Wypadek przy pracy według Kodeksu pracy
Każdy pracodawca ma określone obowiązki w zakresie BHP. Zgodnie z art. 237 - § 1 Kodeksu pracy: "Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy". Taki stan rzeczy ma minimalizować możliwość wystąpienia wypadków na terenie zakładu pracy. Z drugiej jednak strony trzeba pamiętać, że wypadek, który wydarzy się i poza granicami zakładu pracy, może zostać zakwalifikowany jako wypadek przy pracy. Wskazują na to przepisy ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Co uważa się za wypadek przy pracy?
Zgodnie z art. 3 ust. 1 z wypadkiem przy pracy mamy do czynienia w sytuacji, która powinna spełniać 4 określone warunki. Jest to zdarzenie:
- nagłe,
- wywołane przyczyną zewnętrzną,
- powodujące uraz albo śmierć,
- które nastąpiło w związku z pracą.
Tak wygląda w świetle prawa definicja wypadku przy pracy, jednak w praktyce nie zawsze łatwo zadecydować, czy dany przypadek kwalifikuje się do takiego zdarzenia. Niekiedy wątpliwa może być kwestia, czy wypadek nastąpił, czy nie nastąpił w związku z pracą. Choć jest to dokładniej rozpisane w Kodeksie pracy, nadal pozostaje spore pole do interpretacji.
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonego,
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Z powyższego wynika, że ustawodawca związek z pracą rozumie dość szeroko. W każdym przypadku zdarzanie musi jednak powstać w związku z pracą, zaś pracownik doznać uszczerbek na zdrowiu w czasie, jak i miejscu, w którym to pozostawał w sferze interesów podmiotu go zatrudniającego.
Kiedy wypadek jest kwalifikowany na równi z wypadkiem przy pracy?
Inną możliwością, jaką przewidział pracodawca, jest traktowanie wypadku na równi z wypadkiem przy pracy. Mowa o tym - zgodnie z art. 3 ust. 2 przywołanej ustawy - wówczas, gdy pracownik uległ wypadkowi:
- w czasie podróży służbowej,
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Jeżeli wypadek będzie miał miejsce w związku z wykonywaniem powyżej wymienionych czynności, to pracownik, który doznał uszczerbku, będzie miał prawo dochodzić swoich roszczeń, czyli odszkodowania.
Ślusarz narzędziowy (formy wtryskowe lub tłoczniki)
Gi Group S.A.
- Ruda Śląska
Customer Service Representative with German (AdTech)
Grafton Sp. Z o.o.
- Kraków
Księgowa
Fiberlink
- Kraków
Operator maszyn sztancujących
ENGAS
- Bielsko-Biała
Kontrowersje wokół wypadków
W praktyce wiele osób rozważa, jak do powyższych przepisów ma się opuszczenie przez pracownika zakładu pracy. Pytanie to w istocie sprowadza się do tego, czy zachowany zostaje związek z pracą. W przypadku wypadku ustalenie tej kwestii jest priorytetowe, gdyż od tego zależy szereg świadczeń, o które może wystąpić zatrudniony. Na temat tej kwestii wypowiadał się również Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 3 maja 1982 roku (sygn. akt II PR 9/82) stanął on na stanowisku, że nie można mówić o wypadku przy pracy, jeżeli w danym dniu pracownik w ogólne nie świadczył pracy. Mowa tu zarówno o ewentualnej chorobie, która była przyczyną pozostania pracownika w domu, jak i jego niedopuszczeniu do pracy choćby z uwagi na pozostawanie w stanie nietrzeźwym.
W każdym przypadku, gdy wypadek przy pracy nastąpił z winy pracownika, np. przez nieprawidłowe przestrzeganie zasad BHP czy wykonywanie prac poza zakresem swoich obowiązków, pełną odpowiedzialność ponosi ów pracownik.
Przerwa a wypadek przy pracy
O ile kwestia przedstawiona powyżej nie budzi większych emocji, o tyle kłopotem jest ustalenie, czy do wypadków dochodzi w trakcie przerwy w pracy, w czasie której pracownik opuścił teren zakładu. W tym względzie orzecznictwo jest zróżnicowane.
Zgodnie z wyrokami, jakie były wydawane przez Sąd Najwyższy, należy stwierdzić, że za wypadek przy pracy będzie uznane tylko to zdarzenie, które było bezpośrednio związane z wykonywaniem poleń służbowych. Inaczej mówiąc, jeżeli zatrudniony opuszcza zakład pracy w celach prywatnych (dla przykładu do pobliskiego sklepu zakupić śniadanie), to nie można mówić o ewentualnym wypadku przy pracy i to nawet wówczas, gdy o jego wyjściu wiedział przełożony (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1997 roku, sygn. akt II UKN 47/97). W takich przypadkach pracownik nie będzie miał zatem prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.
Obowiązki pracownika w razie wypadku przy pracy
W każdym zakładzie pracy za bezpieczeństwo pracowników podczas wykonywania swoich obowiązków odpowiada pracodawca. Jest on zobowiązany do ochrony zdrowia oraz życia pracowników poprzez zapewnienie higienicznych i bezpiecznych warunków pracy, z wykorzystaniem wszelkich dostępnych osiągnięć nauki i techniki. Pracodawca musi przede wszystkim zapewnić środki potrzebne do udzielenia pierwszej pomocy w nagłym wypadku, a także środki niezbędne do ewakuacji pracowników czy zwalczania pożarów, bez względu na to, z czyjej winy i z jakiego powodu doszło do wypadku. Ma on też obowiązek wyznaczenia pracowników, którzy będą udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.
Szczegółowo obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy omówiono na poniższej prezentacji:
Jeśli chodzi o środowisko pracy, w praktyce każda osoba, która zobaczyła wypadek w pracy, jest zobowiązana do udzielenia pomocy, nawet jeśli nie jest do tego wyznaczona. Należy przy tym pamiętać, że nie każde zdarzenie ma cechy wypadku przy pracy. Za taki wypadek uważa się wyłącznie zdarzenie nagłe, spowodowane przyczyną zewnętrzną, które spowodowało uraz lub śmierć i doszło do niego w związku z pracą, czyli, jak już omówiliśmy, powstałe podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy lub podczas drogi między miejscem pracy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Każdy pracownik ma w takiej sytuacji obowiązek niezwłocznego zawiadomienia przełożonego o wypadku przy pracy lub o zagrożeniu życia bądź zdrowia ludzkiego. Ponadto obowiązkiem pracownika jest ostrzeżenie współpracowników i każdej innej osoby znajdującej się w rejonie zagrożenia, o istniejącym niebezpieczeństwie. Jednak najważniejszą rolą pracownika, będącego świadkiem wypadku przy pracy, jest udzielenie poszkodowanemu niezbędnej pomocy do czasu, aż na miejsce przybędzie pracownik wyznaczony do tego typu czynności.
Każdy pracownik musi mieć wiedzę o tym, jak zachować się, gdy wystąpi wypadek przy pracy. Dlatego, jeśli świadek wypadku, który formalnie nie jest wyznaczony do udzielania pierwszej pomocy, nie przystąpi do czynności doraźnych na rzecz poszkodowanego, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności pracowniczej oraz karnej z tytułu zaniechania udzielenia pierwszej pomocy w sytuacji, gdy mogła być ona udzielona – art. 162 § 1 kodeksu karnego.
Odszkodowanie za wypadek przy pracy
Jeżeli zdarzenie zagrażające zdrowiu lub życiu spełnia warunki wypadku przy pracy i jest niezawinione przez pracownika, z tytułu stałego albo długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje mu jednorazowe odszkodowanie.
Takie odszkodowanie przysługuje również uprawnionym członkom rodziny ubezpieczonego, jeżeli doszło do wypadku śmiertelnego lub zmarł on wskutek choroby zawodowej, z powodu której pobierał on rentę z tytułu ubezpieczenia wypadkowego. W takiej sytuacji może je otrzymać małżonek, dzieci własne oraz przysposobione, a także rodzice zmarłego.
Podsumowując, każdy pracownik, jaki i pracodawca, powinni mieć wiedzę o tym, jak zachować się, gdy wystąpi wypadek przy pracy, a także jakie ma w związku z tym prawa i obowiązki. Świadek wypadku, który formalnie nie jest wyznaczony do udzielania pierwszej pomocy, nie przystąpi do czynności doraźnych na rzecz poszkodowanego, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności pracowniczej oraz karnej z tytułu zaniechania udzielenia pierwszej pomocy w sytuacji, gdy mogła być ona udzielona – jak podaje art. 162 § 1 kodeksu karnego.
To może Cię również zainteresować
