Spis treści
Ubezpieczenie w KRUS
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2017 r. poz. 2336, z późn. zm.), reguluje kwestie związane z bezpieczeństwem społecznym rolników, ich małżonków i pracujących z nimi domowników, a także pomocników rolnika. Osoby te muszą jednak spełniać pewne wymogi, czyli posiadać obywatelstwo polskie albo być uprawnionymi do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ubezpieczenia KRUS następują na dwa sposoby:
- z mocy ustawy, a zatem obowiązkowo, jeśli powierzchnia użytków jest większa niż 1 ha przeliczeniowy;
- na wniosek, a zatem dobrowolnie, jeśli powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 1 ha przeliczeniowy.
Wyodrębnia się dwa rodzaje ubezpieczenia KRUS:
- ubezpieczenie emerytalno-rentowe;
- ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie.
Pierwsze z nich, czyli ubezpieczenie emerytalno-rentowe, wymaga opłacania miesięcznych składek KRUS na jego poczet w wysokości 10% emerytury podstawowej za każdego ubezpieczonego. Niemniej, czasem niezbędne są dopłaty. Dotyczy to każdego rolnika, którego gospodarstwo rolne przekracza powierzchnię 50 ha przeliczeniowych. Wówczas rolnik musi uiszczać za siebie dodatkową składkę miesięczną.
- 12% emerytury podstawowej, kiedy gospodarstwo rolne ma 100 ha przeliczeniowych;
- 24% emerytury podstawowej, kiedy gospodarstwo rolne ma powierzchnię od 100 do 150 ha przeliczeniowych;
- 36% emerytury podstawowej, kiedy gospodarstwo rolne ma powierzchnię od 150 do 300 ha przeliczeniowych;
- 48% emerytury podstawowej, gdy gospodarstwo rolne ma powierzchnię powyżej 300 ha przeliczeniowych.
W sytuacji, gdy obowiązują nas dodatkowe składki, niezbędne jest także dokonanie rekalkulacji składki KRUS na ubezpieczenie emerytalno-rentowe za osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, które jednocześnie prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą albo współpracują przy prowadzeniu jej. W związku z powyższym, gdy powierzchnia obszaru użytków rolnych jest równa lub przekracza 50 ha przeliczeniowych, składkę KRUS na ubezpieczenie emerytalno-rentowe przyjmuje się w podwójnym wymiarze składki podstawowej.
Drugie z kolei, czyli ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie KRUS, jest naliczane w podstawowej wysokości i nie ma tu znaczenie obszaru użytków rolnych, jakie rolnik posiada. Wysokość składki ustalana jest przez Radę Rolników i wyznaczana na jeden lub kilka kolejnych kwartałów. Następuje to z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem przed pierwszym dniem danego kwartału i jest ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
KRUS ubezpieczenie zdrowotne
KRUS ubezpieczenie zdrowotne dla rolników, domowników, emerytów i rencistów rolniczych oraz członków ich rodzin jest regulowane przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz.1938 z późn. zm.).
W celu zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego siebie bądź innych osób, które mogą podlegać pod ubezpieczenia zdrowotne z KRUS, należy złożyć w jednostce organizacyjnej Kasy (właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego) druk KRUS UD-2Z.
Jak ustala się składkę KRUS na ubezpieczenie zdrowotne?
- W gospodarstwach rolnych o powierzchniach użytków rolnych poniżej 6 ha użytków rolnych, składka na ubezpieczenie zdrowotne za rolników i domowników wynosi dokładnie 1 zł za każdy pełny hektar przeliczeniowy użytków rolnych. Składkę tę finansuje budżet państwa.
- W gospodarstwach rolnych o powierzchni użytków rolnych liczących 6ha przeliczeniowych i więcej, składka zdrowotna wynosi 1 zł za każdy pełny hektar przeliczeniowy użytków rolnych. Opłaca się ją w terminach uzgodnionych jak przy składkach na ubezpieczenie społeczne rolników, czyli do ostatniego dnia pierwszego miesiąca określonego kwartału.
- W przypadku rolników, którzy prowadzą działalność rolniczą w ramach działów specjalnych, niezbędne jest opłacanie składki zdrowotnej indywidualnie, w terminie do 15. dnia następnego miesiąca od zadeklarowanej podstawy wymiaru składki. Jeśli chodzi o domowników rolników prowadzących wyłącznie samoistny dział specjalny produkcji rolnej, uiszcza się kwotę stanowiącą 33,4 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.
- Składka zdrowotna za emerytów i rencistów rolniczych wynosi 9% podstawy jej wymiaru. Sam ubezpieczony finansuje składkę w wysokości 1,25% podstawy z kwoty netto emerytury lub renty.
Warunki ubezpieczenia w KRUS
Według regulacji prawnej z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ubezpieczenie KRUS jest obowiązkowe. Na mocy tej ustawy wyszczególnione zostały warunki ubezpieczenia KRUS. Każdy rolnik, aby uzyskać prawo do takiego ubezpieczenia musi spełniać kilka wymogów.
Najważniejsze warunki ubezpieczenia KRUS określają, że obowiązkowemu ubezpieczeniu podlega:
- rolnik, zamieszkujący i prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą, a także musi być on w posiadaniu powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych bądź działu specjalnego produkcji rolnej;
- domownik, który ukończył 16 lat i jest stale pracujący w tym gospodarstwie;
- rolnik, małżonek rolnika lub domownik, o ile nie podlega on innemu ubezpieczeniu społecznemu, a także nie ma ustalonego prawa do emerytury bądź renty i nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
- osoby pobierające rentę strukturalną, współfinansowaną ze środków Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej bądź ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich i ich współmałżonkowie (w sytuacji, gdy renta wypłacana jest ze zwiększeniem na tego małżonka).
Jakie jeszcze są warunki ubezpieczenia w KRUS? Otóż ubezpieczenie z mocy ustawy istnieje niezależnie od woli osoby spełniającej warunki i niezależnie od woli płatnika. Oznacza to, że nie ma możliwości rezygnacji z podlegania ubezpieczeniu w trybie obowiązkowym.
W tym terminie musi ponadto zgłosić wszystkie osoby podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie.
KRUS ubezpieczenie powstaje od dnia, w którym spełnione zostały warunki do objęcia tym ubezpieczeniem. Ustaje natomiast od dnia kolejnego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie temu ubezpieczeniu. Na przykład wówczas, gdy osoba zwiąże się z pracodawcą stosunkiem pracy bądź też, gdy domownik wyprowadzi się i przestanie stale pomagać w gospodarstwie.
Dobrowolne ubezpieczenie w KRUS
Na wniosek rolnik może zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia KRUS. Uczynić to może wówczas, gdy działalność rolnicza stanowi jego stałe źródło utrzymania. Kto nie spełnia warunków obowiązkowego ubezpieczenia w KRUS? M.in. osoby, które prowadzą działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni równej 1 ha przeliczeniowemu bądź poniżej 1 ha przeliczeniowego oraz rolnicy, którzy przeznaczyli grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia.
W tej sytuacji, o ile nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu ani też nie mają ustalonego prawa do emerytury czy renty i świadczeń z ubezpieczeń społecznych, takie osoby mogą na swój wniosek zostać objęte dobrowolnym ubezpieczeniem w KRUS.
- w pełnym zakresie, czyli z ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim, a także emerytalno-rentowym;
- w zakresie ograniczonym, czyli tylko z ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim.
Warto pamiętać, iż ustawa przewiduje możliwość wystąpienia z wnioskiem o objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym w dowolnym czasie. Następuje to od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak aniżeli od dnia, w którym wniosek ten został złożony. Odstąpić od ubezpieczenia również można w każdym czasie, składając odpowiednie oświadczenie w tej sprawie.
KRUS ubezpieczenie domownika
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniach społecznych rolników, ubezpieczeniom w KRUS można podlegać na mocy ustawy bądź też na wniosek. Drugi przypadek dotyczy między innymi osoby domownika. Kim zatem jest domownik? Otóż to osoba bliska rolnikowi, która spełnia następujące warunki:
- ukończyła 16 rok życia;
- zamieszkuje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym bądź zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego bądź zamieszkuje w bliskim sąsiedztwie wspomnianych;
- stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związany z rolnikiem stosunkiem pracy czy umową cywilnoprawną.
KRUS ubezpieczenie domownika wiąże się ze złożeniem wniosku o objęcie ubezpieczeniem, co może uczynić zarówno domownik, jak i rolnik prowadzący gospodarstwo. W obu przypadkach niezbędne jest załączenie oświadczenia o wykonywanej pracy obu ze stron. Niezbędne jest także potwierdzenie zgodności spełniania powyższych warunków bycia domownikiem. Innym kryterium, które musi zostać spełnione jest fakt, iż domownik nie może w dniu składania wniosku podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu (np. z tytułu umowy o pracę).
Zwolnienie lekarskie KRUS
Obecnie rolnik nie ma obowiązku składania zwolnienia lekarskiego do KRUS. Dzieje się to automatycznie poprzez ogólnopolską platformę – druk e-ZLA wysyłany jest przez lekarza do ZUS, a KRUS może je stamtąd pobrać.
Zasiłek chorobowy należy się ubezpieczonemu (czyli rolnikowi, jego małżonkowi, domownikowi), który wskutek choroby jest niezdolny do pracy nieprzerwanie i przez minimum 30 dni, jednak nie dłużej aniżeli przez 180 dni. Niemniej, gdy pula 180-dniowego okresu zasiłkowego zostanie wyczerpana, a ubezpieczony będzie nadal niezdolny do pracy, jednak wiele wskazuje na to, iż istnieją duże szanse na odzyskanie zdolności do pracy (np. wskutek leczenia czy rehabilitacji), okres zasiłkowy może zostać przedłużony o czas niezbędny do jej przywrócenia, ale nie dłużej niż o kolejnych 360 dni.
Emerytura z KRUS i ZUS
Osoby, które pracowały na etacie, a następnie prowadziły działalność rolniczą, bądź na odwrót, mogą przysługiwać świadczenia zarówno z KRUS, jak i ZUS, jednak muszą być spełnione warunku otrzymywania obu rodzajów emerytur: m.in. osiągnięcie odpowiedniego wieku emerytalnego i okres składkowania. Ponadto o tym, czy osoba otrzymująca emeryturę z KRUS może uzyskać także emeryturę z ZUS-u, decyduje rocznik świadczeniobiorcy.
W myśl ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, osobom urodzonym po 1948 r. po osiągnięciu wieku emerytalnego i udowodnieniu jakiegokolwiek stażu ubezpieczeniowego przysługuje prawo do emerytury. Mogą one zatem otrzymywać jednocześnie emerytury z KRUS i ZUS.
Z kolei osoby urodzone po 1948 r., które są uprawnione do emerytury z ZUS, ale mogą otrzymywać emerytury rolniczej ze względu na zbyt krótki okres ubezpieczenia w KRUS, wypłaca się wraz z emeryturą ZUS dodatkowe kwoty za okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Tak podaje art. 26a przytoczonej wyżej ustawy.
Podsumowując, KRUS ubezpieczenie to bardzo rozległa kwestia, która wiąże się z wieloma obwarowaniami prawnymi. Warto wiedzieć, kto może skorzystać z ubezpieczenia dobrowolnego KRUS, a komu przysługuje ono na mocy ustawy. Co więcej, dobrze jest znać również swoje przywileje, np. możliwość skorzystania z zasiłku chorobowego.
To może Cię również zainteresować
