Spis treści
Definicja i podstawowe kryteria rozpoznawania choroby zawodowej są regulowane przez Kodeks pracy. Zgodnie z art. 2351 w Kodeksie pracy choroba zawodowa to choroba występująca w wykazie chorób zawodowych w przypadku, jeśli oceniając warunki pracy, można z pewnością wywnioskować, że została ona wywołana poprzez zadziałanie czynników niebezpiecznych dla zdrowia albo poprzez sposób wykonywania pracy (tzw. „narażenie zawodowe”).
Czym jest choroba zawodowa?
Zdiagnozowanie choroby zawodowej u pracownika następuje zazwyczaj w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym, tylko w przypadku udokumentowanych i udowodnionych objawów choroby. Koniecznie musi to być także choroba uwzględniona w wykazie chorób zawodowych. Takiemu pracownikowi należą się wówczas świadczenia pobierane z ubezpieczenia społecznego. Wykaz chorób zawodowych można znaleźć w załącznikach do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych, dołączamy go również na końcu tego artykułu.
Zasady dokumentowania chorób zawodowych wprowadza Rozporządzenie z dnia 1 sierpnia 2002 r. dotyczące zasad dokumentowania chorób zawodowych i ich skutków. Z kolei rodzaje i sposoby przyznawania świadczeń osobom, które zachorowały lub miały wypadek ustala Ustawa z dnia 30.10.2002 r. o wynagrodzeniu w razie wypadków lub chorób zawodowych występujących w szczególnych okolicznościach.
Dokładną definicję oraz dodatkowe informacje na temat chorób zawodowych oraz uszczerbku na zdrowiu, spowodowanych specyfiką i warunkami pracy, zamieszczono w poniższej prezentacji:
Choroby zawodowe nauczycieli
Nauczyciele bardzo często narażeni są na choroby zawodowe. Wśród osób zajmujących się edukacją aż 99,5% osób kiedykolwiek cierpiało na jakiś uraz wywołany specyfiką pracy. Schorzeniem, które dominuje wśród tej grupy zawodowej, są problemy z głosem. W rejestrze chorób zawodowych możemy zaobserwować, że nauczyciele zmagają się z przewlekłymi chorobami narządu głosu, których przyczyną jest nadmierny wysiłek głosowy.
Dolegliwościami, które towarzyszą tej chorobie, są najczęściej wtórne zmiany strun głosowych, guzki głosowe twarde oraz niedowład mięśni przywodzących fałdy głosowe. Jednak problemy z głosem to nie jedyne schorzenia pojawiające się w wykazie. Innymi chorobami zawodowymi nauczycieli są problemy z drogami oddechowymi, układem sercowo-naczyniowym, układem kostno-stawowym, nerwice i psychonerwice.
Choroby zawodowe rolników
Każdego roku Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Socjalnego wypłaca ponad 200 odszkodowań z powodu uszkodzenia zdrowia lub śmierci w wyniku choroby zawodowej. Najczęściej rozpoznawalnymi chorobami zawodowymi rolników były choroby roznoszone przez insekty, np. kleszcze (kleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, borelioza), uczuleniowe zapalenia skóry, choroby układu oddechowego (alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych) oraz choroby obwodowego układu nerwowego.
Choroby zawodowe policjantów
W grudniu 2014 roku ustanowiono rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych dotyczące wykazu chorób i ułomności wraz z kategoriami zdolności do służby w Policji, Straży Granicznej Państwowej Straży Pożarnej oraz Biurze Ochrony Rządu (Dz.U. 2014 r., poz. 1898). Wśród policjantów najpopularniejszymi chorobami zawodowymi są problemy ze wzrokiem, słuchem, układem trawiennym, układem krążenia, nowotwory oraz choroby zakaźne.
Wykaz nie zawiera jednak kilku chorób, o których uwzględnienie walczyli policjanci. Przedstawiciele MSW nie wzięli pod uwagę apelu związkowców, by do wykazu chorób zawodowych dodać chorobę wieńcową. Uargumentowali swoją decyzję tym, że jest to jedna z chorób cywilizacyjnych i nie ma związku z pracą policjantów. W taki sam sposób ocenili także choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa.
Choroby zawodowe pielęgniarek
Pielęgniarki bardzo często narażone są na wiele szkodliwych czynników środowiska pracy, które mogą wywoływać niebezpiecznie dolegliwości. Do najpopularniejszych chorób zawodowych pielęgniarek można zaliczyć choroby zakaźne i pasożytnicze (67,6%), w tym najczęściej wirusowe zapalenia wątroby. Kolejną z chorób jest gruźlica, która dotyczy 29,2% przypadków. Rzadziej rozpoznawalne choroby zawodowe w tej grupie zawodowej to: choroby skóry (8,5%), przewlekłe choroby narządu głosu (7%), choroby obwodowego układu nerwowego (6,6%).
Praca pielęgniarki nie należy do najłatwiejszych. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak wygląda codzienność w tym zawodzie, obejrzyj poniższe wideo:
Choroby zawodowe w gastronomii
Do najczęstszych chorób zawodowych osób pracujących w gastronomii należą przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, choroby skóry i przewlekłe choroby ruchu (np. zapalenie ścięgna, uszkodzenie torebki stawowej, zapalenie łąkotki itd.). Pracownicy gastronomii cierpią także na ubytek słuchu spowodowany pracą w hałasie oraz na choroby zakaźne lub pasożytnicze, których źródłem mogą być artykuły spożywcze i ich nieodpowiednie stosowanie. Surowe mięso albo krew może powodować salmonellozę, włośnicę albo zawierać pierwotniaki chorobotwórcze.
Choroby zawodowe kierowców
Choroby zawodowe występujące wśród kierowców dotyczą najczęściej układu krążenia, w szczególności nadciśnienia i niedokrwienia serca. Poprzez wielogodzinną pracę w tej samej pozycji, drgania i obciążenia kierowcy mają także problemy z ruchem oraz z kręgosłupem. Kolejnym problemem w pracy kierowców jest hałas, który wywołuje przewlekłe choroby narządu słuchu, ale również może sprawić, że duża liczba kierowców ignoruje inne dźwięki z otoczenia, mogące być ostrzeżeniem przed niebezpieczeństwem.
Choroba zawodowa – rozpoznanie, zgłoszenie, dalsza praca
Chorobę zawodową można rozpoznać w czasie zatrudnienia albo po zakończeniu pracy w narażeniu zawodowym. Podejrzenie występowania choroby może zgłosić pracodawca, lekarz, pracownik (za pośrednictwem lekarza) albo były pracownik. Takie zgłoszenie powinno trafić do inspektora sanitarnego lub do inspektora pracy. W przypadku, gdy choroba zawodowa pracownika zostanie potwierdzona, pracodawca powinien na podstawie orzeczenia lekarza przenieść go na inne stanowisko, z dala od niebezpiecznych czynników, które wywołały chorobę. Czas przeniesienia powinien być określony w orzeczeniu lekarskim. Jeśli zmiana stanowiska wiąże się z obniżeniem kwoty wynagrodzenia, pracownikowi należy się dodatek wyrównawczy, wypłacany do 6 miesięcy.
Poniżej przedstawiamy pełny wykaz chorób zawodowych dołączony do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych Dz.U.2013.0.1367 t.j. (stan prawny aktualny na dzień: 06.09.2019). Wykaz podano wraz z okresem, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenie pracy w narażeniu zawodowym:
Źródło: Mazowiecki Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy (https://mwomp.pl/choroby-zawodowe/wykaz-chorob-zawodowych/)
Podsumowując, należy pamiętać, że za chorobę zawodową można uznać taką, która występuje w wykazie chorób zawodowych oraz trzeba udowodnić, że jest ona skutkiem narażenia zawodowego. Chorobę zawodową diagnozuje się na podstawie objawów, które pojawiły się już w czasie narażenia lub zaraz po nim, ale w czasie nie dłuższym niż opisany w rozporządzeniu. Czas trwania oraz rodzaj narażenia powinny być uwzględnione w ocenie narażenia i muszą mieć taką wielkość, aby faktycznie powodować ryzyko wystąpienia danej choroby. Występowanie choroby zawodowej może zgłosić każda osoba, który ma podstawę, aby ją podejrzewać.
To może Cię również zainteresować
