Spis treści
Młodociany pracownik i praca
Definicję pracownika młodocianego znaleźć można w Kodeksie pracy. I tak zgodnie z art. 190 młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. To właśnie z osobami w takim wieku podmiot zatrudniający może zawrzeć na piśmie stosowną umowę o pracę i to z reguły na czas nieokreślony. Z drugiej jednak strony, należy pamiętać, że pracownik młodociany objęty jest specjalną ochroną. Nie tylko inaczej wygląda jego czas pracy, ale również pod szczególną ochroną znajduje się zarówno jego zdrowie, jak i życie. Ponadto, pracownikowi młodocianemu przysługuje urlop.
Pracownik młodociany - szczególna ochrona
Tak, jak każdy pracownik, który zatrudniony zostaje na umowę o pracę, tak i pracownik młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim. W żadnym przypadku podmiot zatrudniający nie ma prawa podpisać umowy o pracę z osobą, która nie posiada odpowiedniego zaświadczenia od lekarza. W tym przypadku specjalista musi wskazać, że praca na danym stanowisku nie będzie zagrażać zdrowiu i życiu zatrudnionego. W przypadku, jeżeli medyk stwierdzi, że dana praca stanowi dla młodocianego zagrożenie, podmiot zatrudniający jest zobowiązany do zmienienia mu rodzaju pracy lub też niezwłocznego rozwiązania umowy, jeżeli nie ma możliwości zmiany zakresu obowiązków lub przeniesienia na inne stanowisko. W drugim przypadku pracodawca musi też liczyć się z koniecznością wypłaty zatrudnionemu odszkodowania za okres wypowiedzenia. Ponadto, zgodnie z przepisami, pracownik młodociany będzie musiał przechodzić badania kontrolne oraz okresowe w trakcie zatrudnienia.
Zatrudniony, który ukończył 15 lat i nie przekroczył 18 lat, podlega też wstępnym, jak i okresowym szkoleniom z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zatrudniający musi także zadbać o założeniu mu odpowiedniej teczki pracowniczej.
W każdym przypadku pracodawca, zgodnie z art. 201§3 Kodeksu pracy jest obowiązany:
Ponadto, pracodawca nie może powierzać pracownikom młodocianym wykonywania prac wzbronionych, które wykaz znaleźć można w Rozporządzeniu z dnia 24 sierpnia 2004 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.
Czas pracy i urlopy młodocianego pracownika
Kwestia zarówno czasu pracy, jak i urlopów pracowników młodocianych została również szczegółowo omówiona w Kodeksie pracy.
- w wieku do ukończenia 16 lat nie może przekraczać 6 godzin,
- w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin.
Do powyżej wskazanego czasu pracy doliczyć należy również czas nauki. Warto przy tym zauważyć, że chodzi o dany dzień i to zgodnie z programem zajęć. Ponadto, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, to pracodawca zobowiązany jest wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, która to jest wliczana do czasu pracy.
- W żadnym przypadku pracownik młodociany nie może być zatrudniany w nadgodzinach, jak również w porze nocnej.
- Od tej zasady nie ma wyjątków, jak choćby zgoda samego zainteresowanego czy też jego przedstawiciela ustawowego.
- Młodociany nie będzie też pracował wówczas, gdy wystąpiły szczególne okoliczności, jak choćby akcja ratownicza.
Ustawodawca zadbał także o wypoczynek pracowników młodocianych. W tym przypadku przewidziany dla nich wypoczynek dobowy jest dłuższy niż w przypadku pracowników dorosłych i wynosi przynajmniej 14 godzin. W przypadku wypoczynku tygodniowego mowa o 48 godzinach, które muszą obejmować również niedzielę.
Zupełnie inaczej uregulowane zostało prawo pracowników młodocianych do nabywania urlopu. Zgodnie z art. 205 Kodeksu pracy, taki zatrudniony uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia świadczenia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem zaś roku wymiar ten wzrasta do 26 dni roboczych. Jednocześnie należy pamiętać, że w roku kalendarzowym, w którym pracownik młodociany ukończy 18 rok życia, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni.
W każdym przypadku pracownik młodociany, który uczy się, ma prawo do otrzymania wolnego w okresie ferii zimowych. Poza tym udzielanie urlopu pracownikom młodocianym odbywa się na ogólnych zasadach, jakie to zostały przyjęte w stosunku do wszystkich pracowników, czyli na wniosek i za zgodą pracodawcy.
Specjalna ochrona młodocianych wyrażona została także w zasadzie wprowadzenia tak zwanych urlopów zaliczkowych. W odróżnieniu od pozostałych zatrudnionych młodociany ma prawo do wykorzystania urlopu, do którego nie nabył jeszcze prawa.
Pracownik młodociany – prawa i obowiązki
Umowa zawierana z pracownikiem młodocianym musi określać rodzaj przygotowania zawodowego, czas trwania oraz miejsce odbywania przygotowania do zawodu, sposób teoretycznego dokształcania oraz wysokość wynagrodzenia. Pracownik młodociany wynagrodzenie otrzymuje w zależności od roku nauki – stosunek zarobków do przeciętnego wynagrodzenia wynosi w pierwszym roku nauki nie mniej niż 4%, w drugim roku nauki nie mniej niż 5%, a w trzecim roku nauki nie mniej niż 6%.
- Czas pracy pracownika młodocianego, który nie ukończył 16. roku życia, nie może przekraczać 6 godzin, a po ukończeniu 16. roku życia 8 godzin.
- Do czasu pracy wliczany jest również czas nauki, przy czym wymiar oraz rozkład czasu ustala pracodawca przy uwzględnieniu liczby godzin i zakresu szkolnych zajęć zatrudnionej osoby.
W przypadku, gdy dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracownik młodociany ma prawo do trwającej nieprzerwanie 30-minutowej przerwy, która jest wliczana do czasu pracy. Co więcej, pracownik młodociany nie może być zatrudniany w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Prawo do urlopu zyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy – urlop wynosi wówczas 12 dni, natomiast po upływie 12 miesięcy jest to 26 dni. Pracodawca zobowiązany jest do udzielenia takiemu pracownikowi urlopu w czasie ferii. W kodeksie pracy zapisano też możliwość skorzystania z urlopu zaliczkowego, jeśli pracownik nie nabył jeszcze prawa do urlopu. Na wniosek młodocianego ucznia pracodawca może też udzielić w okresie ferii urlopu bezpłatnego, który nie może trwać dłużej niż 2 miesiące i to łącznie z przysługującym urlopem wypoczynkowym.
- Pracodawca musi przygotować wykaz prac lekkich dla pracowników młodocianych.
- W zakres obowiązków takich pracowników wchodzi przede wszystkim dążenie do jak najlepszych wyników zarówno w pracy, jak i w nauce.
- Ponadto są oni zobowiązani do przestrzegania ustalonego przez pracodawcę czasu i porządku pracy, a także przepisów BHP i ppoż.
Podsumowując, zatrudnienia pracownika młodocianego jest możliwe, jednak obwarowane jest całą masą precyzyjnych przepisów, których należy bezwzględnie przestrzegać. Nawet jeśli pracownik młodociany wyrazi zgodę na zmianę swojego czasu pracy i będzie chętny do przyjścia np. na nocną zmianę, w obowiązku pracodawcy leży, aby do tego nie dopuścić.
To może Cię również zainteresować
