Umowa o pracę jest sporym wydatkiem dla pracodawcy i jednocześnie bezpiecznym zapleczem dla pracownika. Ten drugi nie martwi się o urlop wypoczynkowy, jego wynagrodzenie podlega ochronie z mocy stosownych ustaw. Ponadto, może on korzystać ze zwolnień lekarskich i w każdym przypadku może dochodzić swoich praw. Współcześnie do właściwych sądów pracy wpływają liczne wnioski o ustalenie stosunku pracy. Dzieje się tak właśnie dlatego, że część pracodawców ? chcąc obniżyć koszty utrzymania pracowników ? stosuje umowy zlecenie zamiast umowy o pracę. Takie działanie pracodawcy jest jednak niedopuszczalne zarówno z punktu widzenia interesu społecznego, jak i jednostki. Ponadto, takie obejście prawa stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Co to jest umowa o pracę?
Umowa o pracę i jej charakter zostały przez ustawodawcę dokładnie określone w Kodeksie pracy. I tak, w myśl art. 22§1: ?Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca ? do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem?. Dodatkowo analizując dalsze przepisy, można wskazać, jakimi cechami charakteryzuje się umowa o pracę. Są to:
- dobrowolność zawarcia stosunku pracy ? zarówno pracownik, jak i pracodawca podejmują decyzję o podpisaniu umowy na podstawie zawartego porozumienia,
- osobiste świadczenie pracy przez zatrudnionego ? praca nie może być wykonywana przez osoby trzecie,
- staranność działań podejmowanych przez pracownika ? zatrudniony powinien wykorzystać posiadaną wiedzę, jak i doświadczenie,
- odpłatność ? pracownik za swoją pracę otrzymuje wynagrodzenie i nie jest możliwe zawarcie w ustawie ewentualnej klauzuli o tym, że praca jest wykonywana nieodpłatnie,
- wykonywanie pracy w określonym miejscu oraz czasie ? pracownik nie ma możliwości dowolnego kształtowania swojego czasu, jak i miejsce, w którym będzie ją wykonywał, w tym wypadku to pracodawca wyznacza mu miejsce, jak i godziny pracy,
- podporządkowanie pracownika w zakresie wykraczającym poza tematykę BHP ? pracownik nie może samodzielnie kierować swoją pracą, w takim przypadku podlega okresowej kontroli pracodawcy lub osoby przez niego wyznaczonej,
- ryzyko podmiotu, który zatrudnia ? pracownik nie ponosi odpowiedzialności, działa na ryzyko swojego pracodawcy.
Warto wskazać, że w przypadku umów cywilnoprawnych, poszczególne, powyżej wymienione elementy mogą mieć miejsce, niemniej jednak nigdy nie będzie takiej sytuacji, że będą one wyczerpywać całą pulę. Wymienione cechy są immanentnie związane jedynie ze stosunkiem pracy i wszystkie będą zachodziły jedynie w przypadku właśnie umowy o pracę.
Dochodzić swoich praw...
Warto zauważyć, że ustawodawca zainteresowanym osobom daje pakiet narzędzi, za pomocą których mogą one dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Zgodnie z art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego: ?Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny?. Zazwyczaj ustalenie rzeczywistej treści stosunku pracy jest dla pracownika korzystne zwłaszcza z uwagi na ewentualne roszczenia majątkowe, które powstaną w przyszłości (na przykład prawo do świadczenia emerytalnego). Takie stanowisko podzielił również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 grudnia 2002 roku (I PKN 629/01). Poza samym zainteresowany do sądu może wystąpić również inspektor, który ? przeprowadzając w firmie kontrolę ? stwierdził uchylenia w zakresie zatrudniania poszczególnych pracowników. W takim przypadku kieruje on odpowiedni wniosek do sądu. Może on również wystąpić w imieniu zatrudnionego, jeżeli uzyskał on od niego stosowną zgodę.
Konsekwencje poniesie pracodawca
Warto zauważyć, że ewentualne konsekwencje, które będą wynikiem uznania danego stosunku wiążącego zatrudnionego z pracodawcą, poniesie właśnie ten drugi. W takim przypadku mowa nie tylko o grzywie, która może zostać nałożona na zatrudniającego ? przy maksymalnej wysokości jest to 30 000zł ? ale również o szeregu innych konsekwencji. I tak, pracodawca będzie musiał ponieść koszty podatkowe, jak i ubezpieczeniowe. Mowa tu o konieczności opłacania składek zarówno na ubezpieczenie społeczne, jak i określonych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Pracownik, przez okres, gdy świadczył pracę, mógł również nabyć prawo do urlopu wypoczynkowego. W tym przypadku pracodawca będzie musiał zadbać również o udzielenie mu dni wolnych lub też ? w przypadku, gdy strony nie są już związane stosunkiem pracy ? ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane dni. To najpoważniejsze konsekwencje, które grożą pracodawcy.
To może Cię również zainteresować
