Spis treści
Zgodnie z art. 29 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy jednym z niezbędnych elementów umowy o pracę jest określenie miejsca wykonywania pracy. Warto przy tym wskazać na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2001 roku (sygn. I PKN 350/00). Otóż, zgodnie ze stanowiskiem Sądu miejsce pracy powinno być tak ustalone, aby pracownik mógł do niego dojechać w ramach umówionej dobowej i tygodniowej normy czasy pracy w wyznaczonym okresie rozliczeniowym. Co więcej, to w interesie pracodawcy jest zachowanie formy pisemnej. Dzieje się tak wówczas, gdy pod uwagę weźmie się art. 775 Kodeksu pracy, który wskazuje na konieczność wypłacenia przez pracodawcę osobie zatrudnionej należności z tytułu podróży służbowej.
Miejsce pracy - czym jest dokładnie?
Z punktu widzenia przepisów prawa pracy, miejsce pracy należy do istotnych elementów zawieranej przez strony umowy. Pracodawca i pracownik mają przy tym dowolność w zakresie jego wskazania. Możliwe jest zatem wskazanie więcej niż jednego miejsca - we wszystkich wówczas osoba zatrudniona będzie miała obowiązek świadczyć pracę, czyli wykonywać polecenia służbowe swojego przełożonego.
Pojęcie ,,miejsce pracy" nie zostało dokładnie zdefiniowane w Kodeksie pracy. Specjaliści, którzy podejmowali to zagadnienie, odwoływali się do art. 128 § 1 Kodeksu pracy. Wspomniany przepis odnosi się nie do miejsca pracy, ale czasu pracy. Można jednak z niego wywnioskować, że miejscem wykonywania pracy jest miejsce, w którym osoba zatrudniona pozostaje do dyspozycji pracodawcy. Chodzi przy tym zarówno o zakład pracy, jak i inne miejsce, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy.
Informacje o miejscu pracy znaleźć można również w przepisach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Według definicji zamieszczonej właśnie tam, miejsce pracy to miejsce wyznaczone przez podmiot zatrudniający, do którego pracownik ma dostęp z uwagi na świadczoną na rzecz przełożonego pracę. Niezależnie jednak od zaprezentowanych definicji znajdujących się w różnych aktach prawnych, konieczne jest wskazanie miejsca pracy zawsze w umowie.
Zmiana miejsca pracy
Zarówno pracownik, jak i pracodawca mają prawo modyfikować zawartą umowę o pracę. Trzeba przy tym jednak pamiętać, że miejsce wykonywania pracy nie może być zmieniane jednostronnie. W tym przypadku konieczne jest złożenie wypowiedzenia zmieniającego lub też porozumienie się stron w tym zakresie. Co więcej, choć zmiana ta nie musi być dokonana w formie pisemnej, to warto pamiętać, że istotne jest to zwłaszcza dla celów dowodowych. Z drugiej strony, w umowie nie może znaleźć się klauzula, która zawierałaby bezwarunkową zgodę pracownika na czasową zmianę miejsca pracy i to bez określenia miejsca oraz okresu, którego modyfikacja ta miałaby dotyczyć.
W umowie o pracę znaleźć musi się wiele punktów. Choć zainteresowane strony mają sporą dowolność w ustalaniu poszczególnych postanowień, nie można zapominać, że ustawodawca dokładnie wskazał elementy, jakie muszą znaleźć się w każdym dokumencie podpisywanym przez pracodawcę i pracownika. Zgodnie z art. 29 § 1 Kodeksu pracy mowa o tym, że umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy?. W stosunku do ostatniego punktu niezbędne jest wskazanie:
- rodzaju wykonywanej pracy,
- miejsca wykonywania pracy,
- wynagrodzenia za pracę, które odpowiadać będzie rodzajowi pracy ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
- wymiaru czasu pracy,
- terminu rozpoczęcia pracy.
Ponieważ strony powinny zawrzeć umowę o pracę w formie pisemnej, ewentualne wątpliwości nie powinny - przynajmniej w tej kwestii - się pojawiać. Nie ma przy tym przeszkód prawnych do tego, aby pracownik wykonywał pracę w więcej niż jednym miejscu. To jednak powinno wynikać z treści umowy o pracę.
Duża swoboda
Trzeba wskazać, że strony, które nawiązują stosunek pracy mają dużą dowolność w kształtowaniu i ustalaniu miejsca pracy. Przede wszystkim należy wskazać, że miejscem świadczenia przez pracownika pracy nie musi być określony lokal, pomieszczenie czy też posesja, która ma stały adres i położona jest w konkretnej miejscowości. Dzieje się tak dlatego, że pod tym pojęciem rozumie się pewien punkt geograficzny, pewną przestrzeń, która ograniczona jest przez jednostki administracyjne. Taki podgląd podzielił również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 kwietnia 1985 roku (sygn. akt I PR 19/85).
(Nie)stały punkt
Z punktu widzenia zainteresowanych stron, które podpisują umowę o pracę trudnością może być fakt, że w literaturze przedmiotu nie ma jednej definicji miejsca pracy. Część specjalistów podziela podgląd, że wskazane w umowie o pracę miejsce jej świadczenia nie musi mieć cechy stałości. W takim przypadku punktem odniesienia - gdy mowa o poleceniu służbowym - jest miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy. To spory problem zwłaszcza w stosunku do pracowników mobilnych - z racji wykonywanej pracy najczęściej poruszają się oni po wyznaczonym terenie.
Rodzaj pracy jest ważny
Przy omawianiu zagadnienia miejsca pracy nie można nie zauważyć, że istotny jest też rodzaj świadczonej pracy. Pracownik powinien pamiętać, że miejsce pracy może obejmować po prostu pewien obszar geograficzny. Mowa tu więc również o obszarze, który kończy się poza granicami administracyjnymi jednej miejscowości. Z punktu widzenia stron, które podpisują umowę istotne jest to, że mają one sporo możliwości w ustalaniu i wskazywaniu miejsca pracy. Aby pracownik nie zastanawiał się, czy aby na pewno może wykonywać czynności służbowe poza zakładem pracy, pracodawca powinien zadbać o właściwe zapisy w umowie. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie nieporozumień. Jeżeli jednak w umowie znajdzie się informacja o kilku miejscach świadczenia pracy, na pracodawcy ciąży obowiązek dookreślenia tego, w którym z nich w danym dniu ma wykonywać czynności służbowe jego podwładny.
Pracownik mobilny
Aby rozstrzygnąć kwestię pracowników mobilnych i tego, kiedy są oni w podróży służbowej, kiedy zaś wykonują pracę w miejscu pracy, przyjmuje się, że obowiązek stałego wykonywania pracy na terenie kraju lub międzynarodowym obszarze jest uzgodnionym miejscem świadczenia obowiązków służbowych. Inaczej mówiąc, taka praca nie będzie traktowana jako podróż służbowa, gdyż ta druga charakteryzuje się nietypowością, okazjonalnym charakterem. Takie stanowisko zaprezentował też Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 września 2010 roku (sygn. akt II FSK 648/09), który to podkreślił, że pracownicy mobilni są wyjątkową grupą pracowników, którzy świadczą pracę w warunkach stałego przemieszczania się i nie można go traktować jako podróży służbowej, gdyż praca w ten sposób nie ma charakteru incydentalnego
Praca poza miejscem wykonywania pracy - praca zdalna
Współczesny rynek pracy stawia przed pracodawcami i pracownikami nowe wyzwania związane z pracą zdalną. Coraz częściej firmy umożliwiają swoim pracownikom pracę w różnych miejscach, na przykład w domu, w kawiarniach czy w podróży służbowej. Dla pracodawców ważne jest zapewnienie odpowiednich zabezpieczeń, aby pracownicy mogli bezpiecznie przechowywać dokumenty i dane firmy. W umowie o pracę należy jasno określić warunki pracy zdalnej i ewentualne zmiany miejsca wykonywania obowiązków.
Ważne jest dokładne określenie miejsca pracy w umowie o pracę, aby uniknąć nieporozumień i zapewnić płynne funkcjonowanie firmy!
To może Cię również zainteresować