Spis treści
Stabilność kontra elastyczność ? tak można by było określić to, co dzieje się aktualnie na rynku pracy. Niestety, większość zmian w zakresie poszerzenia właśnie elastyczności forma zatrudniania, odbywa się kosztem pracowników. Pracodawca ? działając nie zawsze do końca zgodnie z prawem ? ma szansę zminimalizować koszty utrzymania stanowiska pracy, zaś pracownik traci wiele możliwych praw, gdyż umowy cywilnoprawne regulowane są w Kodeksie cywilnym nie zaś Kodeksie pracy. A czym w praktyce może wybierać pracodawca?
Umowa o pracę uchodząca za swoistego rodzaju luksus.
Marzy o niej każdy pracownik, podpisało ją jednak niewielu. W ocenie aktywnych na rynku pracy to nie tylko stabilizacja, ale również szereg przywilejów, choćby płatny urlop czy możliwość skorzystania z lekarza i ewentualnego zwolnienia lekarskiego. Z punktu widzenia pracodawcy, umowa o pracę to przede wszystkim generator wszelkich możliwych kosztów. Pracownikowi zapewnić trzeba odpowiednie zaplecze socjalne, nie tak łatwo go zwolnić, gdyż trzeba liczyć się z okresem wypowiedzenia. Z drugiej jednak strony, nie wszystkie umowy o prace, dają tak samo szerokie przywileje i prawa. Zgodnie z Kodeksem pracy, umowa o pracę może przybierać rozmaite formy, zaś z najpopularniejszych należy wymienić:
- umowę na czas nieokreślony,
- umowę na czas określony,
- umowa na cały etat,
- umowa na część etatu.
Forma zatrudnienia w każdym przypadku zależy praktycznie od pracodawcy. Informacja o tym, na jakie zatrudnienia można liczyć, jest zazwyczaj określona już w ogłoszeniu o pracę. Warto przy tym podkreślić, że w większości anonsów zawarta jest jednak informacja o tak zwanej elastycznej formie zatrudnienia. Dlaczego? Takie pytanie zadają sobie jedynie szukający, gdyż pracodawcy wiedzą doskonale!
Na pewno elastyczna?
Termin elastyczne zatrudnienia nie znajduje swojego odzwierciedlenia w żadnym przepisie prawa pracy, niemniej popularny jest zwłaszcza w literaturze przedmiotu. Dodatkowo naprzeciw takiemu pojęciu wychodzi również Komisja Europejska, która promuje tak zwany model flexicurity. W tym przypadku mowa o strategii, która promować ma jednocześnie bezpieczeństwa i elastyczność. Dalej, zwolennicy ?elastycznych umów? podkreślają, że są one dużą pomocą dla firm zwłaszcza w czasach kryzysów, gdyż pozwalają odciążyć budżet. Czy rzeczywiście?
- umowy cywilnoprawne,
- wypożyczanie pracowników,
- praca nakładcza,
- telepraca,
- work-sharing,
- praca tymczasowa.
Wszystkie powyżej wskazane formy zatrudnienia umożliwiają pracownikowi dostosowywanie liczby pracowników do zmieniających się realiów, jakie panują w firmie choćby z uwagi na zamówienia. W ten sposób możliwe jest utrzymanie wysokiej jakości ? dla przykładu ? produkowanych wyrobów przy jednoczesnym obniżeniu kosztów zatrudnienia poszczególnych osób.
(PS) Sprzedawca do cukierni
SGP APT Sp. z o.o.
- Poznań
(dś) Pracownik produkcji - praca od zaraz!
Human & Hunter Sp. Z O.O.
- Bieruń
- 6 020-6 400 zł / mc
Sortowanie paczek - Praca od zaraz! - ZMIANY NOCNE
TWG Polska Sp. z o.o.
- Wałbrzych
- 28-30 zł / h
(PS) Pracownik produkcji - gastronomia
SGP APT Sp. z o.o.
- Kostrzyn nad Odrą
(PS ) Pracownik produkcji
SGP APT Sp. z o.o.
- Kostrzyn nad Odrą
Zlecaj z głową
Tak, jak każda forma zatrudnienia ma swoje zalety, jak i wady, tak też istnieją umowy, po której pracodawcy sięgają częściej niż po inne. Mowa przede wszystkim o umowie zlecenie i umowie o dzieło. Należą one do najpopularniejszych form i ? w niektórych przynajmniej przypadkach ? są też korzystne dla samego pracownika. Tak dzieje się na przykład wówczas, gdy chce on wykonywać pracę zdalną lub wcale nie marzy mu się własne biurko w korporacyjnym wieżowcu. Wtedy też warto zastanowić się, o której umowie z potencjalnym pracownikiem rozmawiać. W zależności od wyboru, inaczej kształtuje się bilans możliwych zysków i strat.
[sc_boks naglowek="Przy umowie zlecenie należy pamiętać, że:"]
- jest odprowadzana składka do ZUS,
- jest odprowadzana składka na ubezpieczenie zdrowotne,
- istnieje możliwość skorzystania z 20% lub 50% kosztów uzyskania przychodu,
- istnieje możliwość uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Inaczej jeszcze przy umowie o dzieło, do której przypisać można jedynie punkt 3 z powyższego wyszczególnienia.
Finanse, zapotrzebowanie, wiek ? czym kierować się przy wyborze?
Wielu pracodawców może wskazać, że ich wybór jest zawsze podyktowany względami ekonomicznymi, niemniej nie tylko sytuacja na rynku determinuje do wyboru elastycznych form zatrudnienia. Większość zatrudniających, decydując się na umowę zlecenie lub o dzieło, bierze pod uwagę również wiek potencjalnego pracodawcy. W przypadku osób do 26-go roku życia, forma w postaci umowy zlecenie jest równie korzysta dla obu stron. Wielu pracodawców nie chce zaprzątać sobie głowy umowami o pracę tedy, gdy mowa o pracy sezonowej lub tymczasowej.
Wówczas umowa zlecenie czy umowa o działo sprawdza się wyśmienicie i w żaden sposób nie narusza przepisów obowiązującego prawa. Ponadto, co również warto podkreślić, część pracodawców traktuje taką formę zatrudnienia jako swoistego rodzaju sprawdzian. W przypadku, gdy kandydat sprawdzi się, otrzymuje umowę o pracę. Wówczas możemy mówić o swoistego rodzaju zachęcie do wydajnego pracowania.
Flexicurity, czyli stosowanie elastycznych form organizacji i czasu pracy
Flexicurity to koncepcja, która łączy ideę bezpieczeństwa i elastyczności w zatrudnianiu pracowników. Ma ona na celu wzajemne skorelowanie potrzeb pracodawców i pracowników, biorąc pod uwagę jednocześnie zmieniające się otoczenie przedsiębiorstwa oraz wymogi współczesnej gospodarki. Stosowanie tej koncepcji pozwala dopasować poziom zatrudnienia do aktualnych potrzeb pracodawcy. Odpowiada ona również indywidualnym potrzebom ze strony pracowników, np. pozwala otrzymać zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu, dzięki czemu łatwiej jest połączyć pracę z wychowywaniem dzieci.
Wady i zalety elastycznego zatrudniania pracowników
Elastyczne zatrudnianie pracowników przynosi wiele korzyści, które odnoszą się zarówno do pracodawcy, jak i pracujących u niego osób.
- dostosowanie organizacji pracy do aktualnych potrzeb pracodawcy (np. w wyniku sezonowości branży);
- mniejsze obciążenia publicznoprawne wynagrodzeń;
- łatwe tworzenie nowych miejsc pracy;
- mniejsze koszty pojedynczej rekrutacji i selekcji pracowników;
- możliwość lepszego wykorzystania potencjału pracowników;
- fakt, że wprowadzenie elastycznego zatrudnienia może być odpowiedzią na potrzeby i oczekiwania pracowników;
- możliwość redukcji kosztów w związku ze zmniejszeniem wynagrodzenia, a co za tym idzie kosztów prowadzenia działalności;
- łatwość w rozwiązywaniu stosunków pracy;
- mniejsza ilość obowiązków pracodawcy względem pracownika;
- możliwość zatrzymania cennych pracowników w przypadku braku możliwości ich pracy na pełen etat;
- możliwość przetestowania pracowników;
- możliwość elastycznej współpracy ze specjalistami.
Rozwiązanie to posiada również wady, a do najpopularniejszych należy wysoka rotacja pracowników, mniejsza ich identyfikacja z organizacją, czy opór z ich strony przed wprowadzeniem zmian w systemie zatrudnienia. Jako wadę często podaje się również fakt, że pracownik zatrudniony np. na podstawie umowy zlecenia może być mniej efektywny niż osoba zatrudniona na etacie oraz trudniej jest go zmotywować do wydajniejszej pracy.
Elastyczny model zatrudnienia - zadanie przeciwdziałać bezrobociu
Jednym z zadań realizowanych przez wdrożenie elastycznego modelu zatrudnienia w firmie jest również przeciwdziałanie bezrobociu. Stworzenie bogatego wachlarza form organizacyjnych pozytywnie wpływa na szanse znalezienia zatrudnienia oraz ułatwia osobom znajdującym się w różnych sytuacjach życiowych dostęp do rynku pracy.
Przykładem mogą być matki wychowujące małe dzieci, które są w stanie podjąć zatrudnienie na podstawie umowy o dzieło, czy umowy zlecenie, ponieważ pozwala ona im pracować w nieregularnych godzinach. Elastyczny model zatrudnienia aktywizuje ludzi do podjęcia pracy, ponieważ stwarza im możliwości, które są adekwatne do ich aktualnej sytuacji.
Kiedy zatrudniać elastycznie?
Tego typu pytanie zadaje sobie wielu przedsiębiorców. Jak brzmi odpowiedź? Zatrudniać elastycznie warto przede wszystkim wtedy, kiedy rozwiązanie to broni się ekonomicznie. Jedną z takich sytuacji może być sezonowe zwiększenie ruchu w danej branży, co sprawia, że firmy potrzebują w danym okresie czasu więcej rąk do pracy. Rozwiązaniem jest zatrudnienie pracowników sezonowych, którzy nie będą stanowili kosztu dla przedsiębiorstwa w okresie przestoju. Podobne rozwiązanie zaleca się pracodawcom, którzy potrzebują dodatkowych pracowników w związku z realizowanym projektem, czy zleceniem. Mogą ich zatrudnić na ten okres na podstawie umowy czasowej. Jeżeli jednak okaże się, że realizacja projektu się przedłuży lub firma otrzyma kolejne tego typu zlecenie, pracodawca może porozumieć się z pracownikami w sprawie podpisania nowej umowy.
Elastyczne formy zatrudnienia sprawdzają się również w sytuacji długotrwałych zwolnień chorobowych, czy urlopów macierzyńskich. Pracodawca może w takiej sytuacji zatrudnić nowego pracownika na czas zastępstwa danej osoby. Pozwala to zachować ciągłość funkcjonowania firmy, a zatrudniony na etacie pracownik ma pewność, że będzie miał gdzie wrócić.
Kogo jeszcze warto zatrudniać elastycznie? Przede wszystkim uczniów i studentów, którzy cenią sobie niezależność oraz możliwość dopasowania grafiku do trybu swojej nauki. Korzyścią dla przedsiębiorstwa jest w tym przypadku mniejsze obciążenie publicznoprawne wynagrodzenia danej osoby.
Elastyczne formy zatrudnienia sprawdzają się w wielu sytuacjach. Jeszcze kilka lat temu odbierane były przez pracowników jako brak stabilizacji na rynku pracy. Obecnie postrzegane są dużo korzystniej, ponieważ osoby zatrudnione w ten sposób doceniają możliwości jakie wynikają dla nich z takiego rozwiązania. Wiele osób ceni sobie elastyczność, ponieważ dzięki niej to praca dostosowuje się do trybu życia, a nie odwrotnie. Pracownicy zdają sobie sprawę również z tego, że dzięki elastycznym formom zatrudnienia ich powiązania z firmą są słabsze, dzięki czemu łatwiej mogą zmienić pracę na lepszą.
Wśród najpopularniejszych form elastycznego zatrudnienia wskazać należy m.in. na pracę na pół etatu, pracę dzieloną (job sharing) czy telepracę. Pod wieloma względami różnią się one, łączy je jednak jedno – pozwalają pracodawcy ograniczyć koszty związane z zatrudnianiem pracowników i jednocześnie zachować miejsca pracy. O ile np. zmniejszenie wymiaru etatu jest dobrym rozwiązaniem w firmach, które potrzebują pracowników na miejscu, o tyle telepraca pozwala wyeliminować koszty utrzymania powierzchni biurowej. Pracownicy wykonują wówczas swoją pracę w domowym zaciszu i kontaktują się z pracodawcą lub przełożonym za pomocą sieci.
Rozwiązanie nie tylko na czasy kryzysu
Podstawową kwestią, o jakiej powinni pamiętać pracodawcy jest to, że elastyczne formy zatrudnienia nie muszą być wdrażane tylko wówczas, gdy w firmie dzieje się gorzej. Równie często pracodawca zgadza się np. na obniżenie wymiaru etatu pracownikowi, który musi opiekować się małżonkiem lub dzieckiem. Bywa też, że zakład pracy ma przejść gruntowną reformę, zaś wdrożenie elastycznych form zatrudnienia jest jednym z jej z punktów. Jeszcze innym przykładem jest sytuacja, w której pracodawca chce zatrudnić nowych pracowników. Nie mogąc zaoferować im wyższej pensji niż konkurencja, proponuje pracę w nienormowanych godzinach lub w zaciszu własnego domu.
W pierwszej kolejności analiza
Wdrażanie w zakładzie pracy elastycznych form zatrudnienia warto rozpocząć od przeanalizowania aktualnej sytuacji. Być może w firmie znajdują się osoby, które ucieszą się z informacji, że będą mogły pracować w domu? Ponadto, pracodawca powinien sprawdzić, które stanowiska pracy mogą być dostosowane do elastycznej umowy. Bywa, że nie wszystkie będzie można w takie zmienić. Uwagę warto też zwrócić na dotychczasowy model funkcjonowania firmy. Czy styl pracy podmiotu i jego historia nie ucierpią w przypadku wprowadzenia elastycznych form zatrudnienia? W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem może być ustanowienie okresu próbnego. W ten sposób zarówno pracodawca, jak i pracownicy będą mogli sprawdzić, czy taki model pracy się sprawdza i czy z jego wdrożenia płynie więcej korzyści.
Rozmowa jest niezbędna
O wszelkich zmianach czy nawet zamiarze zmian warto poinformować pracowników. W ten sposób nie tylko można sprawdzić ich reakcję, lecz także zyskać cenne opinie. Przełożeni powinni wyjaśnić podwładnym, czym są elastyczne formy zatrudnienia i w jaki sposób będzie funkcjonował zakład pracy. Warto szczegółowo umotywować decyzję, wskazać zarówno korzyści płynące z wdrożenia takiego rozwiązania (np. brak konieczności dojeżdżania do zakładu pracy), jak i podnieść kwestię wad (np. konieczność samodzielnego organizowania sobie czasu). Gdy pojawiają się wątpliwości po stronie zatrudnionych, warto je dokładnie przedyskutować. Bardzo prawdopodobne, że te dotyczyć będą rozwoju kariery. W takiej sytuacji warto postawić na szczerość – elastyczne formy zatrudnienia często powodują, że zakład pracy funkcjonuje inaczej, zaś jedynym przełożonym pracowników jest jego właściciel.
O czym trzeba pamiętać?
Wdrożenie elastycznych form zatrudnienia w zakładzie pracy będzie wymagało zarówno wysiłku, jak i energii. Pracodawca musi pamiętać o stworzeniu strategii i zidentyfikowaniu potrzeb przedsiębiorstwa. Niezbędne jest też stworzenie jasnych reguł, na których opierać będą się pracownicy. Dotyczy to przede wszystkim kwestii komunikacji. Zatrudnieni powinni wiedzieć, do kogo się zgłosić z problemami, w jaki sposób zgłaszać np. chorobę. Choć zadanie jest skomplikowane, nie jest niemożliwe do zrealizowania. Potrzeba jednak czasu i przemyślenia poszczególnych decyzji. Wówczas można podjąć mądre decyzje, które w przyszłości zaowocują dalszymi sukcesami firmy.
To może Cię również zainteresować
