Wygaśnięcie umowy o pracę polega przede wszystkim na tym, że stosunek pracy ustaje, czyli umowa o pracę przestaje obowiązywać strony, które ją podpisały. Warto zauważyć, że sam skutek następuje natychmiastowo ? nie mają tu zastosowania żadne okresy wypowiedzenia. Ponieważ ten tryb ustania pracy jest możliwy tylko w niektórych sytuacjach, ustawodawca nie uznaje za istotne choćby momentu, w której jedna ze stron dowiedziała się o wygaśnięciu umowy. To również przekłada się na fakt, że aby mówić o wygaśnięciu umowy o pracę muszą zostać spełnione pewne przesłanki. Zgodnie z art. 63 Kodeksu pracy umowa o pracę może wygasnąć tylko w następujących sytuacjach:
- gdy nastąpi śmierć pracownika,
- gdy nastąpi śmierć pracodawcy,
- upływają 3 miesiące nieobecności pracownika w firmie z uwagi na jego tymczasowe aresztowanie,
- gdy pracownik nie zgłasza chęci powrotu do pracy w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru u innego pracodawcy.
Warto przy tym wskazać na przepis szczególny, który wskazuje na wygaśnięcie stosunku pracy. Mowa tu o art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku ochrony Rzeczpospolitej Polskiej. Otóż, zgodnie z tym artykułem, brak zachowania 30-dniowego terminu na zgłoszenie powrotu do pracy powoduje wygaśnięcie stosunku pracy. Dodatkowo warto podkreślić, że wspomniany termin jest liczony od dnia zwolnienia ze służby wojskowej.
Śmierć pracownika ? co dalej?
Gdy wygaśnięcie stosunku pracy jest spowodowane śmiercią pracownika, to prawa majątkowe ze stosunku pracy zawsze przechodzą w równych częściach na małżonka i inne osoby, które mają prawo do uzyskania renty rodzinnej. Ponadto, rodzinie zmarłego pracownika przysługuje również pośmiertna odprawa. Jej wysokość jest przy tym zależna od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami wynosi ona odpowiednio:
- jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
- trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
- sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Pracodawca będzie jednak zwolniony od obowiązku wypłaty takiego świadczenia w sytuacji, gdy ubezpieczył swojego podwładnego na życie.
Śmierć pracodawcy
Także śmierć pracodawcy powoduje wygaśnięcie stosunku pracy. Wyjątkiem od tej zasady może być ewentualne przejście zakładu pracy na innego pracodawcę, na przykład, w drodze dziedziczenia. Pracownik, którego umowa wygasła jednak z powodu śmierci pracodawcy, może liczyć na odszkodowanie. To powinno wynosić tyle, ile wynosiłoby za okres wypowiedzenia. W każdym przypadku do wypłaty takich środków są zobowiązani spadkobiercy pracodawcy. W praktyce zatem nie zawsze szybko osoba zatrudniona otrzyma przysługujące jej pieniądze.
Tymczasowe aresztowanie pracownika
Sytuacją, w której dochodzi do wygaśnięcia stosunku pracy jest również tymczasowe aresztowanie pracownika na okres dłuższy niż 3 miesiące. Wskazane 3 miesiące pracodawca powinien przy tym liczyć od dnia, w którym dokonano zatrzymania jego podwładnego. Warto przy tym pamiętać, że przed upływem wskazanego okresu podmiot zatrudniający nie ma możliwości rozstać się ze swoim podwładnym za pomocą wypowiedzenia. Ustawodawca chroni przy tym tych pracowników, przeciwko którym postępowanie karne zostało umorzone lub zapadł wyrok uniewinniający. W takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli ten zgłosił chęć swojego powrotu w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się orzeczenia.
To może Cię również zainteresować
Wypowiedzenie umowy o pracę - poznaj możliwości i normy prawne
