Spis treści
Roczne sprawozdanie finansowe – czym jest?
Sprawozdanie finansowe to opracowany w formie zestawień liczbowych dokument przedstawiający sytuację finansową przedsiębiorstwa oraz uzyskane przez nie wyniki finansowe. Sprawozdanie nazywane jest rocznym, ponieważ dotyczy ono roku obrachunkowego. Dokument sporządzany jest na dzień bilansowy dla jednostki gospodarczej. W sytuacji, gdy rok obrotowy firmy jest tożsamy z rokiem kalendarzowym, dzień bilansowy przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, czyli 31 grudnia.
Roczne sprawozdania finansowe w Polsce należy opracowywać zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości lub Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej. Obligatoryjnie dokumenty te sporządza się w języku polskim i polskiej walucie, czyli złotówkach.
Do czego jest nam potrzebne sprawozdanie finansowe firmy?
Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa to podstawowe źródło informacji o jego działalności oraz jej finansowych skutkach. Na podstawie zawartych w nim danych decyzje podejmują zarówno aktualni, jak i przyszli inwestorzy. Sprawozdanie finansowe firmy dostarcza przydatnych informacji również jej wierzycielom, czy innym podmiotom z jej bliskiego otoczenia.
W skrócie można powiedzieć, że sprawozdanie finansowe ma na celu przedstawienie kondycji firmy na zewnątrz. Wiarygodność takiego dokumentu mogą podważyć jedynie państwowe organy skarbowe, które dokonują jego kontroli i weryfikacji. Od 1 października 2018 roku obowiązuje obowiązek sporządzania rocznych sprawozdań finansowych w wersji elektronicznej, które jest podpisana kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub profilem zaufanym.
Kiedy trzeba przygotować sprawozdanie finansowe?
Sporządzenie sprawozdania finansowego wiąże się najczęściej z wykonaniem ustawowego obowiązku, który może dotyczyć spółek kapitałowych i osobowych oraz osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Podmioty te muszą sporządzać roczne sprawozdanie finansowe jeżeli:
- obowiązkowo prowadzą księgi rachunkowe, zgodnie z ustawą o rachunkowości;
- dobrowolnie zdecydowały się na prowadzenie tych ksiąg.
Istnieją również sytuacje, w których firma przygotowuje sprawozdanie finansowe dobrowolnie, w celu przedstawienia swojej kondycji podmiotowi zewnętrznemu. Najczęściej dzieje się tak w przypadku zawierania dużych umów handlowych, czy poszukiwaniu inwestora zewnętrznego.
Roczne sprawozdanie finansowe oraz jego elementy
Kto podpisuje sprawozdanie finansowe? Zgodnie z ustawą o rachunkowości sprawozdanie finansowe podpisuje osoba, która odpowiada za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz kierownik jednostki, której ono dotyczy.
- członek zarządu spółek kapitałowych;
- wspólnik prowadzący sprawy spółki w spółce cywilnej, jawnej i partnerskiej;
- komplementariusz prowadzący sprawy spółki w spółce komandytowej i komandytowo-akcyjnej;
- likwidator, syndyk lub zarządca w postępowaniu upadłościowym;
- członek organów zarządzających innych jednostek, do których zastosowane mają przepisy ustawy o rachunkowości.
Ustawodawca sprecyzował również elementy, które musza wejść w skład rocznego sprawozdania finansowego. Należy do nich wprowadzenie, bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale własnym, rachunek przepływów pieniężnych oraz dodatkowe informacje i wyjaśnienia odnoszące się do istoty działalności danego podmiotu. Zgodnie z ustawą o rachunkowości do sprawozdania finansowego dołącza się również sprawozdanie z działalności jednostki, jeżeli obowiązek jego sporządzania wynika z ustawy lub odrębnych przepisów.
Bilans czyli zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa
Bilans to obligatoryjny element sprawozdania finansowego, który stanowi zestawienie składników majątku przedsiębiorstwa (aktywów) oraz źródeł ich finansowania (pasywów). Bilans do celów sprawozdania finansowego sporządzany jest dwukrotnie, a mianowicie na początek okresu sprawozdawczego (tzw. bilans otwarcia) oraz na zakończenie okresu sprawozdawczego (tzw. bilans zamknięcia).
- zupełnością - bilans sprawozdania finansowego musi obejmować dane dotyczące zdarzeń gospodarczych z danego okresu;
- rzetelnością - składniki majątkowe firmy muszą być przedstawione zgodnie ze stanem rzeczywistym co do ich rodzaju oraz wartości;
- sprawdzalnością - umożliwia to, porównanie pozycji bilansu ze źródłami, z których one pochodzą w zakresie ich kompletności i poprawności;
- ciągłością - oznacza, że zamknięcie jednego okresu sprawozdawczego jest jednocześnie otwarciem kolejnego;
- przejrzystością - bilans musi umożliwiać analizę stanu aktywów i źródeł ich finansowania oraz musi jasno przedstawiać sytuację finansową firmy, dlatego zachowana powinna być określona forma, a jego poszczególne pozycje powinny być uporządkowane według treści ekonomicznej.
Rachunek zysków i strat jako ogólny wynik finansowy przedsiębiorstwa
Rachunek zysków i strat informuje o poszczególnych rodzajach działalności oraz ogólnym wyniku finansowym przedsiębiorstwa w danym roku sprawozdawczym. Zestawienie stanowi podsumowanie przychodów oraz kosztów przedsiębiorstwa, pokazując jednocześnie jej zdolność do generowania zysków oraz samofinansowania.
Rachunek przepływów pieniężnych podsumowaniem przepływ środków
Rachunek przepływów pieniężnych to dokument podsumowujący przepływ środków pieniężnych w firmie uwzględniając jednocześnie ich źródła i wykorzystanie. Celem jego opracowania jest ukazanie zmian w strukturze aktywów i pasywów, które nastąpiły wskutek przepływu środków pieniężnych. Pozwala to dokonać oceny płynności finansowej firmy, skuteczności w ściąganiu przez nią należności oraz zdolności do spłaty swoich zobowiązań. Rachunek przepływów pieniężnych dzieli się na 3 części, które obrazują:
- przepływy z działalności operacyjnej;
- przepływy z działalności inwestycyjnej;
- przepływy z działalności finansowej.
Jakie załączniki do sprawozdania finansowego należy dostarczyć?
Przedsiębiorstwo, które sporządza sprawozdanie finansowe zobowiązane jest do niego załączyć dodatkowe dokumenty uzupełniające.
- sprawozdanie z działalności - jeżeli jest ono wymagane. Dotyczy to w szczególności spółek kapitałowych i spółki komandytowo-akcyjnej;
- uchwała zatwierdzającą te dokumenty;
- uchwała o podziale zysku lub pokryciu straty;
- opinia lub sprawozdanie biegłego rewidenta - jeżeli sprawozdanie finansowe podlegało badaniu.
Terminy sporządzania sprawozdań finansowych w formie elektronicznej
Jak już wspomniano od 1 października 2018 r. sporządzone sprawozdania finansowe wysyła się do KRS i do Krajowej Administracji Skarbowej wyłącznie w formie elektronicznej. Struktura i format takiego pliku zostały sprecyzowane przez Ministerstwo Finansów.
Jaki jest termin złożenia sprawozdania finansowego do KRS? Spółki, które są zarejestrowane w KRS (handlowe spółki osobowe i kapitałowe) zobowiązane są do sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego. W sytuacji, gdy rok sprawozdawczy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, termin ten mija z dniem 31 marca.
Sporządzone sprawozdanie finansowe wymaga zatwierdzenia przez właściwe organy firmy, a mianowicie:
- walne zgromadzenie wspólników;
- wszystkich wspólników;
- właściciela firmy jednoosobowej.
Proces zatwierdzenia nie powinien trwać dłużej niż 6 miesięcy od dnia bilansowego, co sprawia, że w przypadku, gdy rok sprawozdawczy jest tożsamy z rokiem kalendarzowym, termin ten mija 30 czerwca.
Zatwierdzenie sprawozdania wymusza kolejny krok, którym jest złożenie sprawozdania wraz z uchwałą stanowiącą o jego zatwierdzeniu do KRS. Należy tego dokonać w terminie 15 dni liczonych od dnia zatwierdzenia sprawozdania. Złożenia dokonuje się elektronicznie, w formie e-sprawozdania.
Jaka jest odpowiedzialność za niewykonanie obowiązku złożenia sprawozdania finansowego?
Niewykonanie obowiązku złożenia rocznego sprawozdania finansowego w terminie wiąże się z karami, które mogą być nałożone zarówno na firmę, jak i jej kierownictwo.
- grzywna nałożona na kierownika jednostki - np. prezesa lub członka zarządu - od 10 do 540 stawek dziennych;
- kara ograniczenia wolności kierownika jednostki - od miesiąca do 2 lat;
- postępowanie przymuszające;
- rozwiązanie spółki i wykreślenie z KRS;
- ustanowienie kuratora.
W przypadku przedsiębiorstw, które nie złożyły obowiązkowego sprawozdania finansowego stosowane jest postępowanie przymuszające. W związku z nim KRS wzywa do złożenia sprawozdania przed upływem 7 dni od daty otrzymania takiego powiadomienia. Niewywiązanie się z obowiązku grozi karą lub nawet rozwiązaniem spółki.
Jeśli mimo wezwań KRS spółka nie złożyła sprawozdań za 2 kolejne lata obrotowe, właściwy sąd orzeka o rozwiązaniu tego podmiotu bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego.
Sprawozdanie finansowe to dokument, który najlepiej obrazuje sytuację finansową firmy. Podmioty, które są zobowiązane do jego sporządzania muszą dokładać wszelkich starań, by było to wykonywane rzetelnie i terminowo. Błędy oraz opóźnienia mogą skutkować poważnymi konsekwencjami.
