Spis treści
Praca zdalna jako forma wykonywania obowiązków w wielu przedsiębiorstwach w Polsce nadal jest rzadkością i wręcz nie występuje. W ostatnich dniach musiało się to tymczasowo zmienić. Specustawa o koronawirusie z 2 marca 2020 roku wprowadziła nowe prawa dla pracodawców. Jedną z kluczowych zmian jest możliwość nakazania pracy zdalnej. Do tej pory na taką formę świadczenia pracy musiały się zgodzić obie strony, czyli pracodawca i pracownik. Jak wygląda procedura odesłania do pracy zdalnej oraz jakie obowiązki ma pracodawca i pracownik?
Praca zdalna w obliczu koronawirusa – komu i jak zlecić?
Na mocy art. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 roku pracodawca ma prawo odesłać pracowników do pracy zdalnej. Ustawa nie wyjaśnia jednak szczegółowo wszystkich zagadnień. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśniło procedury obowiązujące przy oddelegowaniu pracowników do pracy zdalnej.
Źródło: https://twitter.com/MRPiPS_GOV_PL/status/1237788036710248450/photo/1
Ustawa nie określa formy polecenia pracy zdalnej. Oznacza to, że polecenie może zostać wydane w dowolnej formie, także ustnej. Pracodawca może poinformować o takiej sytuacji telefonicznie. Mimo to w interesie obu stron byłoby potwierdzenie tego faktu formą pisemną. Choć nie jest to wymagane warto wydać polecenie w formie pisemnej na przykład za pomocą maila służbowego.
Oczywiście istnieją zawody, w których nie ma możliwości pracy na odległość, a ze względu na ich wagę w tych okolicznościach pracownicy muszą wykonywać obowiązki, a niekiedy nawet wyrabiać nadgodziny. Przeczytaj przygotowane przez nas zestawienie Zawody najbardziej narażone na koronawirusa.
Ile może trwać praca zdalna spowodowana walką z koronawirusem?
Ponownie ustawa nie określa czasu pracy zdalnej zleconej ze względu na próby ograniczenia rozprzestrzeniania się koronawirusa. Pracodawca może oddelegować pracownika do pracy zdalnej na dowolny okres uzasadniony przeciwdziałaniem COVID-19. Należy jednak mieć świadomość, że postanowienia specustawy mają moc prawną przez 180 dni od uchwalenia. Okres narzuconej pracy zdalnej nie będzie mógł przekroczyć tego czasu.
Odmowa pracy zdalnej w obliczu koronawirusa
Zgodnie z art. 100 § 1 KP pracownik ma obowiązek stosowania się do poleceń przełożonych dotyczących pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Po wejściu w życie specustawy o koronawirusie artykuł ten dotyczy także pracy zdalnej.
Pracownik nie może więc odmówić świadczenia pracy zdalnej wynikającej z przeciwdziałania COVID-19. Zgodnie z art. 108 § 1 KP odmowa może skutkować nałożeniem na pracownika kary porządkowej. Pracodawca może wówczas zastosować:
- karę upomnienia bądź nagany za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy oraz nieprzestrzeganie przepisów BHP
- zwolnienie dyscyplinarne pracownika
Koronawirus a brak warunków dla pracy zdalnej w domu
Wielu pracowników może napotkać poważny problem ze świadczeniem pracy w domu, jakim jest brak warunków. Nie każdy posiada w domu przestrzeń biurową, nie mówiąc o potrzebnym sprzęcie. W tej sytuacji zastosowanie ma kilka procedur. Oczywiście zakładając, że pracownik nie weźmie ulropu i nie zostanie na niego odesłany (o tym, jakie możliwości ma tym zakresie pracodawca, dowiesz się z tekstu Urlopy a pandemia koronawirusa).
Przede wszystkim pracodawca, zlecając pracę zdalną, nie musi oddelegowywać pracownika do domu. Zamiast tego może wyznaczyć inne miejsce świadczenia pracy. Art. 3 specustawy o koronawirusie mówi, że pracownika można odesłać do pracy zdalnej w miejscu innym niż to, w jakim zazwyczaj świadczy pracę. Tak więc pracownik może zostać oddelegowany na przykład do innych budynków przedsiębiorstwa, lepiej przygotowanych do zapobiegania rozprzestrzenianiu się wirusa. Mogą to także być inne przestrzenie wynajęte na tę okazję.
W przypadku braku narzędzi do pracy zdalnej pojawia się inny obowiązek. Praca zdalna to nadal praca, więc pracodawca odpowiada za dostarczenie narzędzi potrzebnych do świadczenia pracy oraz do zachowania zasad BHP. Pracownik musi otrzymać cały sprzęt potrzebny do świadczenia pracy w tym kompletne oprogramowanie oraz urządzenia do łączności. Ponadto, dla właściwego funkcjonowania firmy, pracodawca powinien zadbać o odpowiednią kontrolę pracy zdalnej.
Specjaliści od zabezpieczeń polecają także dobre przygotowanie sprzętu i kanałów łączności. Praca zdalna jest okazją do wycieku danych firmowych, czego nie chce żaden przedsiębiorca. Warto także odpowiednio przeorganizować zespół. Menadżerowie powinni dać większą swobodę najbardziej cenionym pracownikom radzącym sobie w trudnych sytuacjach, natomiast większą uwagę poświęcić pomocy osobom mogącym nie najlepiej odnaleźć się w pracy zdalnej. Niestety nie każdy jest stworzony do takiej formy wykonywania zadań.
Koronawirus a dojazd do pracy
Niestety specustawa o koronawirusie oraz Kodeks pracy nie regulują tego, w jaki sposób pracownik ma dotrzeć do pracy. Jest to kwestia indywidualna każdej osoby. W obliczu rozprzestrzeniania się COVID-19 pracodawca może jednak zachęcić pracowników do korzystania z samochodów osobowych. Transport publiczny jest w tej sytuacji ryzykowny, dlatego korzystanie z własnych pojazdów może być bezpieczniejsze.
Przedsiębiorcy powinni przemyśleć taką formę przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się wirusa. Niestety w wielu miastach komunikacja miejska zostaje ograniczona. Mniejsza ilość autobusów może doprowadzić do sytuacji, że będzie nimi jeździć większa ilość pasażerów. To zaś paradoksalnie zwiększa prawdopodobieństwo zarażenia się COVID-19.
Praca zdalna nie zawsze jest możliwa, ale w obliczu obecnych wydarzeń wydaje się słusznym rozwiązaniem. Niektórych pracowników może to przerażać ze względu na przyzwyczajenia zawodowe. Jednak odpowiednia organizacja miejsca pracy w domu i ustalenie pewnych zasad z domownikami mogą znacząco ułatwić to wyzwanie.
Przeczytaj więcej o tym, jak stosować się do zasad prawa pracy w obecnej sytuacji: Koronawirus a prawo pracy - co mogą pracownik i pracodawca.
To może Cię również zainteresować
