W Kodeksie pracy jasno jest napisane, że na pracownika można nałożyć karę porządkową za naruszanie podstawowych obowiązków pracowniczych. Istnieją także szczególne sytuacje, w których określone działanie lub zaniechanie może być przyczyną zwolnienia pracownika. Wyjazd służbowy to jest polecenie służbowe, jakie trzeba wkonać. W myśl art. 100§1 Kodeksu pracy: Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i staranie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Istnieją, zatem dwa przypadki, w jakich można odmówić wyjazdu na delegację.
Delegacja krajowa i delegacja zagraniczna
Delegacja rozpatrywana pod względem obowiązku pracownika może być zanegowana w dwóch przypadkach. Wszystkie inne sytuacje będą zawsze traktowane jako naruszenie zasad współpracy na linii pracownik pracodawca. Szczegółowy opis tych sytuacji znajdziemy w art. 100§2 Kodeksu pracy. I tak pracownik jest obowiązany w szczególności:
- przestrzegać czasu pracy ustalonego w miejscu wykonywania pracy,
- przestrzegać ustalonego porządku i regulaminu,
- przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;
- dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
- przestrzegać tajemnicy określonej w innych przepisach,
- przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
Pracownik Produkcji - Operator Maszyn i Urządzeń w Zakładzie Prefabrykacji
POZ BRUK sp. z o.o. sp. j.
- Rokietnica
Patrząc na powyższe przypadki zauważyć można, że taka jednorazowa odmowa może powodować wypowiedzenie umowy o pracę. Pracodawca dodatkowo może, ale nie musi sięgać po kary porządkowe, tylko od razu realizować procedurę wypowiedzenia.
Odmowa wyjazdu na delegację
Powyższa reguła posiada jednak dwa wyjątki. Są to takie sytuacje, gdzie wyjazd służbowy wymaga zgody samego pracownika. Pierwsza sytuacja dotyczy pracownic, które są w ciąży. W art. 178§1 Kodeksu pracy pisze: Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139. Zakaz w tym przypadku jest względny i pracownica ma prawo do tego, by zgodzić się na wyjazd. Zgoda na wyjazd powinna być udzielona w każdym razie. Drugi wyjątek dotyczy pracowników, którzy mają pod opieką dzieci do lat czterech. W tym przypadku istotny jest zapis art. 178§2 Kodeksu pracy: Pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie czwartego roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139, jak również delegować poza stałe miejsce pracy. Analogicznie w tym przypadku pracodawca chcący wysłać pracownika w podróż służbową musi uzyskać od niego zgodę na taki wyjazd. Każdy pracownik może do swoich akt osobowych zamieścić oświadczenie o zamiarze lub braku wykorzystania powyższego uprawnienia. Przepis dotyczy biologicznego dziecka oraz dziecka będącego pod opieką. Z przysługującego prawa może korzystać jeden z rodziców / opiekunów. W powyższej sytuacji pracownik powinien brać pod uwagę art. 189 Kodeksu pracy powyższe uprawnienie przysługuje tylko jednemu z pracujących.
Delegacja - dieta i inne profity
Każdy wyjazd służbowy oznacza dla pracownika pewne profity. Pracownik na delegacji posiadać musi odpowiednie wynagrodzenie. Przyznane świadczenia z tego tytułu można podzielić na:
- dietę, która wiąże się bezpośrednio ze zwiększonymi potrzebami w tej sytuacji,
- zwrot kosztów, zwłaszcza kosztów przejazdu czy też zakwaterowania.
Pracownicy budżetówki posiadają odpowiednio sprecyzowaną wysokość świadczeń przez odpowiednie rozporządzenia. Pracownicy prywatnych firm mają inne ustalenia. Informacje dotyczące wysokości świadczeń oraz warunki przysługujące osobie wysłanej na delegacje powinny być umieszczone w regulaminie wynagradzania pracowników lub układzie zbiorowym pracy. W firmach, gdzie nie działa taki system, ustalone to powinno być indywidualnie w umowach o pracę. Najważniejszy dla pracowników w sektorze prywatnym jest fakt, że wysokość stawki diety nie może być niższy niż wysokość diet ustalonych dla pracowników samorządowych, państwowych lub też wspomnianej budżetówki.
Czy wiesz jak rozliczyć delegację? Sprawdź: Pracownik w podróży służbowej.
